چگونگی مدیریت کاهش اشتها در دوران بارداری

بسیاری از خانم ها در دوران بارداری کاهش اشتها را تجربه می کنند. در این دوران ممکن است میلی به غذا خوردن نداشته باشید و یا علارغم احساس گرسنگی نتوانید چیزی بخورید.

در صورتی که شما هم چنین علائمی را در خود احساس می کنید، ممکن است بخواهید دلایل احتمالی این کاهش اشتها و نکاتی در مورد درمان آن و اینکه چه زمانی باید به متخصص مراجعه کرد را بدانید. در این مقاله تمام آنچه را که باید در مورد کاهش اشتها در دوران بارداری بدانید، شرح داده می شود.

چه عواملی منجر به کاهش اشتها در دوران بارداری می شود؟

طبیعی است که اشتها در این دوران دستخوش تغییراتی شود، به ویژه اینکه بدن در دوران بارداری تحولات بی شماری را تجربه می کند.

در صورت از دست دادن اشتها، فرد نوعی عدم تمایل به خوردن تمام غذاها را پیدا می کند. البته این نکته را به خاطر داشته باشید که از دست دادن اشتها با حالت تهوع نسبت به چند نوع غذای خاص متفاوت است، به خصوص که این شرایط در دوران بارداری امری شایع محسوب می شود.

چندین عامل ممکن است در دوران بارداری منجر به کاهش اشتها شود، از جمله موارد زیر:

حالت تهوع و استفراغ

داشتن حس تهوع و استفراغ در دوران بارداری و به خصوص در سه ماهه اول امری شایع است، گرچه ممکن است برخی از خانم ها این علائم را در تمام دوران بارداری خود داشته باشند. هم موارد خفیف و هم شدید حالت تهوع و استفراغ در دوران بارداری می تواند به میزان قابل توجهی در غذا خوردن و اشتها تأثیر بگذارد.

پژوهش ها نشان داده است که نوسانات هورمون های لپتین و گنادوتروپین کوریونی انسان (hCG) در دوران بارداری منجر به کاهش اشتها و بروز حالت تهوع و استفراغ می شود. مطالعه ای که بر روی ۲،۲۷۰ زن باردار انجام شد، نشان داد در بین زنانی که حالت تهوع و استفراغ متوسط تا شدید داشتند، به ترتیب ۴۲٪ و ۷۰٪ کاهش اشتها و میل به خوردن مواد غذایی را در اوایل بارداری گزارش کرده اند.

اما اگر دلیل کاهش اشتهای شما در دوران بارداری حات تهوع و استفراغ است، توصیه می شود از خوردن غذاهای چرب یا تند اجتناب کنید، هنگام خوردن وعده های غذایی مایعات ننوشید و تعداد وعده های غذایی را بیشتر و حجم آن ها را کمتر کنید.

با این وجود، ممکن است تنقلات خشک و شوری مانند چوب شور و کراکر ها را راحت تر تحمل کنید و یا خوردن غذاهایی مانند سینه مرغ آسان تر باشد. اما توجه داشته باشید، در صورت تجربه موارد جدی تر تهوع و استفراغ در دوران بارداری، حتما به پزشک مراجعه کنید.

بهداشت و سلامت روان

شرایط مختلف بهداشت و سلامت روانی از جمله اضطراب و افسردگی ممکن است بر اشتهای فرد تأثیر بگذارد. در واقع، زنان باردار به دلیل تغییرات مختلف جسمی و بیوشیمیایی مستعد ابتلا به مشکلات روانی نیز هستند. به ویژه، افسردگی که ممکن است منجر به تغییر عادات غذایی آن ها از جمله کاهش اشتها و کاهش مصرف غذاهای مغذی شود.

در پژوهشی که بر روی ۹۴ خانم باردار صورت گرفت، ۵۱٪ از مبتلایان به افسردگی دارای رژیم غذایی ضعیفی بودند که پس از ۶ ماه به ۷۱٪ افزایش یافت.

علاوه بر این، افسردگی در دوران بارداری با کاهش اشتها برای خوردن غذاهای سالم، افزایش اشتها برای خوردن غذاهای ناسالم و مصرف کمتر مواد مغذی مهم مانند فولات، اسیدهای چرب، آهن و روی مرتبط است. این عوامل ممکن است بر سلامت جنین و مادر تاثیر منفی بگذارد.

اختلالات سلامت روانی در دوران بارداری معمولا به دلیل شرم و اندوهی که برخی از زنان باردار احساس می کنند، تشخیص داده نمی شوند زیرا آن ها در مورد آن مسائل صحبت نمی کنند. بنابراین توصیه می شود، در صورت مشاهده هر گونه علائم اضطراب یا افسردگی حتما به پزشک مراجعه کنید.

داروها

برخی از داروهای غیرقابل استفاده در دوران بارداری ممکن است عوارض جانبی مانند کاهش اشتها داشته باشند. اما گاهی اوقات مهارکننده های انتخابی بازگشت مجدد سروتونین (SSRI) مانند Zoloft و Prozac برای خانم های بارداری که دارای افسردگی یا اضطراب هستند، تجویز می شود.

SSRI ها نیز خود منجر به کاهش اشتها می شوند. در حقیقت، برخی از زنان باردار بعد از شروع فلوکستین (Prozac) برای افسردگی، از بین رفتن کامل اشتها، احساس سیری زودهنگام و کاهش وزن را گزارش کرده اند. اولانزاپین و بوپرنورفین نیز از جمله دیگر داروهایی هستند که اشتها را تحت تاثیر قرار می دهند.

اختلال در خوردن

برخی از زنان باردار ممکن است دچار اختلالاتی در خوردن از جمله بی اشتهایی و یا بولیمی (پراشتهایی عصبی برخاسته از نوعی اختلال روحی) را تجربه کنند. کارشناسان تخمین می زنند که شیوع اختلال در خوردن در زنان باردار ۰٫۶ تا ۲۷٫۸٪ است.

اختلال در خوردن غذا می تواند منجر به تغییر در اشتها، ترس از افزایش وزن و کاهش مصرف مواد غذایی را در پی داشته باشد. اگر باردار هستید و اختلال در خوردن را احساس می کنید، بهتر است با پزشک معالج خود مشورت کنید.

سایر علل احتمالی

وجود دلایل پزشکی دیگری همچون تومور، تأخیر در خالی شدن معده، سوزش سر دل و بیماری آدیسون باعث می شود تا زنان باردار دچار کاهش اشتها شوند. همچنین، استرس زیاد بر سلامت مادر تأثیر گذاشته و باعث از بین رفتن اشتها می شود.

علاوه بر این، دیگر موارد مانند تغییرات مربوط به بارداری در طعم و بو، کمبود مواد مغذی همچون ویتامین B12 و آهن و به طور کلی احساس ناراحتی از حمل کودک ممکن است باعث کاهش اشتها در برخی از زنان باردار شود.

خلاصه مطلب

حالت تهوع و استفراغ برخی از شایع ترین دلایل کاهش اشتها در دوران بارداری محسوب می شود، گرچه عوامل دیگری نیز وجود دارد.

درمان کاهش اشتها در دوران بارداری

اگر شما هم دچار کمبود اشتها هستید، ممکن است تعجب کنید که چطور می توانید عادات غذایی خود را به حالت عادی برگردانید.

اولویت بندی غذاها

غذاهای کمی وجود دارد که می توانید آنها را در اولویت قرار دهید. خوردن این غذاها به شما اطمینان می دهد که مواد مغذی را به مقدار کافی مصرف کرده اید. تهیه بسیاری از این غذها ساده بوده و حجم کمی دارند. همچنین کمک می کند تا زودتر احساس سیری پیدا کرده و معده را اذیت نمی کنند.

• میان وعده های سرشار از پروتئین: تخم مرغ آب پز سفت، ماست یونانی، نخود بو داده، پنیر و کراکر، مرغ خرد شده، بوقلمون و ژامبون سرد
• سبزیجات سرشار از فیبر: سیب زمینی شیرین، لوبیا سبز، هویج (بخارپز یا خام) و سالاد اسفناج خام
• خوراکی های شیرین و ساده: توت های تازه، جو دوسر، میوه خشک و فراورده های لبنی سرد مانند پنیر ساده
• غلات دانه ای یا نشاسته ای: کینوا، برنج قهوه ای، پاستا، ماکارونی و پنیر و سیب زمینی پخته یا پوره شده
•  سوپ: سوپ رشته فرنگی مرغ و سوپ برنج و مرغ
• مایعات: آبگوشت ساده و اسموتی های سالم

راهکارهای دیگر

اگر کاهش اشتهای شما ناشی از حالت تهوع یا استفراغ است، توصیه می شود تعداد وعده های غذایی را بیشتر و حجم آن ها را کمتر کرده و از خوردن غذاهای تند و چرب اجتناب و مکمل زنجبیل و تیامین را مصرف کنید. طب سوزنی نیز گزینه دیگری است که می تواند برای شما مناسب باشد.

برای درمان تهوع و استفراغ شدید روش های درمانی مختلف دیگری از جمله داروها و مایعات تزریق وریدی (IV) نیز وجود دارد. در صورتی که کاهش اشتها منجر به کمبود مواد مغذی شود، فرد برای بازگشت به سطح عادی نیاز به مصرف مکمل هایی با دوز بالا دارد. اما توجه داشته باشید که این مکمل ها حتما باید با تجویز و نظارت پزشک مرتبط مصرف شود.

خلاصه مطلب

اگر در دوران بارداری دچار کاهش اشتها هستید، باید غذاهای سرشار از مواد مغذی را در اولویت قرار دهید.

دریافت پاسخ از OB-GYN، در هر لحظه، هر زمان

آیا سوالات پزشکی دارید؟ شما می توانید به صورت آنلاین و یا تلفنی با متخصص زنان و زایمان دارای مجوز ارتباط برقرار کنید. متخصصان اطفال و سایر متخصصان نیز  24 ساعته و هر روز هفته در دسترس هستند.

چه زمانی باید نگران شد

در صورتی که از مصرف روزانه مواد مغذی به مقدار کافی اطمینان دارید، اما گاهی دچار کاهش اشتها یا به طور کلی نسبت به خوردن برخی از غذاها بی اشتها می شوید، چندان جای نگرانی نیست.

برای مثال، اگر به طور مداوم وعده های غذایی مغذی و پر خاصیت مصرف می کنید و میزان افزایش وزن شما برای تقویت رشد جنین مناسب است، این از دست دادن گاه به گاه اشتها نمی تواند مسئله نگران کننده ای باشد.

همچنین، برخی از زنان باردار ممکن است اشتهای خود را نسبت به خوردن برخی از غذاهای بسیار معطر یا غذاهای گوشتی از دست بدهند. این اتفاق نیز نسبتاٌ شایع است و دلیلی برای نگرانی وجود ندارد.

اما، اگر به طور مرتب از خوردن وعده های غذایی اجتناب کرده و یا اشتهای خود را بیش از یک روز از دست بدهید، توصیه می شود در چنین شرایطی حتما با پزشک مشورت کنید. چرا که در این دوران، داشتن تغذیه صحیح و دریافت مواد مغذی کافی برای سلامتی کودک در حال رشد بسیار اهمیت دارد.

عوارض مرتبط با فقر مواد مغذی در دوران بارداری

سوء‌‌تغذیه در دوران بارداری عوارض جبران ناپذیری در پی دارد: از جمله رشد کم جنین، وزن کم در هنگام تولد و کاهش وزن مادر. همچنین باعث عملکرد ذهنی ضعیف و بروز مشکلات رفتاری در کودک می شود.

بنابراین، مصرف درشت مغذی ها و ریز مغذی ها برای حفظ یک بارداری سالم ضروری است. زنان بارداری که به طور مزمن دچار کم اشتهایی هستند، با خطراتی همچون کم خونی، ناهنجاری های رشد جنین و تولد زودرس رو به رو خواهند شد.

خلاصه مطلب

کاهش اشتهای مزمن در دوران بارداری منجر به سوء‌تغذیه شده و می تواند عوارض جانبی زیادی برای سلامتی مادر و نوزاد به همراه داشته باشد.

کلام آخر

همزمان که بدن خودش را با بارداری هماهنگ می کند، ممکن است میل به خوردن برخی از مواد غذایی و یا اشتهای مادر کم شود. گاهی اوقات، علیرغم احساس گرسنگی، باز هم مادر میلی به خوردن غذا ندارد.

این نکته را به یاد داشته باشید که کاهش اشتها در این دوران امری نسبتا شایع بوده و با علائم دیگری همچون تهوع و استفراغ نیز همراه است. در واقع، این نوسان حالات و اشتها کاملا طبیعی است.

در صورتی که اشتهای خود را از دست داده اید، اما همچنان احساس گرسنگی هم دارید، توصیه می شود حجم وعده های غذایی خود را کوچکتر کرده و خوراکی های ساده و در عین حال مغذی میل کنید. با این حال، اگر دچار کاهش اشتهای مزمن یا طولانی مدت هستید، بهتر است حتما با پزشک متخصص و مرتبط مشورت کنید.

منبع: healthline.com / ترجمه: فاطمه شهابی