چرا BMI بهترین معیار برای اندازه‌گیری نیست؟

روش‌های مختلفی برای اندازه‌گیری سلامت افراد وجود دارد و BMI یا همان شاخص توده بدن یکی از روش‌هایی است که برای طبقه‌بندی افراد بر اساس قد و وزن آن‌ها استفاده می‌شود. این اندازه‌گیری اغلب برای تشخیص، درمان و مراقبت افراد استفاده می‌شود، اما به طور کلی در این پژوهش، به عنوان رویکردی فاقد اثربخشی مورد بررسی قرار گرفته است.

در اوایل قرن نوزدهم، BMI توسط ریاضیدانی به نام Adolphe Quetelet ایجاد شد و این هنگامی اتفاق افتاد که وی در مورد جنایت در رابطه با موقعیت اجتماعی افراد مطالعه می‌کرد. بدین ترتیب، او در طول تحقیقات خود ارتباط بین قد و وزن را کشف کرد. پس از آن، در اوایل دهه ۱۹۷۰، Ancel Keys، فیزیولوژیست، برای تعیین چاقی از این فرمول استفاده کرد.

در ابتدای کار از BMI به طور خاص برای جمع آوری نمونه‌های زیادی از مردان سفیدپوست استفاده می­شد، اما رفته رفته برای مردان و زنان در هر سن و نژادی استفاده می‌شود.

BMI هنوز هم استفاده می‌شود، زیرا روشی ارزان و سریع برای ارزیابی بدن به شمار می‌رود. به گفته CDC، افراد دارای BMI بسیار بالا درصد چربی بدن بالاتری نیز دارند. با این حال، تکیه بر BMI به همراه انواع مختلفی از جمعیت افراد، به ویژه افراد رنگین پوست، مشکل ایجاد می‌کند.

 BMI چیست؟

اندازه‌گیری BMI با استفاده از فرمول بدست می‌آید و نسبت قد و وزن فرد را پیدا می‌کند. این فرمول از وزن فرد بر حسب کیلوگرم و تقسیم بر قد بر حسب متر به توان دو، استفاده می‌کند.

از این اندازه‌گیری برای طبقه‌بندی افراد در دسته‌های خاصی مانند کم وزن، وزن طبیعی، اضافه وزن یا چاق استفاده می‌شود. این دسته‌بندی‌های خاص برای تعیین احتمالی نگرانی‌ها یا خطرات مربوط به سلامتی افراد استفاده می‌شوند.

همچنین می‌توانید برای تعیین BMI می‌توانید از کادر زیر استفاده کنید:

…….

آنچه BMI نشان می‌دهد

گرچه BMI تنها به یکی از فاکتورهای مرتبط به خطرات بالقوه سلامتی اشاره دارد، اما در صورتی که BMI فرد بیش از حد بالا باشد، نشان می‌دهد که او دچار چاقی و در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های زیر است:

• بیماری عروق کرونر قلب
• فشار‌خون
• آرتروز
• آپنه خواب و سایر شرایط تنفسی
• سرطان‌های خاص
• سکته
• دیابت نوع ۲

همچنین آن دسته از افرادی که BMI بدنشان کمتر از حد نرمال یا طبیعی باشد، خطرات دیگری سلامتی آن‌ها را تهدید می‌کند:

• بیماری قلب و عروقی
• افسردگی
• مشکل در باردار شدن
• خشکی پوست
• ریزش مو
• چرخه‌های قاعدگی نامنظم
• کمبود مواد مغذی
• پوکی استخوان
• کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن

محدودیت‌های BMI

عده‌ای از افراد بهتر است به چیزی که BMI می‌گوید خیلی اعتماد نکنند، زیرا نمی‌تواند تصویر دقیقی از سلامتی ارائه دهد.

این افراد عبارتند از:

• افرادی با عضلات قوی یا کسانی که بسیار ورزشکار هستند
• خانم های باردار و شیرده
• سالمندان
• کودکان

تنها استفاده از شاخص توده بدنی، ممکن است سایر اطلاعات مهمی را که از آن برای تعیین وضعیت سلامتی فرد کمک گرفته می‌شود را حذف کند. برای مثال، فقط با استفاده از قد و وزن یک فرد نمی‌توان به میزان چربی، استخوان و توده عضلانی بدن او پی برد. در نتیجه، افرادی با توده عضلانی بیشتر ممکن است BMI بیشتری داشته باشند و در دسته افراد چاق قرار بگیرند. در حالی که این طور نیست، زیرا عضله بسیار متراکم‌تر و سنگین‌تر از چربی است. اما در عین حال مانند چربی خطرناک نیست.

بنابراین، بسیاری از افراد ورزشکار با توده عضلانی بالاتر از حد متوسط خود را در محدوده اضافه وزن BMI می‌بینند. برعکس، افراد مسن ممکن است توده عضلانی کمتری نسبت به میانگین داشته باشند و همچنین کودکان هنوز رشد استخوان‌ها و ماهیچه‌های آن‌ها تکامل پیدا نکرده است.

سایر مشکلات مربوط به BMI

از جمله معایب دیگر BMI می‌توان به عدم در نظر گرفتن مسائلی همچون عادات سبک زندگی مانند رژیم غذایی و ورزش، سطح استرس، یا عوامل دیگری مانند ژنتیک، محیط یا نژاد افراد اشاره کرد.

به علاوه، زمانی که BMI نتایج تشخیص و مراقبت را تعیین می‌کند، ممکن است مشکلات بیشتری ایجاد شود. برخی از افراد دیگر دچار مشکلاتی مانند اختلالات خوردن و ناباروری هستند و به روش‌های درمانی مؤثر دسترسی ندارند؛ از طرف دیگر، شرکت‌های بیمه به طور معمول هنگام تعیین پوشش‌ها و نرخ‌‌ها همچنان به BMI متکی هستند و این امر منجر به نتایج ناعادلانه‌ای می‌شود.

BMI هرگز برای رهگیری سلامت فردی طراحی نشده است، به ویژه برای زنان و افراد رنگین پوست به هیچ وجه اثربخشی ندارد. برخی از گروه‌های قومی خطرات سلامتی بالاتری نسبت به سایر افراد دارند و تکیه بر اطلاعات نا کافی BMI به منظور پیش‌بینی این خطرات می‌تواند سلامتیشان را به خطر انداخته و آن‌ها را از دریافت مراقبت‌هایی که ممکن است نیاز داشته باشند، محروم کند.

برای مثال، پژوهش‌ها نشان داده شده است که آسیایی‌ها بیش از دو برابر بیشتر از قفقازی‌ها با BMI یکسان، در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ هستند. اسپانیایی‌ها و سیاه‌پوستان نیز نسبت به سفیدپوستان با شاخص توده بدنی یکسان در معرض خطر بیشتر ابتلا به دیابت قرار دارند. دلیل این تفاوت‌ها این است که BMI با استفاده از داده‌های مربوط به مردان سفیدپوست ایجاد شده است، همین امر موجب می‌شود برخی افراد درست زمانی که باید تحت مراقبت قرار بگیرند، نادیده گرفته می‌شوند.

محققان نشان داده‌اند که BMI 30 یا بیشتر با خطر بیشتر ابتلا به دیابت نوع ۲ در افراد سفیدپوست مرتبط است، اما برای افراد سیاه‌پوست، ۲۸ عدد دقیق‌تری است. این میزان برای جمعیت‌های جنوب آسیا عدد ۲۳٫۹ و برای افراد خاورمیانه عدد ۲۶ است. اما عدم آگاهی از این اختلاف می تواند بسیاری از افراد در معرض خطر را بدون مراقبت مناسب در مواقع بحرانی رها کند.

عدهای دیگر از افراد ممکن است در محدوده اضافه وزن یا چاق قرار بگیرند، اما سبک زندگی فعالی دارند و همچنین فشار‌خون و کلسترون سالمی دارند. اما ممکن است به آن‌ها گفته شود که باید وزنشان را کم کنند، در حالی که نیازی به این کار نیست. این تصمیم نادرست می‌تواند منجر به خودانگاره‌ای نامناسب و شرمساری وی از بدن خود شود و فاقد تصویر کاملی از وضعیت سلامت واقعی فرد است.

استفاده صحیح از BMI

برای سنجش سلامت افراد، BMI باید بخشی از تصویری بزرگتر باشد. با توجه به اینکه در نظر گرفتن BMI به طور بالقوه می‌تواند نقطه‌شروعی برای کار بر روی بهبود نتایج سلامتی افراد باشد، اما همچنان باید آن را بخشی از طیف وسیع تری از اقدامات زیر دانست:

• نسبت چربی بدن به توده بدون چربی
• دور کمر
• دور گردن
• نسبت دور کمر به باسن
• سطح قند خون
• سطح کلسترول
• سطح استرس
• عادات خواب
• فشارخون
• سابقه بیمارهای خانوادگی
• رژیم غذایی
• سطوح فعالیت بدنی
• عاداتی مانند نوشیدن الکل و کشیدن سیگار

اگر در مورد BMI خود نگران هستید، توصیه می‌شود در این باره و در مورد عادات کلی سلامت خود با پزشک مشورت کنید. پزشک می‌تواند از BMI به عنوان سکوی پرشی برای غواصی در عمیق‌ترین فاکتورهای سلامتی افراد استفاده کند.

در صورتی که BMI فرد بالا باشد، وی می‌تواند با درخواستی عاقلانه، آزمایش‌های آزمایشگاهی بیشتری را از پزشک بخواهد، به خصوص اگر جزو دسته‌ای باشد که در معرض خطر بیشتر ابتلا به برخی بیماری‌ها مانند دیابت نوع ۲ قرار دارد. سپس پزشک در صورت لزوم می‌تواند راه‌کار‌هایی را برای کاهش خطرات ناشی از این شرایط، مانند تغییر رژیم غذایی و ورزش به فرد ارائه دهد.

در عوض روی چه چیزی تمرکز کنیم

افرادی که تمایل دارند اندازه‌های بدن خود را داشته باشند، بهتر است از فرمول‌ها و ابزارهایی استفاده کنند که تصویر واضح‌تری از ترکیب بدن به آن‌ها ارائه دهد. ترکیب بدن به مقدار توده بدون چربی شامل ماهیچه‌ها، استخوان‌ها و اندام‌ها در مقایسه با توده چربی گفته می‌شود.

دانستن ترکیب بدن به ویژه برای افراد ورزشکار یا کسانی که تناسب‌اندام کار می‌کنند و مایل هستند نسبت توده عضلانی خود را بسنجند، نسبت به عموم مردم کاربرد بیشتری دارد. روش‌های مختلفی برای اندازه‌گیری وجود دارد، از جمله امپدانس بیوالکتریک، اندازه‌گیری چین‌های پوستی، و وزن کشی زیر آب.

شاخص دیگری که نسبت به BMI در مورد نگرانی‌های بالقوه سلامتی بیشتر می‌توان به آن اعتماد کرد، اندازه‌گیری نسبت دور کمر به باسن (WHR) است. اندازه‌گیری دور کمر نسبت به اندازه باسن به سانتی‌متر مقایسه می‌شود و در بیشتر موارد برای تعیین خطر ابتلا به بیماری قلبی کاربرد دارد. برای به دست آوردن WHR خود، به سادگی می‌توانید اندازه دور کمر خود به اندازه دور باسن برحسب اینچ تقسیم کنید.

 نسبت دور کمر به باسن بیش از ۱٫۰ نشان‌دهنده خطر بالای ابتلا به بیماری قلبی است. WHR سالم برای زنان کمتر از ۰٫۸۵ و برای مردان ۰٫۹۰ یا کمتر است.

سخن پایانی

در حالی که BMI ممکن است به پزشکان کمک کند تا تعیین کنند آیا آزمایشات بیشتری باید برای سلامتی افراد انجام شود یا خیر، اما این شاخص به تنهایی برای تعیین میزان سلامت افراد کافی نیست. بلکه بسیاری از عوامل دیگر در تعییت وضعیت سلامتی دخیل هستند، از جمله عادات سبک زندگی، ترکیب بدن، قومیت و ژنتیک. اگر نگران BMI یا به طور کلی سلامتی خود هستید، با پزشک مشورت کنید. همچنین در صورتی که در معرض خطر بیماری هستید، پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا برنامه‌ای برای بهبود سلامت خود، مانند تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی، ایجاد کنید.

منبع: verywellfit.com / ترجمه: فاطمه شهابی