با دندان قروچه چه اتفاقی برای بدن ما می افتد؟
ممکن است در لحظاتی که دچار استرس هستید یا زمانی که بر روی فعالیتی به شدت تمرکز دارید، ناخواسته فکتان را به هم فشار می دهید. یا شاید پارتنرتان به شما بگوید که در طول شب، دندان های خود را به هم می سایید و صداهای ناخوشایندی ایجاد می کنید.
به حرکاتی مانند ساییدن و فشردن دندان ها به هم دندان قروچه می گویند و بیشتر افراد بدون اینکه متوجه باشند، این حرکات را انجام می دهند. (این کار به خصوص به زمانی گفته می شود که افراد در خواب انجام میدهند.) اما دندان قروچه چیزی فراتر از یک عادت آزاردهنده است – و در صورتی که درمان نشود، می تواند منجر به مجموعه ای از علائم مخرب از جمله درد، مشکل در خوابیدن و آسیب به دندان ها شود.
فردریک بارنت، رئیس بخش دندانپزشکی ماکسول اس. فوگل می گوید: «فعل گاز گرفتن قدرت بسیار زیادی دارد و فشردن دندان ها به هم به مرور زمان، مشکلات زیادی ایجاد می کند.»
دندان قروچه به دو نوع بیدار و خواب تقسیم می شود که طبق دستورالعمل MSD، افراد مبتلا به دندان قروچه در هنگام خواب «ممکن است با نیرویی معادل ۲۵۰ پوند (113 کیلو گرم/نیرو) به دندان های خود فشار بیاورند.»
جفری اس. حداد، DDS، دندانپزشک در روچستر، میشیگان، متخصص دندانپزشکی عصبی-عضلانی، می گوید: «بسیاری از افراد در طول روز به دندان های خود فشار می آورند، اما آنچه بیشترین آسیب ها و تخریب ها را به دنبال دارد در طول شب اتفاق می افتد.»
از این رو، در این مقاله هر آنچه باید در مورد دندان قروچه و علت انجام آن بدانید، آورده شده است.
چرا برخی از افراد دندان قروچه می کنند؟
گرچه عوامل روانشناختی، ژنتیکی و فیزیکی ممکن است در انجام دندان قروچه نقش داشته باشد، اما به گفته کلینیک مایو، علت اصلی آن به طور کامل مشخص نیست.
استرس – و سایر احساسات قوی مانند خشم و ناامیدی و البته نوع شخصیت – در این امر نقش دارند. دکتر بارنت نیز خاطرنشان میکند به طور معمول در فصل تعطیلات این مشکل بیشتر می شود، زیرا یک زمان استرس زا است.
البته ممکن است برخی افراد از انجام آن لذت ببرند، چیزی مانند آدامس جویدن یا مانند کسانی که با دندان هایشان یخ خرد می کنند و ناخن های خود را می جوند.
مارتا سیلوا، DDS، دندانپزشک در شیکاگو، می گوید: «در برخی از شرایط استرس زا، ممکن است دلتان خوراکی ترد بخواهد. در این موقعیت افراد فراموش می کنند که هر دندان یک عصب دارد و وقتی این فشار را روی دندان‌ها وارد میکنید، بازخوردی به مغز می‌رسد که به نوعی حس آرامش می‌دهد.»
به گفته کلینیک مایو، از جمله عوامل خطر ساز می توان به سن (در کودکان شایع تر از بزرگسالان است)، اعضای خانواده مبتلا به دندان قروچه و مصرف برخی مواد و داروها مانند داروهای ضد افسردگی، سیگار کشیدن و نوشیدن الکل اشاره کرد.
1. دندان‌ها و پرکردگی‌های سریع‌تر از بین می‌روند
دکتر سیلوا می گوید فقط یک بار دندان های شما باید با هم تماس داشته باشند و این زمانی است که شما در حال غذا خوردن هستید.
او می‌گوید: «در غیر این صورت، نباید دندان‌هایتان با هم تماس داشته باشد. در واقع، زمانی که دندان‌های شما با هم تماس پیدا میکنند – چه به دلیل فشردن یا ساییدن – منجر به «ساییدگی سریع دندان‌ها» میشود.»
دکتر بارنت می‌گوید با انجام این کار لبه‌ها و تاج دندان ها فرسوده و صاف میشود و سپس شکستگی های پی در پی را به دنبال دارد. دکتر سیلوا معتقد است که دندان قروچه می‌تواند منجر به ریختن پرکردگی ها و شکستن دندان‌ها و تاج آن شود.
2. ممکن است دندان های شما حساس شوند
دندان قروچه منجر به حساسیت دندان ها میشود – به گفته دکتر بارنت، خوردن غذاهای سرد یا گرم و همچنین غذاهای شیرین باعث ایجاد احساس ناراحتی و درد در دندان ها میشود که این درد، در نتیجه از بین رفتن مینای محافظ روی دندان ها است. بدین ترتیب، آن قسمت‌هایی از دندان (مانند عاج) که حساس‌تر هستند را در معرض آسیب قرار می‌دهد.
دندان ها حتی ممکن است به هوا حساس شوند.
دکتر سیلوا می‌گوید: «من بیمارانی دارم که نمی توانند در فضای باز بدوند و وزش باد روی صورتشان را تحمل کنند، زیرا دندان‌هایشان بسیار حساس است.»
همچنین می گوید برخی افراد ممکن است حتی با کشیده شدن موهای مسواک روی سطح دندان های فرسوده خود احساس خیلی بدی داشته باشند و لرزشی را در ستون فقرات خود حس کنند.
3. ممکن است باعث سر درد و درد در ناحیه صورت شود
به گفته دکتر جانز هاپکینز، دندان قروچه می تواند منجر به سردرد و درد صورت شود و در برخی افراد گوش درد را به دنبال دارد.
دندان قروچه نشانه و علامت اختلال TMJ است، اما آن ها با هم یکی نیستند.
دکتر بارنت توضیح می دهد که برخی از ماهیچه هایی که برای باز و بسته کردن دهان و جویدن غذا استفاده میکنید به مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) متصل هستند و آن ها استخوان فک و جمجمه را به هم وصل میکنند. دندان قروچه بر TMJ فشار می آورد. به همین دلیل است در ناحیه فک یا در جلوی گوش ممکن است احساس درد داشته باشید. به گفته کلینیک کلیولند، حتی فشار بر روی این مفصل در اثر دندان قروچه منجر به اختلالات TMJ نیز میشود.
دندان قروچه نشانه و علامت اختلال TMJ است، اما آن ها با هم یکی نیستند. دکتر حداد می‌گوید «رسیدگی به مسئله دندان قروچه می‌تواند از پیشرفت اختلال TMJ به وضعیت جدی‌تر جلوگیری کند.»
به گفته کلینیک کلیولند، در صورت ابتلا به اختلال TMJ، ممکن است هنگام باز کردن یا بستن دهان خود صدای کلیک یا ترکیدن بشنوید – و یا ممکن است نتوانید دهان خود را به طور کامل باز کنید.
4. ممکن است خوابتان دچار مشکل شود
دکتر حداد می‌گوید: دندان قروچه می تواند نشانه‌ای برای آپنه خواب باشد. این وضعیت با توقف و شروع تنفس فرد در طول خواب مشخص می شود.
دکتر حداد می گوید: «افرادی که در خواب دندان های خود را به هم فشار می دهند یا به هم می سایند، بیشتر درگیر سایر اختلالات خواب ازجمله خروپف یا آپنه خواب هستند».
بر اساس مطالعه انجام شده در تابستان سال 2019 در مجله درد دهان، سر و صورت، یک سوم بیماران مبتلا به آپنه انسدادی خواب، دندان قروچه نیز دارند.
بنابراین ممکن است نوعی ارتباط بین آپنه خواب و دندان قروچه وجود داشته باشد – اگرچه دکتر بارنت به این مورد اشاره می کند که هیچ رابطه علت و معلولی بین این دو وجود ندارد. یعنی فقط به دلیل ارتباط بین این دو بیماری نمی توان نتیجه گرفت که دندان قروچه باعث آپنه خواب می شود – یا برعکس.
ممکن است برای خواب پارتنرتان نیز مشکل ایجاد کند
اگر دچار دندان قروچه در خواب هستید، کسی که در کنار شما می خوابد اولین نفری است که متوجه آن میشود.
دکتر بارنت می‌گوید: «دندان قروچه واقعا صدای بلندی دارد.»
و البته صدای آن بسیار ناخوشایند است. به گفته بنیاد خواب، این کار مانند خروپف کردن می تواند خوابیدن را برای سایر افرادی که در کنار شما می خوابند مشکل کند.
چگونه دندان قروچه را متوقف کنیم
متاسفانه هیچ روش درمانی برای دندان قروچه وجود ندارد. اما دندانپزشکان تاکتیک های درمانی زیادی را پیشنهاد می دهند.
1. استفاده از محافظ دهان
دکتر بارنت می‌گوید «استفاده از آتل یا محافظ‌های دهانی یکی از توصیه‌های مهم برای دندان قروچه است و به بسیاری از بیماران کمک می کند. البته استفاده از آن دندان قروچه را متوقف یا درمان نمی کند، اما از ساییده شدن دندان ها محافظت کرده و همچنین علائم همراه با دندان قروچه مانند درد عضلانی، آسیب به دندان ها و مشکلات TMJ را کاهش می دهد.»
این نوع محافظ ها بدون نسخه در داروخانه ها موجود هستند و روش استفاده از آن ها نیز آسان است: دکتر بارنت توضیح می‌دهد که محافظ دهان پلاستیکی را ابتدا در آب جوش قرار می‌دهید، سپس آن را با انبر بردارید و پس از اینکه کمی سرد شد، آن را گاز می‌زنید.
همچنین می توانید از دندانپزشک خود بخواهید تا محافظ دهان برای شما بسازد که جنس آن از ماده ای سفت تر و اکریلیک خواهد بود.
دکتر بارنت می گوید کیفیت محافظ‌های بدون نسخه هرگز مانند آن هایی که در مطب دندانپزشکی ساخته میشود، نیست، زیرا آن ها با قالب گیری کاملا به طور اختصاصی برای یک نفر ساخته می شوند.
دکتر سیلوا می‌گوید: در صورتی که استفاده از محافظ را موثر می دانید، حتما باید استفاده از آن را بخشی از برنامه خواب خود قرار دهید. زیرا، اگر چه ممکن است برخی از شب‌ها کمتر دندان قروچه داشته باشید، اما به گفته آکادمی پزشکی خواب آمریکا، این عمل ممکن است صدها بار در یک شب اتفاق بیوفتد.
2. روشی که دهان و فک خود را نگه میدارید، تغییر دهید
آن دسته از افرادی که هنگام بیداری فک خود را به هم فشار می دهند و می‌سایند، آگاهی از این عادت – و سپس تغییر رفتار– می تواند مفید باشد.
یکی از علائم دندان قروچه احساس فشار در عضلات فک است.
دکتر بارنت می‌گوید برای انجام این کار، باید علائمی که نشان می دهد درگیر دندان قروچه هستید را به خوبی بشناسید. مثلا، «به محض اینکه در عضلات خود احساس فشار کردید، این نشانه ای است که باید خودتان را به آرامش دعوت کنید.»
به گفته کلینیک کلیولند، قاعده کلی این است که وقتی غذا نمی‌خورید (یا صحبت نمی‌کنید) و می‌خواهید دهانتان بسته باشد، باید دندان‌ها از هم جدا شوند و زبان نیز پشت دندان‌های جلویی در سقف کام قرار بگیرد. این به شما کمک می کند تا عضلات فک خود را آرام نگه داشته و نتوانید دندان های خود را به هم فشار دهید.
3. استرس را کاهش دهید
استرس یکی از عوامل خطرساز برای دندان قروچه است، بنابراین، بر اساس گفته های کتابخانه ملی پزشکی ایالات متحده، انجام تاکتیک هایی برای کاهش سطح استرس توصیه می شود. دکتر بارنت نیز می گوید مراقبه ذهنی را در نظر داشته باشید. به گفته کلینیک مایو، برخی از روش های درمانی می تواند برای دندان قروچه مرتبط با استرس مفید باشد.
4. مصرف برخی داروها
در صورتی که ساییدگی دندان ها در نهایت سردرد، و درد در ناحیه فک و صورت را به همراه داشت، دکتر سیلوا مصرف یک داروی ضد التهابی بدون نسخه مانند ایبوپروفن را پیشنهاد می دهد.
همچنین به گفته کلینیک مایو ممکن است دندانپزشک شما تزریق برخی از شل کننده های عضلانی یا بوتاکس را نیز توصیه کند.
حتی ممکن است در مواقعی دندان قروچه عارضه جانبی مصرف برخی از داروها باشد که در این صورت بهتر است از پزشک خود بخواهید تا داروی دیگری برای شما تجویز کند.
5. تغییراتی در رژیم غذایی خود ایجاد کنید
بر اساس یک بررسی سیستماتیک در آگوست سال 2016 در مجله انجمن دندانپزشکی آمریکا، ارتباط معناداری بین دندان قروچه و نوشیدن الکل، سیگار کشیدن و مصرف کافئین وجود دارد.
بنابراین به گفته کلینیک کلیوند، کاهش مصرف کافئین و الکل قبل از خواب می تواند مفید باشد (و این را دلیل دیگری برای ترک سیگار بدانید.)
دکتر سیلوا همچنین به بیماران توصیه می کند از جویدن آدامس خودداری کنند و اگر برای جویدن راحت یا باز کردن دهان خود مشکل دارید، او رژیم غذایی حاوی غذاهای نرم را توصیه می کند (مثلا پوره سیب زمینی، موز و مانند این ها) تا ماهیچه ها زمانی برای بهبودی پیدا کنند.
منبع: livestrong.com / ترجمه: فاطمه شهابی
