چرا بیشتر زنان به افسردگی دچارند؟

امروزه شواهد نیز نشان داده میزان بروز افسردگی در خانم‌ها تقریبا ۲ برابر آقایان است. پس لزوم شناخت خلق و خوی خانم‌ها و توجه به تغییرات هورمونی و اقدام به موقع اطرافیان می تواند تا حدود زیادی سطح سلامت روان خانم‌ها را بالا ببرد. برای توضیح بروز افسردگی در خانم‌ها باید از ۳ دیدگاه بیولوژیک، روان شناختی و اجتماعی به آن پرداخت.

افسردگی زنان از منظر بیولوژیک

وضعیت هورمونی در خانم‌ها به خصصوص با تغییرهایی که قبل از قاعدگی، بعد از زایمان و در حول و حوش یائسگی در بدنشان ایجاد می‌شود، احتمال بروز افسردگی را در آن‌ها بیشتر می‌کند. به عبارتی، تغییرات هورمون‌ها نظیر ترشح استروژن و پروژسترون یا هورمون‌های اکسی توسین و پرولاکتین بر وضعیت روان شناختی خانم‌ها اثر می گذارد. به طوری که استروژن با اثر بر سروتونین و گیرنده های آن و تغییر ترشح اندورفین می تواند اثر کاهنده بر اختلال افسردگی داشته باشد. اکسی توسین و پرولاکتین نیز روی خلق اثر مثبت می گذارند و کاهش پروژسترون باعث اضطراب می‌شود.

افسردگی زنان از منظر اجتماعی

دومین ریشه افسردگی در خانم‌ها، علل اجتماعی است که از مهم‌ترین آن‌ها می توان به موقعیت اجتماعی، جایگاه شغلی و تبعیض هایی که نسبت به خانم‌ها در جامعه یا دنیا وجود دارد، اشاره کرد. به عبارتی با گسترش شیوه زندگی صنعتی، خانم‌ها علاوه بر نقش باروری، چند مسئولیت دیگر همچون حضور در محیط کار بیرون از منزل و نیز مدیریت امور منزل را به عهده گرفته اند و به مراتب نسبت به مردان حجم کار بیشتری را باید انجام دهند.

فارغ از مسئولیت های کاری و مدیریت امور منزل، بارداری هم بار سنگینی است که طبیعت به عهده خانم‌ها گذاشته است. با توجه به نقش مهم خانم‌ها در خانواده و اجتماع و وظایف مهمی مثل بارداری و حفظ بقای بشر که به آن‌ها محول شده است، افسردگی شان، هزینه بیشتری را متوجه خانواده و اجتماع خواهدکرد؛ بنابراین توجه به حالت‌های روانی خانم‌ها و پیشگیری و درمان به موقع افسردگی شان باعث ارتقای سطح بهداشت روانی خواهدشد. پیشیگیری از افسردگی در خانم‌ها مهم است. می توان با روابط اجتماعی قوی، ایجاد جایگاه مناسب شغلی و مهم‌تر از همه، درک و همدلی با آن‌ها از افسرده شدنشان جلوگیری کرد.

افسردگی زنان از منظر روان شناختی

اختلال در روابط بین فردی، فشار افکار منفی و بروز درماندگی از دلایل روان شاختی ای هستند که عامل مهمی برای فراهم شدن زمینه افسردگی در خانم‌ها محسوب می‌شوند.

خانم‌ها به ۳ نوع افسردگی بیشتر مبتلا می‌شوند:

-افسردگی قبل از قاعدگی

حدد ۱۰ درصد از خانم‌ها دچار اختلالات خلقی به نام نشانگان پیش از قاعدگی می‌شوند. این افراد در نیمه ۲ دوره ماهیانه به دلیل تغییرات سطح هورمون‌ها، تغییرات خلقی پیدا می‌کنند. تغییرات خلقی به‌صورت گریه کردن زیاد، حساس شدن، بدبینی، اضطراب و فکار منفی نسبت به حال و گذشته است که عملکرد فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. گاهی برخی از افراد تغییراتی را در تمرکز، انرژی و اضطراب تجربه می‌کنند.

بعضی از خانم‌ها متوجه تغییرات خلقی ماهیانه هستند و به تدریج راه های مقابله با آن را آموخته اند، ولی بعضی از آن‌ها اطلاعی از این موضوع ندارند و در این مواقع روابط بین فردی شان با دیگران یعنی نزدیکان و غریبه ها دچار تنش می‌شود. چنین حالت روانی ای را در خانم‌ها باید طبیعی فرض کرد و فقط وقتی علائم باعث اختلال در علمکرد فرد می‌شود، به درمان نیاز است. درمان توصیه های غیردارویی و دارویی است. توصیه به اینکه خانم در این مدت تغذیه مناسبی داشته باشد، مایعات کافی دریافت و حتما ورزش کند. داروها نیز شامل ویتامین ها و مکمل هاست که به آرامش اعصاب کمک می‌کند.

– بروز افسردگی در دروان یائسگی

در دوران یائسگی بعد از کاهش هورمون‌های زنانه و تغییر فیزیولوژی خانم‌ها، تغییرات خلقی مشاهده می‌شود که معمولاً به‌صورت زودرنجی، احساس گرگرفتگی و اضطراب است اما خانم‌هایی که سابقه افسردگی فردی یا خانوادگی دارند، بیشتر مستعد ابتلا به افسردگی هستند و در صورت دیدن علائم افسردگی در آن‌ها باید خیلی زود اقدامات درمانی انجام گیرد. فعالیت روزمره خانم‌ها در زندگی خصوصی و در عرصه اجتماعی به میزان زیادی احتمال بروز افسردگی در دروان یائسگی را کاهش می‌دهد.

– افسردگی در دوران بارداری

با تغییرات هورمونی که در دوران بارداری ایجاد می‌شود، بدن خانم‌ها تا حدی به کمک اکسی توسین و پرولاتین در مقابل اختلالات روانی ایمن می‌شود مگر اینکه سابقه اختلالات روان‌پزشکی را از قبل داشته باشند. در این افراد احتمال دارد اختلالی که از قبل وجود داشته، تشدید شود. به همین دلیل اگر خانمی افسرده است، باید قبل از اقدام به بارداری، درمان شود چون ممکن است افسردگی در دوران بارداری به رشد جنین آسیب برساند.

مهم‌تر از دوران بارداری، دوران پس از بارداری است که به علت کاهش سریع هورمون‌ها، احتمال افسردگی در خانم‌ها بالا می‌رود. نزدیک به ۷۰ درصد از خانم‌ها در روزهای اولیه بعد از زایمان حالت ملال را تجربه می‌کنند که به‌صورت گریه گهگاه و احساس غم تظاهر می‌کند ولی این حالت‌های روانی نشانه افسردگی نیستند و طی هفته ۱ پس از زایمان برطرف می‌شود اما ۱۰ درصد خانم‌ها دچار افسردگی اساسی می‌شوند که لازم است درمان شوند.

منبع: beytoote.com
ویرایش متنی: آی.مانکن