تشخیص اینکه آیا کودکی دارای اضافه وزن است یا خیر، کار آسانی است. البته دانستن شاخص توده بدنی وی می تواند به رسمی تر شدن این تشخیص کمک کند، اما نیازی به این کار نیست زیرا چاقی کودکان به راحتی مشخص می شود. مسئله مهم چگونگی کمک به کودک برای کاهش وزن است.
هنگامی که به طور قطع تشخیص داده می شود که کودکی دچار اضافه وزن و چاقی است، توصیه هایی در مورد تغذیه صحیح و ورزش و فعالیت بدنی به والدین او ارائه می شود. اما متاسفانه، این توصیه ها کمک چندانی به این معضل چاقی اپیدمیک در بین کودکان کمک نکرده است و بیشتر این بچه ها سال بعد با ۴ تا ۶ کیلوگرم اضافه وزن بیشتر مجدد به سراغ دکتر تغذیه می روند.
از این رو، علاوه بر توصیه های خاصی که در مورد چگونگی تغذیه سالم تر و فعالیت بدنی بیشتر ارائه می شود، داشتن اهداف خاص کاهش وزن نیز می تواند بسیار مفید واقع شود.
شاید تعجب آور باشد اما آنچه متخصصین تغذیه در این راستا به عنوان اولین هدف توصیه می کنند این است که نیازی به کاهش وزن و فعالیت های شدید نیست، بلکه اولین گام این است که کاری کنید تا وزن بیشتری اضافه نشود و در همین حد باقی بماند.
در صورتی که جلوی اضافه وزن بیشتر گرفته شود و در همان حد باقی بماند، رفته رفته با نزدیک تر شدن کودک به سن بلوغ، قدش بلندتر می شود و همین امر به تناسب اندام او با همان وزن فعلی کمک می کند و دیگر نیازی به کاهش وزن ندارد و بدین ترتیب به BMI سالم می رسد.
البته لازم به ذکر است که این روش فقط برای کودکانی نتیجه می دهد که «کمی اضافه وزن» دارند و هنوز جهش رشد خود را طی نکرده اند. سایر کودکانی که دارای اضافه وزن بیش از حد هستند، پس از رسیدن به اولین هدف خود یعنی عدم وزن گیری بیشتر در چند ماه، حالا نیاز دارند که کمی کاهش وزن داشته باشند.
هنگامی که کودک شما به مدت چند ماه هدف اولیه خود را پشت سر گذاشت و دیگر وزنی اضافه نکرد، حالا باید هدف جدید تعیین شود که این همان کاهش وزن است. در اینجا نیز باید برنامه کاهش وزن به طوری تنظیم شود که کودک پس از مدتی احساس خستگی و شکست نکند و به این نتیجه برسد که از پسش بر نمی آید. ساده ترین برنامه تعیین کاهش وزن نیم کیلوگرم در هر ماه است.
نوجوانانی که دارای اضافه وزن بیش از حد هستند، به محض رسیدن به هدف اولیه خود، ممکن است نیاز باشد تا کاهش وزن بیشتری داشته باشند، در نتیجه برنامه آن ها کمی تهاجمی تر پیش خواهد رفت تا سریعتر به وزن سالم برسند؛ به این صورت که روند کاهش وزن برای آن ها به کاهش یک کیلوگرم در ماه یا حتی در هفته تغییر می کند.
والدین نیز باید به منظور کمک به فرزند خود و نظارت بر پیشرفت او، قرارهای ملاقات منظمی با پزشک متخصص اطفال و یا متخصص تغذیه تنظیم کنند.
متأسفانه، کار والدین در مورد اهداف کاهش وزن به فرزند خود این نیست که شرایط را به او توضیح بدهند و سپس نظاره گر روند کاهش وزن وی باشند، بلکه باید کارهایی در این زمینه انجام بدهند. گرچه شاید مقداری زمان ببرد اما در نهایت شدنی است. همچنین تعیین نیز می تواند انگیزه خوبی باشد.
قدم اول این است که بدانید فرزند شما هر ماه چه میزان افزایش وزن دارد، بدین ترتیب تشخیص می دهید که روزانه به چه تعداد کالری کمتری نیاز دارد. برای مثال، اگر فرزند نه ساله شما در ماه ۱٫۵ کیلوگرم افزایش وزن دارد و می دانید که هر نیم کیلوگرم برابر است با ۳۵۰۰ کالری، درنتیجه مشخص می شود که برای عدم افزایش وزن ماهانه باید هر ماه ۱۰،۵۰۰ کالری کمتر دریافت کند. شاید در نگاه اول زیاد به نظر برسد اما اینطور نیست و با تقسیم بر تعداد روزها، خواهید دید که روزانه تنها باید ۳۵۰ کالری کمتر دریافت کند.
آیا کاهش روزانه ۳۵۰ کالری برای یک کودک نه ساله کار دشواری است؟ خیر کار چندان سختی نیست، اما راهی برای ساده تر شدن آن نیز وجود دارد. می تواند نیمی از آن یعنی ۱۷۵ کالری را از طریق رژیم غذایی کم کند و نیمی دیگر را با فعالیت ورزشی متوسط (نیم ساعت در روز) جبران کند.
به یاد داشته باشید که این برنامه باید به برنامه فعلی فرزند شما افزوده شود. یعنی اگر فرزند شما در حال حاضر روزانه ۳۰ دقیقه ورزش می کند، در برنامه جدید باید ۳۰ دقیقه دیگر نیز به آن اضافه شود، پس او باید روزانه ۶۰ دقیقه ورزش کند.
در این مثال، کودک می تواند تنها با حذف مواد غذایی پر کالری و قندی مانند برخی از نوشیدنی ها مانند سودا و آب میوه، ۳۵۰ کالری را از رژیم غذایی خود کم کند. شما نیز می توانید با رعایت یک رژیم غذایی سالم تر مقدار کالری دریافتی خود را کاهش دهید. تنها کافیست مصرف فست فود ها و لبنیات پرچرب را کم کنید، وعده های غذایی را کوچکتر انتخاب کنید و میان وعده های سالمی بخورید.
هنگامی که کودک شما توانست برای چند ماه در یک وزن پایدار باقی بماند، حالا می توان به سراغ هدف بعدی یعنی کاهش نیم کیلوگرم در ماه رفت. همانطور که می دانید نیم کیلوگرم چربی برابر با ۳۵۰۰ کالری و این را هم می دانید که برای کاهش وزن نیم کیلوگرم در هر ماه باید ۱۱۵ کالری دیگر از رژیم غذایی حذف شود.
شاید ندانید که تمام کالری های دریافتی فرزند شما از کجا تامین می شود، اما باز هم می توانید به آن در روند کاهش وزن کمک کنید. برای مثال، فرزند شما عادت دارد هر شب بعد از شام ۶ عدد بیسکوییت بخورد (۳۲۰ کالری). حالا اگر او به جای ۶ عدد، ۳ عدد بیسکوییت بخورد، ۱۶۰ کالری کمتر دریافت کرده است. اما این در حالی است که او عادت به خوردن بیسکوییت داشته باشد. در صورتی که او روزانه هیچ بیسکوییتی نمی خورد، آن ۳ عدد بیسکوییت برایش به عنوان کالری اضافی در نظر گرفته می شود.
برای شمارش کالری فرزند خود می توانید از برنامه مانکن استفاده کنید. کالری روزانه و هدف کاهش و تثبیت وزن درمانکن قابل برنامه ریزی است. اگر مانکن را ندارید از لینک زیر دانلود کنید.
منبع: verywellhealth.com / ترجمه: فاطمه شهابی