فواید زنجبیل برای سلامتی

فوایدی فراتر از رفع حالت تهوع و سوءهاضمه

هزاران سال است که حکما از ریشه گیاه زنجبیل برای تسکین مشکلات معده استفاده می‌کنند. استفاده از زنجبیل به علت دارا بودن اثرات ضدالتهابی طبیعی، برای درمان آرتروز، کلسترول بالا، گرفتگی‌های قاعدگی‌ و برخی دیگر از بیماری‌ها استفاده می‌شود. زنجبیل چه به صورت تازه و یا پودر‌‌شده، ماده‌ای رایج در دستورهای غذایی است. ادویه آن از ریشه گیاهی تهیه می‌شود که به صورت گسترده در مناطق گرمتر آسیا، آفریقا و آمریکای جنوبی رشد می‌کند.

قرن‌ها از زنجبیل برای درمان مجموعه وسیعی از بیماری‌ها استفاده شده است:

• حالت تهوع
• سوء هاضمه
• تهوع ناشی از حرکت
• تهوع صبحگاهی
• اختلال رفلاکس معده (GERD)
• سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS)
• روماتیسم مفصلی
• آرتروز
• درد عضلانی (میالژیا)
• درد مفاصل (آرترالژیا)
• دردهای قاعدگی (دیسمنوره)
• کلسترول بالا (هایپر کلسترولمیا)
• دیابت

بسیاری از کارشناسان طب غیرشیمیایی باور دارند که زنجبیل می‌تواند از بیماری قلبی، سرطان و آلزایمر پیشگیری کند. برخی از این ادعاها دارای شواهد پژوهشی نیز هستند.

فواید سلامتی

مزایای سلامتی زنجبیل را می‌توان به طور کلی به صورت گوارشی، ضدالتهابی یا متابولیکی دسته‌بندی کرد.

گوارش

تعدادی از پژوهش‌ها، اثرات تسکین‌دهندگی معده را تأیید کرده‌اند. این گیاه علاوه بر کاهش حالت تهوع و استفراغ پس از جراحی، به نظر می‌رسد که باعث کاهش حالت تهوع حرکتی و صبحگاهی هم می‌شود. شاید بهترین اثبات این اثر ضد تهوع، در افرادی باشد که تحت درمان سرطان هستند.

پژوهشی در سال ۲۰۱۲ در دانشگاه روچستر نشان داد که مکمل‌های زنجبیل، تهوع پس از شیمی درمانی را تا ۴۰ درصد کاهش می‌دهد. بیشترین میزان کاهش در کسانی بود که ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی‌گرم، مصرف کردند.

فواید زنجبیل در مورد انواع دیگر بیماری‌های دستگاه گوارش، زیاد مشخص نیست. پژوهشی در سال ۲۰۱۴ از دانشگاه کارولینای شمالی نشان داد که زنجبیل علائم IBS را بیشتر از یک دارونما، کاهش نمی‌دهد.

با اینکه بر اساس یک پژوهش در سال ۲۰۱۲ در هند، به نظر می‌رسد که زنجبیل کمترین تأثیر را روی رفلاکس اسید دارد، اما ممکن است در صورت ترکیب با یک پروبیوتیک، به درمان زخم معده مربوط به اختلال رفلاکس معده کمک کند.

اثرات ضد‌التهابی

زنجبیل حاوی ماده ضدالتهابی به نام گینگرول است که ممکن است در درمان دردهای مزمن یا حاد کمک کند. تحقیقات فعلی در مورد میزان مؤثر بودن زنجبیل، دوگانه است.

در یک بررسی در سال ۲۰۱۵ بر روی پژوهش‌ها، مشخص شد که زنجبیل در درمان آرتروز، تنها «مقداری کارآمد» است. نتایج مشابهی در مورد آرتروز روماتوئیدی و شرایط غیر آرتروز مثل التهاب تاندون و بورسیت، دیده شده است.

با اینکه در بررسی سال ۲۰۱۶ مشخص شد که زنجبیل ممکن است، مانند داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی در تسکین درد شدید قاعدگی عمل کند اما پژوهشگران خیلی زود پذیرفتند که کیفیت کلی پژوهش ضعیف بوده است.

تمام این‌ها بیان می‌کند که زنجبیل ممکن است مکمل و نه جایگزینِ مسکن‌های معمول در درمان آرتروز و دیگر اختلال‌های حاد و مزمن باشد.

اثرات متابولیکی

شواهد محدود اما قانع‌کننده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد زنجبیل می‌تواند به درمان کلسترول بالا یا قند خون بالا کمک کند.

پژوهشی در سال ۲۰۰۸ در ایران نتیجه گرفت که سه میلی‌گرم مکمل روزانه زنجبیل در طی بیش از ۴۵ روز، پروفایل لیپیدی ۴۵ نفر با کلسترول بالا را بهبود بخشید. همچنین مشاهده شد که تری گلیسیریدها، کلسترول کل و کلسترول بد لیپوپروتئین با چگالی کم، کاهش یافته در حالیکه کلسترول خوب با لیپوپروتئین چگالی بالا به طور قابل توجهی افزایش یافته است. کاهش این مقادیر به تنهایی با کاهش کلی خطر بیماری قلبی و سکته مرتبط است.

به همین ترتیب، پژوهش دیگری در سال ۲۰۱۵ از ایران گزارش کرد که مکمل روزانه زنجبیل، بسیاری از شاخص‌های اصلی تشخیص دیابت نوع ۲ را بهبود بخشیده است. بعد از ۱۲ هفته، افرادی که روزانه ۲ گرم مکمل مصرف کرده بودند، ۱۲ درصد گلوکز ناشتای آنها و ۱۰ درصد HbA1c کاهش پیدا کرد. نتایج مشابهی نیز در پژوهش سال ۲۰۱۸ چین به دست آمد.

فواید دیگر

تا به امروز شواهد محدودی وجود دارد که نشان می‌دهد زنجبیل می‌تواند هم از سرطان پیشگیری و هم آن را درمان کند. تحقیقات فعلی عمدتاً محدود به لوله‌های آزمایشی هستند. در حالیکه به نظر می‌رسد جینجرول رشد سلول‌های سرطانی خاصی را در شرایط آزمایشگاهی کاهش می‌دهد ( به ویژه سلول‌های سرطانی روده بزرگ و تخمدان)، هنوز نمی‌توان در این مرحله به نتایج منطقی‌ دست یافت.

همین امر در مورد بیماری آلزایمر هم صدق می‌کند. در حالی که پژوهشی در سال ۲۰۱۷ در مصر نشان می‌دهد که جینجرول می‌تواند به جلوگیری و یا کند‌شدن آلزایمر کمک کند، اثر ضد‌التهابی آن بر روی مغز برابر با داروی غیراستروئیدی ضدالتهابی سلبرکس (سلکوکسیب) است.

عوارض جانبی احتمالی

زنجبیل پودر‌شده که به عنوان ادویه استفاده می‌شود یا دمنوش آن برای کودکان و بزرگسالان بی‌خطر محسوب می‌شود. در برخی افراد ممکن است عوارض خفیفی از جمله ناراحتی معده، سوزش معده، اسهال و نفخ، ایجاد کند. همچنین زنجبیل به عنوان افزایش‌دهنده صفرا شناخته می‌شود و لازم است که افراد با بیماری کیسه‌صفرا از مصرف آن اجتناب کنند.

ایمنی طولانی‌مدت مکمل‌های زنجبیلی و عصاره‌های آن ناشناخته است. همچنین پژوهش‌های محدودی در مورد تداخلات دارویی به خصوص در دوزهای بالاتر، وجود دارد. زنجبیل می‌تواند انعقاد خون را کُند کرده و با داروهای ضد‌انعقاد خون مانند آسپرین، هپارین، کومادین (وارفارین)، پلاویکس (کلوپیدوگرل)، فرگمین (دالتپارین) و لوونوکس (انوکساپارین) تداخل داشته باشد.

مقدار و نحوه مصرف

زنجبیل تازه در دسترس است و می‌تواند یا تازه خورده شود، یا آب آن گرفته شود و یا به صورت دمنوش مصرف شود. حتی برخی افراد برای تسکین حالت تهوع، خرده‌های زنجبیل را زیر زبان خود قرار می‌دهند.

زنجبیل همچنین به صورت پودر، دمنوش، عصاره و یا قرص و کپسول خوراکی موجود است. کاربرد اصلی روغن عصاره زنجبیل در رایحه‌درمانی است. حتی پمادهای موضعی حاوی زنجبیل در ماساژ گرم، استفاده می‌شوند.

برنامه استانداردی برای میزان مصرف زنجبیل وجود ندارد. معمولاً تولیدکنندگان برای رفع حالت تهوع ۵۰۰ میلی‌گرم در دو نوبت در روز، توصیه می‌کنند. دیگران ۲۵۰ تا ۵۰۰ میلی‌گرم، ۲ تا ۴ بار در روز برای درمان حالت‌تهوع صبحگاهی، گرفتگی‌های قاعدگی و درد آرتروز، توصیه می‌کنند.

به دنبال چه باشید

اگر می‌خواهید مکمل زنجبیلی مصرف کنید معمولاً می‌توانید آن را در داروخانه‌ها، عطاری‌ها و یا فروشگاه‌هایی که مخصوص مکمل‌های غذایی هستند پیدا کنید. همچنین به راحتی می‌توان آن را به صورت آنلاین تهیه کرد.

همچنین اگر می‌خواهید زنجبیل را به هر شکلی مصرف کنید با پزشکتان مشورت کنید تا کاملا از خطرات و مزایای احتمالی آن آگاه شوید.

پرسش‌های دیگر

افراد اغلب به دنبال روش‌های جدیدی برای افزودن زنجبیل در رژیم غذایی هستند. اگر چه اغلب آن‌ها ایمن در نظر گرفته می‌شوند اما هنگام خریدن تنقلات و شکلات‌های وارداتی حاوی زنجبیل، احتیاط کنید. در سال ۲۰۱۳، سازمان غذا و داروی ایالات‌متحده اعلام کرد که یک شکلات زنجبیلی معروف ویتنامی که با زنجبیل خشک‌شده و روکش قندی ساخته شده بود حاوی مقادیر زیادی سرب بوده است. موارد مشابهی در مورد تولیدات شیرینی زنجبیلی از آسیا اعلام شده است که اغلب در نتیجه استفاده بیش از حد از سوفلیت‌ها به عنوان ماده نگهدارنده است.

منبع: verywellfit.com / ترجمه: فاطمه شهابی