نقاط عطف فرزندان: در دوسالگی
این مقاله به بررسی موارد زیر می پردازد:
- مهارت های حرکتی
- رشد دست و انگشتان
- توانایی های زبانی
- یادگیری مهارت های اجتماعی/عاطفی
- مهارت های تفکر
- تاخیرهای رشدی
- استفاده از صفحات نمایش و تلویزیون
بر باور کارشناسان،این سن «دو سالگی چالشی» است، همه چیزی که کودک نوپا شما می گوید «نه!» است. در این سن شخصیت کوچولوی شما شروع به شکل‌گیری می‌کند و او در شخصیت خودش شکوفا می‌شود. در این مقاله چند مهارت ارائه شده است که باید در برخورد با کودک خود مراقب آن ها باشید.
مهارت های حرکتی
در این سن، کودک شما باید بتواند:
- روی نوک انگشت پا بایستید
- با پا به توپ ضربه بزند.
- بِدَوَد
- بدون کمک از مبلمان بالا و پایین بروید
- با کمک شما از پله ها بالا و پایین بروید
- توپ را با دستانش پرتاب کند
- هنگام راه رفتن یک اسباب بازی بزرگ یا چند اسباب بازی به همراه داشته باشد
احتمالا به این ویژگی کودکتان نیز توجه کرده اید که دیگر هنگام راه رفتن تلو تلو نمی خورد و حرکات راه رفتنش نرم تر از پاشنه تا پنجه واکر و بزرگسالانه تر شده است. در ماه‌های آینده، فرزندتان به دونده‌ای هماهنگ‌تر تبدیل می‌شود؛ یاد می‌گیرد که به عقب راه برود، بچرخد و با کمی کمک روی یک پا بایستد.
مهارت های حرکتی کودکان در سن دو سالگی بهبود پیدا می کند.
آن ها نیز به طور طبیعی مهارت های حرکتی خود را با دویدن، بازی کردن، سر خوردن از سرسره ها و بالا رفتن بهبود می دهند. برای آنها خوب است که هر روز زمانی بیرون از منزل بگذارنند و چیزهای جدید را کشف کنند. این کار به کودکان اجازه می‌دهد مهارت‌های حرکتی خود را بهبود بخشند، سرگرم شوند و انرژی شان تخلیه شود. اما باید بر آن ها نظارت داشته باشید.
رشد دست و انگشتان
فرزند شما باید بتواند:
- هر طور که دوست دارد کاغذ را خط خطی کند.
- ظرفی را برگرداند و محتویات آن را بیرون بریزد
- با آجرهای اسباب بازی برج بسازد
در این سن فرزندتان قادر است حرکات مچ، انگشتان و کف دست خود را هماهنگ ترکند تا بتواند دستگیره در را بچرخاند و یا درب شیشه ای را باز کند.
فرزندان دو ساله شما می توانند با در دست گرفتن مداد رنگی یا مداد شمعی خطوطی نا هماهنگ و دایره وار روی کاغذ بکشند، هر چند که شاید مدل در دست گرفتن مداد توسط آن ها خیلی شکل صحیحی نداشته باشد. اما همین هم به قدر کافی خوب است. در واقع، دامنه توجه آن ها بسیار بیشتر از 18 ماهگی شده است و اکنون هنگام کتاب خواندن مشارکت بیشتری خواهند داشت. همچنین نقاشی کردن و لگوبازی کردن مدت زمان بیشتری آن ها را خوشحال می کند و سرگرم نگه می دارد.
ممکن است دست چپ یا دست راست بودن کودک نوپای شما در این سن مشخص شود. اما در غیر این صورت، نیازی نیست آن ها را مجبور کنید تا فقط با یک دست کار کنند، خودشان بعدا متوجه می شوند از کدام دست بیشتر استفاده کنند. حتی عده ای می توانند از هر دو دست خود به یک اندازه خوب استفاده کنند، پس بهتر است اجازه دهید این اتفاق به طور طبیعی اتفاق بیفتد.
مهارت های زبانی
فرزند شما باید بتواند:
- هنگامی که چیزها یا تصاویر نامگذاری می شود، به آن ها اشاره کند
- نام پدر و مادر، خواهر و برادر، اعضای بدن و اشیاء را بداند
- جمله ای با دو تا چهار کلمه بگوید
- از دستورالعمل های ساده پیروی کند
- کلماتی که در یک مکالمه شنیده می شود را تکرار کند
در این دوران، کودک 2 ساله شما جملات طولانی تری را کنار هم می گذارد (مانند «مامان، من کوکی می خواهم» به جای «مامان کوکی»). همچنین به جای نام خود شروع به استفاده از ضمیر «من» خواهد کرد. البته همه بچه ها با سرعت یکسان صحبت نمی کنند، بنابراین اگر فرزند دوستتان بیشتر از فرزند شما صحبت می کند، نگران نباشید.
در سن دو سالگی، کودکان بیش از آنچه می توانند بگویند، درک می کنند.
در این سن، کودک شما بیش از آن چیزی که بتواند بگوید، می فهمد. به تعامل با آن ها ادامه دهید، به خصوص اینکه به آن ها بگویید در ادامه روز چه اتفاقاتی قرار است بیوفتد و چه کارهایی می خواهید انجام دهید و همچنین اینکه هشدار بدهید یک فعالیت تقریبا تمام شده یا در حال تمام شدن است.
می توانید با صحبت کردن و خواندن به کودک خود در مهارت های زبانی کمک کنید. از کتاب‌هایی استفاده کنید که از آنها می‌خواهند اشیاء را لمس کنند یا نام ببرند یا کلمات را تکرار کنند (شما می‌توانید این کار را خودتان با هر کتاب تصویری فقط با پرسیدن سؤال از فرزندتان انجام دهید). بدین ترتیب، همانطور که مهارت های زبانی آن ها رشد می کند، از اشعار، داستان ها و جوک ها لذت خواهند برد.
مهارت های اجتماعی/عاطفی
فرزند شما ممکن است:
- از دیگران به خصوص بزرگسالان و کودکان بزرگتر از خود کپی رفتاری داشته باشد
- هنگام بازی با بچه های دیگر هیجان زده شود
- استقلال رو به رشدش را نشان دهد
- به جای بازی کردن با کودکان دیگر بیشتر در کنار آن ها بازی می کند
- نشان دادن نافرمانی فزاینده (انجام کارهایی که به او گفته بودید انجام ندهد)
- آگاهی بیشتری نسبت به خود پیدا می کند و خودش را جدا از دیگران می داند
در این مرحله، بچه‌ها فکر می‌کنند که هرآنچه در دنیا وجود دارد مربوط به آن ها است. مفاهیمی مانند اشتراک گذاری معنای چندانی برای آن ها ندارد. ممکن است کودک شما برای بازی در کنار کودک نوپای دیگری بنشیند، اما او را نادیده می گیرد تا زمانی که بخواهد اسباب بازی آن کودک را از او بگیرد. این مسئله کاملا طبیعی است و اگر به او بگویید: «اگر او هم اسباب بازی تو را بگیرد دوست داری؟»، این جمله در سن او هیچ معنایی برایش ندارد و متوجه مفهومش نمی شود. بنابراین بهتر است تعاملات آن را از نزدیک زیر نظر داشته باشید.
در عین حال، بچه‌ها دوست دارند از اطرافیان خود تقلید کنند و ممکن است با عروسک یا خرس عروسکی خود به همان روشی صحبت کنند که والدینشان با آن ها صحبت می‌کنند. این دلیل دیگری است برای اینکه یک الگوی خوب برای فرزندتان باشید.
مهارت های یادگیری، تفکر
فرزند شما باید بتواند:
- چیزهایی را حتی زمانی زیر دو یا سه لایه پنهان شده است را پیدا کند
- اشکال و رنگ ها را مرتب کند
- جملات و قافیه ها را در کتاب های آشنا کامل کند
- بازی های ساختگی ساده انجام دهید
- دستورالعمل های دو قسمتی را دنبال کنید (مانند «شیرت را بنوشید و سپس فنجان را به من بده»)
درک زبانی کودک شما در حال افزایش است و اکنون قادرند مشکلاتی را در ذهن خود حل کنند. همچنین شروع به درک مفاهیم زمانی می کنند، مانند «بعد از اینکه دندان هایت را مسواک زدیم، برایت داستان می خوانم».
در این سن شروع به درک مفهوم اعداد خواهند کرد، بنابراین می توانید شمارش اعداد را به آن ها معرفی کنید. بعلاوه، بازی آنها پیچیده‌تر می‌شود و ممکن است به جای اینکه بعد از بازی با یک اسباب‌بازی به سراغ اسباب‌بازی دیگری بروند، صحنه‌ای مفصل برای یک اسباب‌بازی خاص ایجاد می کنند.
تاخیرهای رشدی
اگر فرزندتان تا سن 2 سالگی قادر به انجام هیچ یک از موارد زیر نبود، بهتر است این موضوع را با پزشکش در میان بگذارید:
- درست راه رفتن – تباید فقط روی انگشتان پا راه بروند یا حتی حرکتی ناپایدار روی پای خود داشته باشند.
- نمی توانند یک جمله دو کلمه ای بگویند
- از اعمال یا کلمات تقلید نمی کنند
- دستورالعمل های ساده را دنبال نمی کنند
- مهارت هایی که قبلا داشتند را به خاطر نمی آورند
فرزند شما باید در 18 ماهگی و در 24 ماهگی آزمایش اوتیسم انجام دهد. به گفته آکادمی اطفال آمریکا اگر مشکلی وجود داشته باشد، پزشک شما را به یک برنامه مداخله زودهنگام (EI) ارجاع می دهد، که زیر نظر قانون فدرال ارائه شده است و برخی از خدمات EI به صورت رایگان ارائه خواهد شد.
استفاده از صفحات نمایش و تلویزیون
در سن 2 سالگی، کودکان می توانند از برنامه های آموزشی با کیفیت بالا استفاده کنند، اما نباید بیش از یک ساعت در روز تماشا کنند. استفاده بیش از حد از صفحه نمایش می تواند منجر به فعالیت بدنی بسیار کم و مشکلات خواب می شود. آکادمی اطفال آمریکا می گوید نباید به فرزندتان اجازه دهید به تنهایی صفحه نمایش (تلویزیون، تبلت یا لپ تاپ) را تماشا کنند و شما باید همراه آن ها باشید. نکته مهم دیگر این است زمانی که از تلویزیون استفاده نکنید و کسی مشغول تماشای آن نیست، آن را خاموش کنید.
منبع: webmd.com / ترجمه: فاطمه شهابی
