آرتریت روماتوئید (RA) یک بیماری خودایمنی است که در نتیجه حمله اشتباه سیستم ایمنی بدن به مفاصل شما رخ میدهد (اتفاق میافتد). این مسئله به مشکلات زیر منجر میشود که میتواند در فعالیتهای روزمره شما اختلال ایجاد کند:
• درد
• قرمزی یا تغییر رنگ
• التهاب
درمان RA بمنظور بهبود علائم و همچنین محافظت از مفاصل و اندامهای شما در برابر آسیبهای دائمی اهمیت دارد. RA همانند سایر بیماریهای خودایمنی، یک وضعیت پیچیده است با اینحال شما میتوانید برای کمک به مدیریت جنبههای مختلف RA، کارهایی انجام دهید که به بهبود کیفیت زندگی شما کمک میکنند.
۱۳ مورد که باید بدانید
RA به دلیل التهاب زمینهای ایجاد میشود که میتواند بر سلامت جسمی و روحی شما تأثیر بگذارد مانند:
• درد
• خستگی
• سفتی
مهم است که در مورد وضعیت خود با دوستان و عزیزانتان روراست باشید زیرا ممکن است آنها نتوانند آنچه تجربه میکنید را ببینند (متوجه شوند) و با توضیح دادن شرایط و نیازهایتان، آنها نیز ممکن است بهتر بتوانند از شما حمایت کنند.
یک بررسی تحقیقاتی در سال ۲۰۱۷ نشان داد در حالیکه RA در زنان ۲۵ تا ۴۵ ساله بیشتر از سایرین شایع است اما این بیماری میتواند در مردان و زنان در تمامی سنین ایجاد شود. اگرچه RA اساسا با درد و التهاب در مفاصل مشخص میشود اما ممکن است با افزایش سن، سطوح مختلفی از پیشرفت بیماری را تجربه کنید. اگر بیماری شما در دهه ۲۰ یا ۳۰ زندگیتان تشخیص داده شود، چنین تغییراتی ممکن است قابل توجهتر باشد.
بعنوان مثال شما ممکن است متوجه شوید که:
• به دلیل خستگی به زمان بیشتری برای انجام کارهای روزانه نیاز دارید.
• به دفعات بیشتری دچار فراموشی میشوید.
• به خواب بیشتری نیاز دارید و شاید زودتر از قبل به رختخواب بروید.
• پس از یک روز بیرون رفتن، به استراحت بیشتری نیاز دارید.
• بدون هیچ گونه تلاشی، در حال کم کردن وزن هستید.
لوپوس یک نوع بیماری خودایمنی دیگر است. ممکن است علائم آرتریت روماتوئید و لوپوس با هم ظاهر شوند که به اصطلاح سندروم همپوشانی نامیده میشود. هر دو بیماری، علائم مفصلی مشابهی دارند اما لوپوس میتواند موارد زیر را نیز ایجاد کند:
• بثورات پوستی یا زخمها
• مشکلات کلیوی
• کاهش سلولهای خونی و پلاکتها
لوپوس و RA، هر دو بر پایه التهاب عمل میکنند بنابراین درمانها میتوانند مشابه باشند. با اینحال ممکن است علائم RA بهبود یابد و علائم لوپوس عود کند. مهم است که برای معاینات منظم و انجام آزمایش خون به پزشک مراجعه کنید چون تشخیص لوپوس میتواند دشوارتر باشد.
فیبرومیالژیا و RA، هر دو علائم مشابهی دارند از جمله خستگی و درد. با اینحال RA باعث درد و التهاب مفصل نیز می شود و میتوان آن را با دستههای مختلف دارویی درمان کرد.
از سوی دیگر، فیبرومیالژیا ممکن است باعث درد مداوم شود. همچنین در حالیکه RA یک بیماری خود ایمنی پیشرونده است اما فیبرومیالژیا یک وضعیت مزمن است که لزوما با گذشت زمان بدتر نمیشود.
ابتلا به RA می تواند خطر ایجاد فیبرومیالژیا را نیز افزایش دهد. به گفته بنیاد آرتریت، محققان تخمین میزنند که بیش از ۲۰ تا ۳۰ درصد از مردم، به هر دو بیماری فیبرومیالژیا و آرتریت روماتوئید مبتلا هستند.
سایر علائم فیبرومیالژیا عبارتند از:
• سردرد
• افسردگی یا اضطراب
• سندروم روده تحریک پذیر (IBS)
• حساسیت به تغییرات دما، صدا و نور
• محرومیت از خواب
• خستگی
در حالیکه هیچ درمانی برای فیبرومیالژیا وجود ندارد اما ممکن است با رعایت موارد زیر بتوانید به مدیریت علائم خود کمک کنید:
• داشتن خواب عمیق کافی
• مدیریت استرس
• تکنیکهای آرام سازی مانند مدیتیشن
ورزش منظم به بهبود سلامت و تندرستی کلی شما کمک میکند اما شروع کردن ورزش در زمانی که با درد ناشی از RA دست و پنجه نرم میکنید، میتواند دشوار باشد. با اینحال ورزش ممکن است به مدیریت کلی درد در مبتلایان به RA کمک کند بخصوص زمانی که یک برنامه ورزشی منظم داشته باشید.
اگر قصد دارید ورزش منظم را آغاز کنید، با پزشک خود مشورت نمایید. ممکن است بتوانید با پیاده روی روزانه شروع کنید و سپس مسافت و سرعت را بتدریج افزایش دهید.
تمرینات مقاومتی و انعطاف پذیری مانند یوگا و تای چی نیز ممکن است به کاهش درد RA و افزایش تحرک کمک کنند.
موسسه ملی آرتریت و بیماریهای اسکلتی عضلانی و پوستی، ورزش منظم را توصیه میکند اما در هنگام عود RA لازم است بیشتر استراحت کنید. ورزش بیش از حد – بویژه در طول دورههای عود RA – ممکن است التهاب را افزایش دهد و علائم شما را بدتر کند. استرحت منظم میتواند خستگی را نیز کاهش دهد.
بهترین کار آن است که به بدنتان توجه کنید. در صورت داشتن هر یک از علائم زیر بهتر است، یک روز استراحت کنید یا تمرینتان را با حرکات کششی ملایم یوگا جایگزین نمایید:
• احساس بی حالی و خستگی
• احساس سفتی
• داشتن درد بیش از حد
خستگی، یکی از علائم رایج آرتریت روماتوئید است و همچنین ممکن است نشان دهنده یک عود جدید باشد. در صورت وجود خستگی ناشی از RA، شما ممکن است در طول روز احساس خستگی و ضعف کنید اما لزوما خواب آلود نخواهید بود. خستگی مفرط میتواند تمرکز یا یادآوری اطلاعات را نیز دشوارتر سازد – دو علامت مه مغزی. در حالیکه خستگی میتواند با درمان کاهش یابد اما شما ممکن است این علائم را در طولانی مدت تجربه کنید. رعایت موارد زیر به مبارزه با خستگی و مه مغزی کمک مینماید:
• پایبندی به یک برنامه خواب منظم در شب
• انجام ورزش کافی در طول روز
• داشتن یک رژیم غذایی متعادل
استرس میتواند خطر عود RA را افزایش دهد و همچنین ممکن است بیماریهای دیگری مانند فیبرومیالژیا را تشدید نماید.
ورزش منظم و تکنیکهای آرام سازی میتوانند به مدیریت استرس شما و کاهش التهاب کمک کنند. مهم است که هر روز، زمانی را به خودتان اختصاص دهید؛ بعنوان مثال
• کمی پیاده روی کنید
• مدیتیشن انجام دهید
• به موسیقی آرامش بخش گوش کنید
در حالیکه استرس گهگاه ناشی از RA، امری طبیعی است اما تجربه کردن موارد زیر بمدت طولانی میتواند نشان دهنده یک مشکل سلامت روان باشد:
• خشم
• ترس
• ناامیدی
• غمگینی
اگر حس میکنید خودتان را دوست ندارید و علاقه خود را نسبت به فعالیتهای مورد علاقهتان که قبلا از آنها لذت میبردید، از دست دادهاید آنگاه باید برای کمک گرفتن به یک متخصص سلامت روان مراجعه کنید.
گاهی اوقات شما نیاز به حمایت افرادی بغیر از دوستان و خانواده خود دارید که ممکن است تجربیاتی مشابه شما داشته باشند.
میتوانید برای کمک گرفتن به یک گروه پشتیبانی RA – آنلاین یا حضوری – ملحق شوید. صحبت کردن با دیگران باعث میشود کمتر احساس انزوا کنید و بنابریان میتواند سلامت روان شما را نیز بهبود ببخشد.
با توجه به موسسه ملی آرتریت و بیماریهای اسکلتی عضلانی و پوستی، چاقی ممکن است خطر پیشرفت RA را افزایش دهد. کاهش وزن – در صورت نیاز – میتواند به کُند کردن پیشرفت RA و کاهش علائم شما کمک کند.
پایین آوردن وزن میتواند به کاهش درد در برخی مفاصل نیز کمک کند، بویژه:
• پشت
• لگن
• زانوها
صحبت کردن با پزشکتان در مورد یک برنامه کاهش وزن تدریجی ممکن است مفید باشد.
اثرات التهابی RA میتواند به اندامها داخلی از جمله قلب و ریهها گسترش یابد. ارزیابی دورهای این اندامها باید بخشی از مدیریت RA شما باشد.
در واقع به گفته بنیاد آرتریت، بیماری قلبی علت شماره یک مرگ و میر در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید است. بغیر از مدیریت RA، شما میتوانید کارهای دیگری نیز برای کاهش خطر بیماری قلبی انجام دهید مانند:
• رساندن فشار خونتان به یک سطح ثابت
• کاهش سطوح کلسترولتان
• اضافه کردن تمرینات قلبی عروقی به برنامه تناسب اندامتان
• داشتن یک رژیم غذایی کم چرب
• تلاش برای ترک سیگار
هدف از درمان آرتریت روماتوئید، کمک به کاهش علائم و در عین حال توقف پیشرفت این بیماری است.
تشخیص زودهنگام RA – و درمان متعاقب با داروهای تعدیل کننده بیماری – ممکن است به بهبودی منجر شود. این امر ممکن است در چند ماه اول درمان امکان پذیر باشد.
هنگامیکه RA در حال بهبود است، بدین معناست که شما مفاصل آسیب دیده کمتری دارید و درد و التهابتان کاهش یافته است. پزشک باید وضعیت شما را در طول دوره بهبودی به دقت بررسی کند و داروی شما را بر اساس آن تنظیم نماید.
داروهای تعدیل کننده بیماری به درمان آرتریت روماتوئید و جلوگیری از پیشرفت آن کمک میکنند اما دوز مصرف شما ممکن است هر چند وقت یکبار نیاز به تنظیم داشته باشد.
مهم است که علائم خود را پیگیری کنید و هر گونه عود جدید را به پزشکتان گزارش دهید تا در صورت لزوم، داروهای شما را در اسرع وقت تنظیم نماید.
علائم عود RA می تواند شامل موارد زیر باشد:
• افزایش درد و سفتی در مفاصل شما
• قرمزی یا تغییر رنگ مشهود
• افزایش خستگی پس از فعالیتهای روتین
• ناتوانی در تکمیل فعالیتهای روزانه شما
• افزایش استرس
همچنین در صورتیکه علائم RA شما با وجود مصرف داروها بهبود نیافتند، باید با پزشک خود صحبت کنید. هر گونه افزایش در درد یا تغییر در کیفیت زندگی شما نیز باید گزارش شود.
در حالیکه درد و سفتی مفصل، یکی از مشخصههای کلیدی RA است اما تنها علامتی نیست که باید آن را مدیریت کنید. RA میتواند از طرق دیگری نیز بر شما تأثیر بگذارد از جمله:
• سطوح انرژی
• سلامت روان
• سلامت قلب
داروها ممکن است به مدیریت علائم RA و جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک کنند اما تغییرات سبک زندگی روزانه نیز میتواند برای تکمیل درمان شما مفید باشد.
اگر علائم شما علی رغم اِعمال چنین تغییراتی در شیوه زندگی بدتر شد یا بهبود نیافت، با پزشک خود تماس بگیرید.
منبع: healthline.com / ترجمه: طیبه جلایر