تفسیر آنالیز بدن و تست اینبادی
احتمالا برای شما هم پیش آمده که بعد از یک دوره ورزش و رژیم کاهش وزن، بعد از رفتن روی ترازو متوجه شده باشید که وزن شما تغییری نکرده و یا حتی بیشتر نیز شده است. و یا متوجه شده باشید که با انجام ورزش‌های بدنسازی حجم عضله شما تغییر نمی‌کند. برایتان سوال شده که چرا با این همه تلاش هیچ تغییری نمی‌کنید؟ این سوال با تست آنالیز بدن (دستگاه بادی آنالایزر که انواع و نام‌های متفاوتی دارند) پاسخ داده می‌شود.
چرا با انجام ورزش و رعایت رژیم وزن یا حجم عضلات من تغییری نمی‌کند؟
دستگاه‌های آنالیز بدن تغییرات وزن عضله و چربی بدن را به تفکیک قسمت‌های مختلف بدن نشان می‌دهند. این دستگاه‌ها برای افراد ورزشکار که به دنبال افزایش حجم عضله و کاهش چربی بدن (تغییر ترکیب بدن) هستند بسیار کمک کننده است و پیشرفت آن‌ها را نشان می‌دهد.
ترکیب بدن می‌تواند عملکرد ورزشی، ریکاوری و پیشگیری از آسیب را تحت تاثیر قرار دهد. با دانستن ترکیب بدن خود می‌توانید استراتژی‌های تغذیه و ورزش خود را برای دستیابی به نتایج دلخواه بهینه کنید؛ چه کاهش چربی باشد، چه افزایش عضله، بهبود استقامت یا افزایش قدرت.
گاهی اوقات ممکن است رژیم غذایی شما برای ورزشی که انجام می‌دهید مناسب نباشد، یا حتی نوع تمرین و تعداد ست‌هایی که انجام می‌دهید کافی نباشد. به همین دلیل ترکیب بدن شما در جهتی که مدنظرتان است تغییر نمی‌کند. اینجا دستگاه بادی آنالیز به شما کمک می‌کند تا بفهمید ترکیب بدنتان چه تغییری کرده است. از طریق این تست به کمک متخصص می‌توانید تمرین ورزشی، رژیم غذایی، ترکیب درشت مغذی‌ها و نیاز به مکمل را تنظیم کنید.
همچنین برای کسانی که به دنبال کاهش وزن هستند نیز کمک کننده است. زیرا مهم است که در طی کاهش وزن عضله‌های بدن حفظ شوند و فقط از حجم چربی‌ها کم شود. در واقع ممکن است شما در حین کم کردن چربی‌های اضافه، از طریق ورزش کردن در حال عضله سازی نیز باشید. به همین دلیل ممکن است عدد روی ترازو تغییر نکند و یا حتی بیشتر از قبل باشد. به همین دلیل استفاده از دستگاه‌های تشخیص دهنده ترکیب بدن در مسیر کاهش وزن، افزایش وزن، ورزش‌های حرفه‌ای و … کمک کننده هستند. در ادامه این مطلب بیشتر با این دستگاه‌ها و عملکرد آن‌ها آشنا می‌شوید.
دستگاه بادی آنالایزر چیست؟
دستگاه بادی آنالایزر، دستگاهی است که بدن شما را آنالیز می‌کند و ترکیب بدن شما را نشان می‌دهد. با انجام این تست، علاوه بر وزن عوامل مهم دیگری نیز مشخص می‌شوند مانند وزن عضله، وزن چربی و شاخص‌های دیگر که همگی در پیگیری روند کاهش وزن مهم هستند.
دقیق‌ترین دستگاه در دسترس کدام است؟
دقیق ترین روش‌ها معمولاً گران هستند و فقط در مراکز تحقیقاتی یا پزشکی و کلینیک‌های تغذیه استفاده می‌شوند. با این حال، روش‌های و دستگا‌های دیگری نیز وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. بسیاری از دستگاه‌ها از فناوری به نام آنالیز امپدانس بیوالکتریک (BIA) استفاده می‌کنند. BIA جریان‌های الکتریکی کوچک بی ضرری را به بدن شما می‌فرستد تا مقاومت قسمت‌های مختلف بدن در برابر این جریان مشخص شود.
این اطلاعات برای پیش بینی درصد چربی بدن و توده بدون چربی استفاده می شود. لازم به ذکر است که دقت دستگا‌های مختلف باهم متفاوت است. دقیق‌ترین آن‌ها دستگاه اینبادی (INBODY) نام دارد. علاوه بر این، عواملی مانند مصرف آب، غذا و میزان فعالیت بدنی قبل از استفاده از این دستگاه‌ها می‌توانند نتایج را نادرست کنند.
ترکیب بدن چیست؟
ترازو به شما می‌گوید که وزنتان چقدر است، اما مشخص نمی‌کند که بدن شما از چه چیزی ساخته شده است. دستگاه‌های بادی آنالایزر به شما می‌گویند بدنتان از چه چیزی تشکیل شده است. ترکیب بدن دو جزء کلی دارد:
- توده چربی
- توده بدون چربی
توده چربی به تمام بافت چربی در بدن شما اشاره دارد. در حالی که توده بدون چربی شامل اجزای زیر است: عضلات، اندام‌ها، استخوان و مایعات بدن.
اگر هر دو این‌ها باهم تغییر کنند، ممکن است هیچ تغییری در وزن بدن مشاهده نکنید. به عنوان مثال، اگر شروع به ورزش کنید، ممکن است در ماه اول نیم تا یک کیلوگرم عضله اضافه کنید. در عین حال، ممکن است به دلیل سوزاندن کالری بیشتر از طریق ورزش یا تغییر در رژیم غذایی، نیم تا یک کیلو نیز چربی کم کنید.
به همین دلیل عدد وزن تغییر می‌کند اما ترکیب بدن تغییر کرده است. اگر فقط روی عدد روی ترازو تمرکز کنید، ممکن است دلسرد یا ناامید شوید زیرا فکر می‌کنید برنامه ورزشی و تغذیه شما “کار نمی کند”. از این رو دانستن ترکیب بدن بسیار مفیدتر از دانستن وزن بدن است.
دستگاه اینبادی چه فاکتورهایی را نشان می‌دهد؟
برای تفسیر آنالیز بدن ابتدا لازم است که بدانیم تست اینبادی چه اطلاعاتی را برای ما مشخص می‌کند و هر کدام از این فاکتورها به چه عنوانی در برگه آنالیز ذکر می‌شوند. برای بررسی نتایج دستگاه آنالیز بدن بهتر است که یک متخصص این کار را انجام دهد تا توصیه‌های تغذیه‌ای و ورزشی مناسب با وضعیت شما را به شما ارائه دهد.
متابولیسم پایه بدن
تست اینبادی میزان متابولیسم یا سوخت و ساز بدن پایه را مشخص می‌کند و با عنوان Basal Metabolic Rate نشان داده می‌شود. میزان متابولیسم برای هر فرد متفاوت است و با توجه به سن، جنسیت، وزن و قد تعیین می‌شود. بر حسب رنج مشخص شده توسط دستگاه می‌توان متوجه شد که متابولیسم فرد نرمال، پایین‌تر از حد نرمال و یا بیشتر است.
وزن
وزن بدن با کلمه Weigh نمایش داده می‌شود و برحسب کیلوگرم است. این دستگاه‌ها علاوه بر وزن فعلی، وزن هدف و وزن ایده‌آل برای شما را نیز مشخص می‌کند.
درصد چربی بدن
یکی از فاکتورهایی است که سنجیده می‌شود و به شکل مخفف BPF% (Body Fat Mass%) نمایش داده می‌شود که شاخص خوبی برای بررسی چاقی است. درصد چربی نرمال بدن در زنان و مردان بزرگسال (19 سال به بالا) متفاوت است و در تست اینبادی رنج نرمال آن و مقدار آن در فرد مشخص می‌شود، اما به طور کلی محدوده سالم درصد چربی در مردان بین ۱۰-۲۰٪ و برای زنان بین ۱۸-۲۸٪ است. در جدول زیر به شکل دقیق‌تر مشخص شده است.
| زنان | مردان |
| ورزشکار 14-20٪ | ورزشکاران 6-13٪ |
| تناسب اندام 21-24٪ | تناسب اندام 14-17٪ |
| قابل قبول 25-31% | قابل قبول 18-24٪ |
| چاقی بیش از 32 درصد | چاقی بیش از 25 درصد |
وزن چربی بدن
وزن چربی بده به شکل کیلوگرم و با BPF (Body Fat Mass) عنوان نمایش داده می‌شود. وزن چربی مناسب هر فرد، بسته به قد و وزن آن متفاوت است و نمی‌توان یک رنج مشخص برای آن تعیین کرد. معمولا در تست اینبادی رنج مناسب وزن چربی را برای هر فرد در برگه نتایج مشخص می‌کنند.
سطوح چربی احشایی
برخی دستگاه‌ها سطح چربی احشایی یا Viseral Fat Level را نیز مشخص می‌کنند. چربی احشایی، بافت چربی است که اطراف اندام‌های داخل حفره شکمی، مانند روده‌ها جمع می‌شوند. بر حسب نوع دستگاه برای چربی احشایی رنجی مشخص می‌شود و بر حسب آن سطح چربی احشایی فرد مشخص می‌شود.
وزن عضله
وزن عضله نیز به شکل کیلوگرم و با SMM (Skeletal Muscle Mass) عنوان نمایش داده می‌شود. وزن عضله مناسب هر فرد نیز، بسته به قد و وزن آن متفاوت است و نمی‌توان یک رنج مشخص برای آن تعیین کرد. معمولا دستگاه‌های بادی آنالایزر رنج مناسب وزن عضله را نیز برای هر فرد در برگه نتایج مشخص می‌کنند.
روند تغیرات وزن، چربی و عضله
زمانی که برای اولین بار اطلاعات خود را در دستگاه وارد می‌کنید و تست را انجام می‌دهید، اطلاعات شما ذخیره می‌شود. هر زمان که دوباره روی دستگاه بروید روند تغییرات را از سری اول تا به الان (8 بار اخر) را در پایین برگه آنالیز به شکل نمودارهایی به شما نشان می‌دهد. از این طریق می‌توانید روند تغییرات و پیشرفتتان را بررسی کنید.
نسبت قد به وزن یا نمایه توده بدنی (BMI)
یکی دیگر از فاکتورهایی که این دستگاه‌ها به ما می‌دهند، نسبت قد به وزن یا BMI است که به تشخیص اختلالات وزنی کمک می‌کند. همچنین به عنوان یک ابزار غربالگری برای اطلاع از سلامتی افراد استفاده می شود. رنج نرمال BMI بین 18.5 تا 24.9 است. کمتر از 18 نشان دهنده لاغری است.
وقتی صحبت از BMI می‌شود، مشکلی که وجود دارد این است که BMI بین ماهیچه‌ها بدن و توده چربی تمایز قائل نمی‌شود، از این رو BMI 25 و بالاتر از آن نشان هم می‌تواند نشان دهنده چاقی باشد و هم نشان دهنده عضلات زیاد در افراد ورزشکارباشد، که در این صورت فرد چاق طبقه بندی نمی‌شود.
آب بدن
میزان آب بدن با عنوان Total Body Water و بر حسب لیتر مشخص می‌شود و میزان آب بدن شما را در زمان انجام تست نشان می‌دهد.
تفکیک ترکیب بدن به قسمت‌های مختلف
در برگه‌ای که اطلاعات آنالیز بدن شما بر روی آن ثبت شده است، آدمکی وجود دارد که به تفکیک دست‌ها (راست و چپ)، پاها (راست و چپ) و تنه، وزن عضله، وزن بافت چربی و درصد چربی هر قسمت را مشخص کرده است.
سایر فاکتورها
موارد دیگری نیز هستند که دستگاه اینبادی مشخص می‌کند مانند میزان پروتئین(protein) ، املاح بدن (minerals)، دور کمر (waist circumference)، درجه چاقی (obesity degree) و میزان کالری مورد نیاز فرد.
سوالات متداول
استفاده از دستگاه اینبادی چه شرایطی دارد؟
برای انجام تست اینبادی باید موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- 3-2 ساعت قبل از تست از مصرف وعده های غذایی و آب زیاد خودداری کنید.
- از انجام ورزش‌های سنگین تا چند ساعت قبل از تست خودداری کنید.
- شرایطی مانند بارداری و قاعدگی و قاعدگی در نتیجه آزمون تاثیر گذار هستند. بنابراین انجام تست در این دوران توصیه نمی‌شود.
- انجام این تست در افرادی که دارای پروتز بدن، پلاتین یا پیس میکر (ضربان ساز قلب) هستند، توصیه نمی‌شود.
چه زمانی می‌توان این تست را انجام داد و یا تکرار کرد؟
هر زمانی می‌توانید این تست را انجام دهید. برای تکرار تست و بررسی روند تغییراتتان هر 2-4 هفته یکبار می‌توانید آن را تکرار کنید و یا هر زمان که حس کرید وزنتان تغییر کرده این تست را تکرار کنید.
چه کسانی باید تست اینبادی یا آنالیز ترکیب بدن را انجام دهند؟
هر فردی که به دنبال تغییر وزن (کاهش یا افزایش وزن)، افزایش عضله، تغییر ترکیب بدن (به خصوص ورزشکاران) باشد می‌تواند این تست را انجام دهد.
آیا دستگاه اینبادی ایمن و بدون خطر است؟
این دستگاه امواج التریکی ضعیفی را تولید و ارسال می‌کند که برای بدن هیچ ضرری ندارد و ایمن است. با خیال راحت می‌توانید این تست را انجام دهید.
منابع: healthline.com / healthline.com / linkedin.com
نویسنده: سحر نوری
