۱۸ فایده شگفت‌انگیز گوجه‌فرنگی برای پوست، مو و سلامتی
آنتی‌اکسیدان‌های موجود در گوجه‌فرنگی در برابر طیف وسیعی از بیماری‌های کُشنده – از جمله سرطان، دیابت و بیماری قلبی – از شما محافظت می‌کنند.
گوجه‌فرنگی با نام علمی Solanum lycopersicum از آمریکای مرکزی و جنوبی نشأت گرفته است. انواع مختلفی از گوجه‌فرنگی وجود دارند که در آب و هوای معتدل در نقاط مختلف دنیا رشد می‌کنند. گوجه‌فرنگی برای افرادی که می‌خواهند وزن کم کنند و سطوح فشار‌خون‌شان را حفظ نمایند، فوقالعاده مفید است. همچنین آن به تقویت بینایی و کنترل دیابت کمک می‌کند. مهم‌تر از همه، گوجه‌فرنگی می‌تواند برای زنان باردار مفید باشد.
اروپایی‌ها در برهه‌ای از تاریخ به خاطر ظاهر براق گوجه‌فرنگی، آن را سمی می‌دانستند. آزتک‌ها اولین گروهی بودند که از گوجه‌فرنگی برای پخت‌و‌پز استفاده کردند. با گذشت قرن‌ها، کشت گوجه‌فرنگی به آسیا گسترش یافت و امروزه چین و هند، برترین تولید‌کنندگان گوجه‌فرنگی در جهان هستند.
گوجه‌فرنگی به عنوان یک ماده غذایی کاربردی شناخته می‌شود – به این معنا که کاری فراتر از ارائه مواد مغذی اساسی انجام می‌دهد. یکی از دلایل اصلی این مسئله، وجود لیکوپن است؛ یک آنتی‌اکسیدان بسیار قدرتمند که سلامت را به روش‌های مختلف تقویت می‌کند. انواع متعددی از گوجه‌فرنگی وجود دارد که معروف‌ترین آن‌ها عبارتند از گوجه‌فرنگی آلویی، گوجه‌فرنگی گیلاسی، گوجه‌فرنگی انگوری، گوجه‌فرنگی بیف استیک و تومبری.
طول برگ‌های گیاه گوجه‌فرنگی ۱۰ تا ۲۵ سانتی‌متر است و ساقه و برگ آن هر دو پرزدار هستند. گوجه‌فرنگی در رنگ‌های متعددی کشت می‌شود – در حالیکه رایج‌ترین نوع آن قرمز رنگ است – سایر رنگ‌های گوجه‌فرنگی عبارتند از زرد، سبز، نارنجی، سیاه، قهوه‌ای، صورتی، سفید و بنفش.
فواید گوجه‌فرنگی برای سلامتی
۱. گوجه‌فرنگی به پیشگیری از سرطان کمک می‌کند
طبق گزارش مؤسسه تحقیقات سرطان آمریکا، لیکوپن موجود در گوجه‌فرنگی می‌تواند مسئول خواص ضد سرطانی این میوه باشد. لیکوپن، یک آنتی‌اکسیدان از خانواده کاروتنوئیدها است. مشخص شده که خواص آنتی‌اکسیدانی قوی آن، رادیکالهای آزاد – که به دلایل مختلف در بدن ما تولید می‌شوند – را خنثی می‌کند. حتی مطالعات آزمایشگاهی نشان می‌دهد که ترکیبات گوجه‌فرنگی از تکثیر چندین نوع سلول سرطانی جلوگیری کرده است.
مهم‌تر از همه می‌توان با مصرف گوجه‌فرنگی به یک شکل فرآوری شده – مانند سس، آب گوجه یا رب گوجه‌فرنگی – پتانسیل ضد سرطانی آن را افزایش داد. انجام این کار باعث می‌شود که ترکیبات طبیعی موجود در گوجه‌فرنگی، راحت‌تر توسط بدن جذب شوند. همچنین فُرم‌های فرآوری شده گوجه‌فرنگی، غلظت‌های بالاتری از لیکوپن دارند.
با این حال مصرف انواع مواد غذایی – و نه فقط گوجه‌فرنگی – برای مقابله با سرطان یا هر بیماری دیگری مهم است. همچنین یک مطالعه، اثر گوجه‌فرنگی را در پیشگیری از سرطان پروستات نشان داده است. اما نمی‌دانیم که آیا مکمل‌های لیکوپن نیز تأثیر مشابهی دارند یا نه. علاوه بر گوجه‌فرنگی به شکل فرآوری شده، آن‌هایی که پخته می‌شوند هم می‌توانند اثرات سلامتی بهتری داشته باشند.
با توجه به سطوح بالای آنتی‌اکسیدان‌ها، گوجه‌فرنگی یک انتخاب عالی برای مبارزه با سرطان است. بزرگسالان مبتلا به سرطان که در مطالعات شرکت کرده بودند، علائمی از پسرفت سرطان را پس از مصرف مکمل لیکوپن نشان دادند. مصرف بالاتر لیکوپن با خطر کمتر ابتلا به سرطان‌های ریه، روده بزرگ، دهان و دهانه رحم نیز مرتبط بوده است. سلول‌های سرطانی می‌توانند سال‌ها در حالت خفته باقی بمانند تا اینکه برخی واکنش‌های شیمیایی، این سلول‌ها را تحریک کنند و آن‌ها خود را به منبع خون بدن متصل نمایند. مشخص شده که لیکوپن، این روند متصل شدن (پیوند) را مختل می‌کند و در نتیجه از رشد بیشتر سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌نماید. یکی دیگر از دلایلی که گوجه‌فرنگی به مبارزه با سرطان کمک می‌کند، وجود یک ترکیب قوی به نام آدیپونکتین در این میوه است.
۲. گوجه‌فرنگی، فشار‌خون را تنظیم می‌کند
مشخص شده که لیکوپن موجود در گوجه‌فرنگی، فشار‌خون را نیز کاهش می‌دهد. همچنین گوجه‌فرنگی سرشار از پتاسیم است؛ یک ماده معدنی که سطوح فشار‌خون را کاهش می‌دهد. دلیلش این است که پتاسیم، اثرات سدیم را کاهش می‌دهد. در حقیقت هر چه پتاسیم بیشتری مصرف کنید، سدیم بیشتری از طریق ادرار از دست می‌دهید. به علاوه پتاسیم، تنش در دیواره‌های رگ‌های خونی را کمتر می‌کند و از این طریق، فشار‌خون را بیشتر کاهش می‌دهد. بر طبق گزارش انجمن قلب آمریکا، میزان توصیه شده پتاسیم برای یک فرد بزرگسال معمولی، ۴۷۰۰ میلی‌گرم در روز است. اما مراقب باشید که پتاسیم بیش از حد مصرف نکنید زیرا ممکن است به سنگ کلیه منجر شود.
با توجه به یک مطالعه، درمان کوتاه‌مدت با عصاره گوجه‌فرنگی می‌تواند به کاهش فشار‌خون در بیماران کمک کند. همچنین لیکوپن، عملکرد عروق خونی را به طور کلی بهبود می‌بخشد که این امر می‌تواند به کاهش فشار‌خون کمک کند. تحقیقات بیشتر نشان می‌دهد که اگرچه لیکوپن می‌تواند به پایین آوردن سطوح فشار‌خون بالا کمک کند اما روی سطوح فشار‌خون طبیعی، تأثیری ندارد. مطالعات به این نتیجه رسیده‌اند که مکمل‌های لیکوپن می‌توانند تأثیرات مفیدی روی فشار‌خون داشته باشند.
همچنین گوجه‌فرنگی سرشار از ویتامین C نیز هست که مشخص شده باعث کاهش فشار‌خون می‌شود. اگر گوجه‌فرنگی‌ها کاملاً رسیده نباشند، می‌توانید آن‌ها را در دمای اتاق نگهداری کنید. پس از رسیدن می‌توانید آن‌ها را تا ۳ روز در یخچال نگهداری نمایید. پس از آن باید گوجه‌فرنگی‌ها را با فریز کردن یا کنسرو کردن نگهداری کنید. اما گوجه‌فرنگی‌های تازه، بهترین گزینه هستند چون بیشترین میزان پتاسیم را دارند و می‌توانند روی کاهش فشار‌خون، بهترین تأثیر را بگذارند.
۳. گوجه‌فرنگی به کاهش فشار‌خون کمک می‌کند
بر طبق یک مطالعه چینی، آب گوجه‌فرنگی می‌تواند وزن بدن، چربی بدن و دور کمر را به میزان قابل‌توجهی کاهش دهد. همچنین آن می‌تواند سطوح کلسترول که در افزایش وزن نقش دارد را پایین بیاورد. گوجه‌فرنگی علاوه بر آنکه یک منبع غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها است، سرشار از فیبر می‌باشد و کالری کمی دارد بنابراین حس سیری را افزایش و حتی کالری دریافتی را کاهش می‌دهد و در نتیجه به کاهش وزن کمک می‌کند.
۴. گوجه‌فرنگی، سلامت پوست و مو را بهبود می‌بخشد
گوجه‌فرنگی‌ها، یک جزء مهم در اکثر درمان‌های زیبایی هستند. آن‌ها می‌توانند به درمان منافذ بزرگ، درمان آکنه، تسکین آفتاب‌سوختگی و رفع کدری پوست کمک کنند. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در گوجه‌فرنگی خصوصاً لیکوپن با آسیب سلولی و التهاب پوست مبارزه می‌کنند. همچنین گوجه‌فرنگی، یک قابض (سفت‌کننده) فوقالعاده است و بافت صورت را بهبود می‌بخشد. آن، چربی اضافی پوست شما را از بین می‌برد و صورت‌تان را برای مدت طولانی‌تری تازه نگه می‌دارد. تنها کاری که باید انجام دهید، آن است که آب گوجه‌فرنگی تازه و خیار را با هم مخلوط کنید. سپس آن را با استفاده از پنبه روی صورت‌تان بمالید.
مطالعات نشان داده است که خوردن گوجه‌فرنگی از پوست در برابر اثرات سوء قرارگیری در معرض نور خورشید نیز محافظت می‌کند. سایر مطالعات نشان داده است که توانایی پوست در محافظت از خود در برابر اشعه ماوراء‌بنفش در زنانی که رب گوجه‌فرنگی می‌خوردند، بهبود یافته است. بر طبق یک مطالعه در بوستون، آنتی‌اکسیدان‌ها مانند لیکوپن تا حد زیادی به افزایش سلامت پوست کمک می‌کنند. با توجه به یک گزارش، لیکوپن یکی از معدود آنتی اکسیدان‌ها با خواص محافظتی فوق العاده است. ویتامین C موجود در گوجه‌فرنگی نیز می‌تواند سلامت مو را بهبود ببخشد.
۵. گوجه‌فرنگی در دوران بارداری مفید است
ویتامین C، یکی از مواد مغذی است که هر زن در دوران بارداری برای حفظ سلامت خود و کودکش به آن نیاز دارد. این ویتامین به تشکیل استخوان‌ها، دندان‌ها و لثه‌های سالم کمک می‌کند. همچنین باعث جذب مناسب آهن در بدن می‌شود؛ آهن، یک ماده مغذی حیاتی دیگر در طول بارداری است. اگرچه مصرف مکمل‌های آهن در دوران بارداری توصیه می‌شود اما با خوردن گوجه‌فرنگی نیز می‌توانید از مزایای آهن بهره‌مند شوید. لیکوپن موجود در گوجه‌فرنگی از بدن در برابر آسیب سلولی محافظت می‌کند. اگرچه ایمنی مکمل‌های لیکوپن برای زنان باردار هنوز تأیید نشده است اما دریافت این آنتی‌اکسیدان از منابع طبیعی برای زنان باردار، کاملاً ایمن (بی خطر) است.
گنجاندن گوجه‌فرنگی در رژیم غذایی شما می‌تواند فراهمی زیستی آهن را بهبود ببخشد و با توجه به مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری، ویتامین C موجود در گوجه‌فرنگی به محافظت از زنان باردار و کودکان آن‌ها کمک می‌کند.
۶. گوجه‌فرنگی، کلسترول را کاهش داده و سلامت قلب را افزایش می‌دهد
باز هم لیکوپن! گنجاندن منظم گوجه‌فرنگی در رژیم غذایی به مدت چند هفته می‌تواند سطوح کلسترول LDL (کلسترول بد) را تا ۱۰ درصد کاهش دهد. به عبارت دقیق‌تر شما باید حداقل ۲۵ میلی‌گرم لیکوپن در روز مصرف کنید. این معادل حدود نصف لیوان سس گوجه‌فرنگی است. همچنین ۱۰۰ گرم پوره گوجه‌فرنگی حاوی ۲۱٫۸ میلی‌گرم لیکوپن می‌باشد. بر طبق مطالعات انجام شده، افرادی که گوجه‌فرنگی تازه یا آب گوجه‌فرنگی مصرف می‌کنند، می‌توانند سطوح کلسترول بد خود را کاهش و سطوح کلسترول خوب خود را افزایش دهند. بر طبق یک مطالعه مکزیکی دیگر، مصرف گوجه فرنگی خام (۱۴ وعده در هفته به مدت ۱ ماه) می‌تواند روی سطوح کلسترول زنان دارای اضافه وزن، تأثیر مثبتی بگذارد.
یک مقاله توسط دانشکده پزشکی هاروارد، گوجه‌فرنگی را به عنوان یکی از مواد غذایی ضروری برای کاهش کلسترول ذکر کرد و بر طبق یک مطالعه دیگر، مصرف روزانه لیکوپن می‌تواند در بیماران دارای سطوح کلسترول بالا، تأثیری مشابه استاتین‌ها (هر گروه از داروهای کاهنده کلسترول) داشته باشد. همچنین گوجه‌فرنگی یک منبع غنی از بتاکاروتن، فولات و فلاونوئیدها است که همه آن‌ها برای سلامت سیستم قلبی عروقی مفید هستند. همچنین مواد مغذی موجود در گوجه‌فرنگی‌ها به کاهش تجمع پلاکت‌ها و هموسیستئین – دو پدیده‌ای که می‌تواند اثرات نامطلوبی بر سلامت قلب داشته باشد – نیز کمک می‌کند.
در مطالعه دیگری که توسط دانشگاه کانکتیکات انجام شد، مشخص گردید که آب گوجه‌فرنگی قابلیت‌هایی در محافظت از سیستم قلبی عروقی دارد که به هیچ وجه به لیکوپن مربوط نمی‌شود (این افشاگری برای اولین بار انجام شد). اگرچه این نتایج با آنچه تاکنون در مورد لیکوپن دیده‌ایم متناقض است اما گوجه‌فرنگی هنوز هم یکی از مواد غذایی مهم برای سلامت قلب می‌باشد. مطالعه دیگری که در یک گزارش از دانشگاه تافتز منتشر شد، نشان داد که مردان دارای سطوح بالای لیکوپن خون، ۵۵ درصد کمتر به سکته مغزی دچار می‌شوند. این یافته‌ها حتی پس از در نظر گرفتن عوامل دیگری مانند سن، BMI، کلسترول LDL، فشار‌خون و سیگار کشیدن نیز پابرجا بود.
لیکوپن، محلول در چربی است. به همین دلیل توصیه می‌شود آن را با کمی چربی مصرف کنید زیرا در این صورت بهتر توسط بدن جذب می‌شود. همچنین گوجه‌فرنگی‌های رسیده روی بوته در مقایسه با گوجه‌فرنگی‌هایی که بعد از چیدن رسیده می‌شوند، لیکوپن بیشتری دارند بنابراین گوجه‌فرنگی‌های خود را با دقت انتخاب کنید.
۷. گوجه‌فرنگی با اثرات دود سیگار مقابله می‌کند
سیگار کشیدن به تولید بیش از حد رادیکالهای آزاد در بدن منجر می‌شود که ویتامین C می‌تواند به خوبی با آن‌ها مقابله کند. به همین دلیل، گوجه‌فرنگی می‌تواند برای افراد سیگاری، بسیار مفید باشد. از این رو، سطوح پایین‌تر ویتامین C می‌تواند به بیماری قلبی و سرطان منجر شود.
با توجه به مؤسسات ملی بهداشت اگر لازم باشد مردان و زنان غیر‌سیگاری به ترتیب ۹۰ و ۷۵ میلی‌گرم ویتامین C مصرف کنند، افراد سیگاری به ۳۵ میلی‌گرم بیشتر ویتامین C نیاز دارند. حدود ۱۰۰ گرم گوجه‌فرنگی خام حاوی حدود ۱۳/۷ میلی‌گرم ویتامین C است.
اگر شما یک زن باردار سیگاری هستید (که در وهله اول نباید چنین باشد) آنگاه به ویتامین C بیشتری نیاز دارید. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک‌تان صحبت کنید. یک گزارش منتشر شده توسط دانشگاه کرنل نشان داد که لیکوپن در گوجه‌فرنگی می‌تواند تا ۹۰ درصد رادیکالهای آزاد موجود در بدن را از بین ببرد.
۸. گوجه‌فرنگی، بینایی را بهبود می‌بخشد
گوجه‌فرنگی سرشار از ویتامین A بوده و به همین دلیل برای چشم‌ها مفید است. شبکیه چشم شما به ویتامین A احتیاج دارد و کمبود ویتامین A در دراز‌مدت می‌تواند باعث کوری شود.
لیکوپن موجود در گوجه‌فرنگی با آسیب رادیکالهای آزاد – که می‌تواند بر چشم‌ها تأثیر منفی بگذارد – مقابله می‌کند. یک مطالعه که در سال ۲۰۱۱ انجام شد، نشان داد افرادی که سطوح لیکوپن بالاتری دارند، کمتر به دژنراسیون ماکولار مرتبط با سن دچار می‌شوند. همچنین لیکوپن از چشم‌ها در برابر آسیب ناشی از نور خورشید محافظت می‌کند. سایر مواد مغذیِ مفید برای بینایی که در گوجه‌فرنگی وجود دارند، عبارتند از ویتامین C و مس. در حالیکه اولی ممکن است با آب مروارید ناشی از افزایش سن مبارزه کند، دومی به تولید ملانین – رنگدانه سیاه مهمی که در چشم‌ها وجود دارد – کمک می‌کند.
از لوتئین موجود در گوجه‌فرنگی نیز نباید غافل شد. آن یک ماده شیمیایی گیاهی است؛ در واقع یک کاروتنوئید که برای سلامت بینایی مفید است. بتاکاروتن موجود در گوجه‌فرنگی پس از مصرف به رتینول تبدیل می‌شود و این ترکیب برای بینایی مطلوب، ضروری است.
یک نکته مفید:
اگر در ماه‌های سردتر سال گوجه‌فرنگی می‌خرید، از نوع کنسروی استفاده کنید. این شامل گوجه‌فرنگی خرد‌شده، آب گوجه‌فرنگی، رب گوجه‌فرنگی یا گوجه‌فرنگی کامل پوست‌کنده است. گوجه‌فرنگی کنسرو‌شده از نظر مواد مغذی غنی‌تر است و ممکن است در فصل زمستان ارزان‌تر نیز باشد. در هنگام خرید کنسرو گوجه‌فرنگی، نوع کم سدیم آن را انتخاب کنید.
۹. گوجه‌فرنگی، سلامت دستگاه گوارش را افزایش می‌دهد
گوجه‌فرنگی‌ها، منابع خوبی از کلرید هستند و کلرید، یک جزء ضروری از شیره‌های گوارشی است. یک گزارش نیز به اثر لیکوپن موجود در گوجه‌فرنگی در پیشگیری از سرطان معده اشاره می‌کند. فیبر موجود در گوجه‌فرنگی نیز در اینجا مفید است. ۱۰۰ گرم گوجه‌فرنگی، ۲ گرم فیبر (هم فیبر محلول و هم نامحلول) دارد که به تقویت بیشتر سلامت روده کمک می‌کند.
خوردن غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان مانند گوجه‌فرنگی می‌تواند به مقابله با ورم معده نیز کمک کند؛ یعنی وضعیتی که در آن، مخاط معده ملتهب می‌شوند.
۱۰. گوجه‌فرنگی به کنترل دیابت کمک می‌کند
به گفته انجمن دیابت آمریکا، گوجه‌فرنگی‌ها بخش مهمی از رژیم غذایی دیابتی‌ها هستند. دلیلش این است که آن‌ها سرشار از آهن، ویتامین C و E می‌باشند که همه آن‌ها به تسکین علائم دیابت کمک می‌کنند. گوجه‌فرنگی‌ها همچنین دارای یک شاخص گلیسمی (تونایی یک ماده غذایی خاص برای افزایش سطوح قند خون) پایین هستند که می‌تواند برای بیماران دیابتی یک مزیت محسوب شود.
با توجه به یک مطالعه هندی، مصرف طولانی مدت مکمل گوجه‌فرنگی با اثرات مفید در بیماران مبتلا به دیابت شیرین مرتبط است. اگرچه به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است اما این یافته امیدوار‌کننده می‌باشد. یک مطالعه ایرانی نتیجه گرفت که مصرف ۲۰۰ گرم گوجه‌فرنگی خام در روز، تأثیر مطلوبی روی سطوح فشار‌خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ داشت. همچنین مشخص شده که لیکوپن موجود در گوجه‌فرنگی به همراه سایر ترکیبات آن، تأثیر مثبتی روی استرس اکسیداتیو در بیماران دیابتی دارد.
۱۱. گوجه‌فرنگی می‌تواند از تشکیل سنگ‌های ادراری جلوگیری کند
با توجه به یک مطالعه دیگر از ترکیه، آب گوجه‌فرنگی تازه می‌تواند به پیشگیری از تشکیل سنگ‌های ادراری کمک کند.
۱۲. گوجه‌فرنگی به جلوگیری از بروز سنگ کیسه صفرا کمک می‌کند
بر اساس گزارشی از دانشگاه ایالتی میشیگان، مصرف گوجه‌فرنگی می‌تواند خطر ابتلا به سنگ کیسه صفرا و همچنین سنگ کلیه را کاهش دهد.
چند راه برای افزودن گوجه‌فرنگی به رژیم غذایی به منظور پیشگیری از سنگ کیسه صفرا:
اضافه کردن گوجه‌فرنگی کنسروی یا پخته‌شده به سوپ‌ها یا خورشت‌ها. همچنین می‌توانید سالسای تازه درست کنید و گوجه‌فرنگی را به عنوان تاپینگ روی سالادها، گوشت یا تخم‌‌مرغ اضافه کنید.
۱۳. گوجه‌فرنگی، استخوان‌ها را تقویت می‌کند
به گزارش دیلی تلگراف، خوردن فقط ۲ لیوان آب گوجه‌فرنگی در روز می‌تواند استخوان‌های شما را محکم کرده و از پوکی استخوان جلوگیری کند. با این حال مطالعه‌ای که به این نتیجه رسید، در مقیاس بزرگ انجام نشد و به همین دلیل به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است. با این وجود، احتمالات امیدوار‌کننده هستند. همانطور که قبلا گفته شد، گوجه‌فرنگی‌ها سرشار از بتاکاروتن هستند. این ماده مغذی در بدن انسان به ویتامین A تبدیل می‌شود؛ ویتامینی که برای رشد و نگهداری استخوان ضروری است.
ویتامین C موجود در گوجه‌فرنگی نیز برای تشکیل استخوان و سنتز بافت همبند بسیار مهم است. کمبود ویتامین C می‌تواند به عدم رشد کافی استخوان‌ها منجر شود. همچنین این ویتامین با کاهش از دست دادن استخوان در زنان یائسه مرتبط است. حتی لوتئین موجود در گوجه‌فرنگی باعث تشکیل کلاژن می‌شود که به افزایش سلامت استخوان‌ها کمک می‌کند. گوجه‌فرنگی‌ها همچنین سرشار از ویتامین K هستند که در کنار ویتامین D، نقش مهمی در متابولیسم استخوان ایفا می‌کند. همچنین آن، تراکم مواد معدنی استخوان را افزایش می‌دهد و در نتیجه احتمال شکستگی را کمتر می‌کند.
۱۴. گوجه‌فرنگی، سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند
در یک مطالعه مشخص شد که رژیم غذایی غنی از گوجه‌فرنگی، عملکرد گلبول‌های سفید را در افراد تحت آزمایش بهبود بخشید. گلبول‌های سفید خون که به دلیل مبارزه با عفونت‌ها شناخته‌شده هستند، ۳۸ درصد کمتر به خاطر رادیکالهای آزاد آسیب دیدند. به گفته متخصصان، لیکوپن موجود در گوجه‌فرنگی ( و توانایی آنتی اکسیدانی آن) ممکن است این توانایی گلبول‌های سفید خون را افزایش دهد.
بر اساس یک مطالعه آلمانی، افزودن گوجه‌فرنگی به یک رژیم غذایی کم کاروتنوئید می‌تواند عملکرد سیستم‌ایمنی را تقویت کند.
۱۵. گوجه‌فرنگی، التهاب را کاهش می‌دهد
گوجه‌فرنگی دارای ۳ آنتی‌اکسیدان دیگر به نام‌های زتاکاروتن، فیتوفلوئن و فیتوئن نیز هست – که هر سه آن‌ها در اکثر میوه‌ها و سبزیجات رنگ روشن وجود دارند. این آنتی‌اکسیدان‌ها به مبارزه با التهاب و بیماری‌های مرتبط با آن مانند سرطان و آرتریت کمک می‌کنند.
اما یک مشکل وجود دارد. قبلاً دیدیم که پختن یا فرآوری گوجه‌فرنگی، فراهمی زیستی لیکوپن را افزایش می‌دهد. در عین حال این فرآیند، آنتی‌اکسیدان‌های مهم دیگر را نیز از بین می‌برد. بهترین راه حل این است که به طور منظم از گوجه‌فرنگی‌های پخته/ فرآوری‌شده و خام استفاده نمایید و فقط به یک فرم بسنده نکنید. مصرف آب گوجه‌فرنگی نیز به همین اندازه در مبارزه با التهاب مفید است. بر طبق یک مطالعه ایتالیایی مشخص شده که لیکوپن، رفتار ضد‌التهابی از خود نشان می‌دهد. با این حال به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است.
مطالعه‌ای که توسط وزارت کشاورزی ایالات‌متحده منتشر شد، حاکی از آن است که گوجه‌فرنگی (به ویژه پودر گوجه‌فرنگی) حاوی آپولیکوپنوئیدها و برخی دیگر از اجزای فعال زیستی (بیو اکتیو) است که در مبارزه با التهاب، بسیار مؤثرتر از لیکوپن عمل می‌کنند. دانشکده پزشکی هاروارد، گوجه‌فرنگی‌ها را به عنوان یکی از بهترین مواد غذایی برای مبارزه با التهاب و یک جزء ضروری در رژیم غذایی همه افراد معرفی می‌کند.
گوجه‌فرنگی گیلاسی نیز می‌تواند گزینه خوبی باشد (یک وعده از آن فقط ۲۷ کالری دارد). آن‌ها سرشار از فلاونول‌ها هستند که التهاب را درمان می‌کنند. فقط کافی است گوجه‌فرنگی گیلاسی را با چند حبه سیر تفت دهید و له کنید. این مخلوط را به نان تست گندم کامل اضافه کنید تا یک میان‌وعده سالم و خوشمزه داشته باشید. علاوه بر لیکوپن، ویتامین C موجود در گوجه‌فرنگی نیز به مبارزه با التهاب کمک می‌کند.
۱۶. گوجه‌فرنگی، سلامت مردان را افزایش می‌دهد
مشخص شده که لیکوپن موجود در گوجه‌فرنگی، قدرت باروری مردان را تا ۷۰ درصد افزایش می‌دهد. این آنتی‌اکسیدان همچنین می‌تواند تعداد اسپرم‌های غیر‌طبیعی را کاهش دهد. علاوه بر این، حرکت اسپرم را نیز بهبود می‌بخشد و آسیب به آن را کاهش می‌دهد.
بر طبق یک مطالعه در بوستون مشخص شد که مصرف ۲ تا ۴ وعده سس گوجه‌فرنگی در هفته، خطر ابتلا به سرطان پروستات را تا ۳۵ درصد و سرطان پروستات پیشرفته را تا ۵۰ درصد کاهش می‌دهد. بر اساس مطالعه دیگری مشخص شد مردانی که بیشترین میزان لیکوپن را در رژیم‌های غذایی خود مصرف می‌کنند، ۵۹ درصد کمتر در معرض سکته مغزی ایسکمیک (شایع‌ترین نوع سکته مغزی) قرار دارند.
۱۷. گوجه‌فرنگی، قدرت مغز را افزایش می‌دهد
مغز شما با توجه به غلظت بالای اسیدهای چرب امگا۳ به شدت در معرض آسیب رادیکالهای آزاد است. گوجه‌فرنگی سرشار از لیکوپن، بتاکاروتن و سایر آنتی‌اکسیدان‌ها می‌باشد و بنابراین می‌تواند به مقابله با این امر کمک کند. در واقع گوجه‌فرنگی هنگامیکه با روغن زیتون مصرف شود، می‌تواند اثرات بهتری داشته باشد. دلیلش این است که کاروتنوئیدهای موجود در گوجه‌فرنگی، در چربی (روغن زیتون) حل شده و به راحتی جذب خون می‌شوند.
لیکوپن موجود در گوجه‌فرنگی به پیشگیری از بیماری‌های جدی مانند زوال عقل و آلزایمر نیز کمک می‌کند. بر اساس مقاله‌ای که توسط دانشگاه Western Governors منتشر شد، گوجه‌فرنگی به تمرکز و عملکرد شناختی کمک می‌کند.
یک نکته مهم:
سعی کنید در فصل گوجه‌فرنگی از نوع تازه آن استفاده کنید تا از مزایای لیکوپن و سایر مواد مغذی ضروری بهره‌مند شوید و در خارج از فصل گوجه‌فرنگی (یعنی وقتی گوجه‌ها رنگ پریده و بی‌مزه هستند) از مکمل‌های لیکوپن استفاده نمایید.
۱۸. گوجه‌فرنگی، سلامت کبد را افزایش می‌دهد
لیکوپن موجود در گوجه‌فرنگی، عوامل مخرب DNA را از بین می‌برد و بنابراین سلامت کبد را افزایش می‌دهد. همچنین گوجه‌فرنگی دارای ویتامین‌های ب کمپلکس است که سلامت کبد را حفظ می‌کنند. یک حقیقت فوقالعاده این است که کبد، تنها ارگان بدن است که قادر به بازسازی طبیعی می‌باشد. آن می‌تواند بافت از دست‌رفته را بازسازی کند و در صورت بروز صدمه جزئی، ۲۵ درصد از این اندام می‌تواند به یک کبد کامل بازسازی شود. همانطور که دیدیم، گوجه‌فرنگی از کبد محافظت می‌کند و به سم زدایی کبد کمک می‌نماید.
با توجه به یک مطالعه، افزایش مصرف گوجه‌فرنگی با کاهش خطر ابتلا به سرطان کبد مرتبط است. همچنین مشخص شد که عصاره گوجه‌فرنگی از کبد در مقابل التهاب ناشی از یک رژیم غذایی پر چرب محافظت می‌کند. بر طبق مطالعه دیگری در کالیفرنیا، عصاره‌های گوجه‌فرنگی سبزِ حاوی توماتین ( یک ماده سمی که در ساقه و برگ گیاهان گوجه‌فرنگی وجود دارد) می‌توانند از رشد سلول‌های سرطانی کبد جلوگیری کنند. همچنین گوجه‌فرنگی‌های سبز مانند همتایان قرمز خود سرشار از ویتامین K و ویتامین‌های ب کمپلکس هستند که مزایای مشابهی دارند.
لیکوپن موجود در گوجه‌فرنگی با پیشگیری از بیماری کبد الکلی نیز مرتبط است. شاید اگر می‌دانستید گوجه فرنگی دارای چنین مزایای فوق‌العاده‌ای است، خیلی زودتر آن را به عنوان ماده غذایی مورد علاقه‌تان انتخاب می‌کردید.
مشخصات تغذیه‌ای
| گوجه‌فرنگی خام و برش خورده ۱ لیوان (۱۸۰ گرم) | ||
| ماده مغذی | ارزش | DRI/DV |
| بیوتین | ۲۴ ٪ | |
| مولیبدنوم | ۲۰ ٪ | |
| K ویتامین | ۷/۹ میکروگرم | ۱۶ ٪ |
| پتاسیم | ۲۳۷ میلی‌گرم | ۱۲ ٪ |
| مس | ۱۲ ٪ | |
| منگنز | ۰/۱۵ میلی‌گرم | ۱۱ ٪ |
| فیبر | ۹ ٪ | |
| A ویتامین | ۸۳۳ واحد بین‌المللی | ۸ ٪ |
| B6 ویتامین | ۸ ٪ | |
| B3 ویتامین | ۷ ٪ | |
| فولات | ۱۵ میکروگرم | ۷ ٪ |
| فسفر | ۲۴ میلی‌گرم | ۶ ٪ |
| B ویتامین | ۱۶ ٪ | |
| E ویتامین | ۰/۵۴ میلی‌گرم | ۶ ٪ |
| منیزیم | ۱۱ میلی‌گرم | ۵ ٪ |
| کروم | ۴ ٪ | |
| آهن | ۰/۳ میلی‌گرم | ۳ ٪ |
| زینک | ۰/۱۷ میلی‌گرم | ۳ ٪ |
| کولین | ۳ ٪ | |
| پانتوتنیک اسید | ۳ ٪ |
مقادیر ارزش غذایی از USDA گرفته شده و مربوط به گوجه‌فرنگی‌های قرمز، رسیده و خام است.
این جدول، مهم‌ترین مواد مغذی موجود رد گوجه‌فرنگی را به همراه درصد DV که در مورد میزان تأمین نیاز روزانه آن ماده مغذی خاص صحبت می‌کند، نشان می‌دهد. گوجه‌فرنگی‌ها منابع عالی از لیکوپن، بتاکارتون، لوتئین و ویتامین C هستند.
منبع: stylecraze.com / ترجمه: طیبه جلایر
