آیا آبهای کربنات دار (گازدار) به اندازه آب معمولی سالم هستند؟

بر اساس تحقیقات تغذیه ای، آب ماده ای مغذی و اساسی برای بدن انسان است. امروزه گزینه های فراوانی برای انتخاب آب آشامیدنی در دسترس است اما آیا همه آن ها به اندازه آب معمولی از سلامت کافی بر خوردار هستند؟ آیا به همان اندازه وظیفه آب رسانی و هیدراته کردن بدن را انجام می دهند؟

شایعه ای هست که می گوید آب گازدار چندان سالم نیست. آیا درست است؟ امروزه آگاهی لازم را در مورد عدم سلامت نوشیدنی هایی مانند سودا در اختیار داریم. اما آیا سایر نوشیدنی های گاز دار یا آب گاز دار هم به همان اندازه مضر هستند؟ نکته مهم اینجاست که باید بدانید آیا همه آب های گازدار به یک شکل تولید می شوند و آیا همه آن ها به یک اندازه سالم هستند یا خیر.

بررسی اجمالی

فرایند تهیه آب گازدار به این شکل است که گاز دی اکسید کربن تحت فشار قرار گرفته و در آب حل می شود. این شرایط باعث گازدار شدن آب می شود در واقع شاهد حباب های ریزی درون آب خواهید بود و هنگام باز کردن در بطری فشار آن را حس خواهید کرد. دیدن این حباب ها درون لیوان آب و نوشیدن آن ها برای بسیاری از افراد جالب و جذاب است اما با این وجود، همه آب ها گاز دار مثل هم نیستند. برخی از آب های گازدار محتوی مواد افزودنی از جمله سدیم، اسید سیتریک، طعم دهنده ها و قند نیز هستند.

معمولا آب های گازدار همگی به یک شکل هستند. طعم و مزه خاصی دارند. آب های گازدار بدون طعم کمی سوزاننده اند اما انواع طعم دار آن می تواند مزه های شور یا شیرین داشته باشد.

آبهای گازدار محبوب

در ادامه آب های گازدار محبوب و علت تفاوت هر کدام از آن ها ذکر شده است:

• آب سلتزر (Seltzer)، یک آب گازدار معمولی است. از سلامت کافی بر خوردار است و می توانید مقداری از آن را با آب معمولی ترکیب کنید. طعم با طراوتی دارد و همچنین می توان آن را با سایر نوشیدنی ها ترکیب کرد. البته برخی از بطری های آب سلتزر طعم دار هستند.
• Club soda نوعی آب گاز دار است با این تفاوت که ترکیبات دیگری نیز به آن افزوده شده است از جمله: نمک طعام، سدیم بیکربنات یا بی کربنات پتاسیم. نوع و مقدار افزودنی سدیم با توجه به نوع بطری یا تولید کننده، متفاوت است. این آب هم یک از محبوب ترین انواع آب های ترکیبی با سایر نوشیدنی ها است.
•  Tonic water نوع دیگری از آب های گازدار است که با مواد افزودنی دیگری و همچنینی شیرین کننده ها طعم دار شده است. در واقع می توان گفت که تفاوت خاصی بین Tonic water و نوشابه وجود ندارد. البته به دلیل نوع افزودنی های موجود در این آب گزینه چندان سالمی به شمار نمی رود، با این وجود در بین افراد محبوبیت های مخصوص به خود را نیز دارد.
• آب معدنی از چشمه های معدنی سرچشمه می گیرد و حاوی انواع مختلفی از مواد معدنی مانند نمک و ترکیبات گوگرد دار است. برای داشتن یک نوشیدنی حباب دار، آب معدنی با سایر آب های گازدار ترکیب می شود. پژوهش ها نشان می دهد که ورزشکاران آب معدنی را به منظور بهبود وضعیت اب رسانی و عملکرد ورزشی خود می نوشند. این آب به عنوان یک نوشیدنی گازدار سالم در نظر گرفته می شود و بسیاری از افراد آن را با سایر نوشیدنی های از جنس خانواده مرکبات ترکیب می کنند.
• آب گازدار طعم دار نوعی نوشیدنی گازدار است که ممکن است حاوی قندهای طبیعی، اسید سیتریک، سدیم و حتی کافئین نیز باشد. هنگام نوشیدن این نوع آب بهتر است برچسب مواد افزودنی آن را مطالعه کنید تا مطمئن شوید که به جز موارد ذکر شده، افزودنی غیر مجاز خاصی نداشته باشد. این نوشیدنی کمی از سودار قدیمی تر است و تنها زمانی می تواند بی ضرر باشد که بر چسب روی آن مطالعه شود.

آیا این نوشیدنی سالمی است؟

باور برخی افراد این است که نوشیدن انواع نوشیدنی های گازدار می تواند عوارض جدی برای بدن داشته باشد از جمله پوکی استخوان، پوسیدگی دندان، سندرم روده تحریک پذیر (IBS) و افزایش وزن. اما آیا همه این ها حقیقت دارد؟

بر اساس مقاله ای که در مجله آمریکایی Journal of Clinical Nutrition منتشر شده است، تنها مصرف نوشابه (سودا) در مقایسه با سایر نوشیدنی های گازدار، منجر به کاهش تراکم مواد معدنی استخوان ها می شود. دلیل آن هم این است ک فسفر موجود در سودا به کلسیم موجود در بافت های استخوانی بدن متصل شده و از طریق کلیه ها دفع می شود، درنتیجه منجر به پوکی استخوان و پوسیدگی دندان ها می شود. در واقع پژوهش ها نشان می دهد که گازدار بودن آن ربطی به کاهش تراکم استخوانی ندارد و این تنها مربوط به فسفر موجود در سودا می شود.

انتخابی سالم برای داشتن استخوان هایی قوی و مستحکم جلوگیری از نوشیدن نوشابه های فسفر دار و به جای آن نوشیدن آب گازدار ساده است.

همچنین پژوهش ها نشان می دهند که علت پوسیدگی دندان ها نیز ربطی به گازدار بودن نوشیدنی ندارد بلکه به دلیل افزودنی هایی همچون شیرین کننده ها و اسید سیتریک است. چه بسا با نوشیدن آب گازدار ساده ای همچون سلتزر خطر پوسیدگی دندان ها نیز کاهش می یابد. زیرا شواهدی مبنی بر این امر نیست که فرآیند کربناسیون خطر بروز فرسایش مینای دندان را افزایش دهد. در حقیقت خطر پوسیدگی دندان زمانی وجود دارد که موادی از جمله قند ها، اسید سیتریک و سدیم به آب ها گازدار افزوده می شود. از این رو بهتر است از خوردن نوشیدنی های گاز دار داری افزودنی خودداری کنید و تا مجبور نباشید زود به زود به دیدن دندانپزشکتان بروید.

تفکر رایج دیگر این است که آب های گازدار باعث سندرم روده تحریک پذیر می شوند (IBS). براساس گزارش ژورنال جهانی معده، ۹ تا ۲۳ درصد از جمعیت مبتلا به IBS  هستند. مطالعات نشان می دهد که علت بروز این بیماری نوشیدن آبهای گازدار نیست، اما در برخی افراد ممکن است سبب تشدید IBS شود. بنابراین توصیه می شود در صورت حساسیت به آب های گازدار یا تجربه ناراحتی معده از این دست نوشیدنی ها چشم پوشی کنید.

سوال دیگری که ذهنیت عموم را مشغول کرده این است که آیا آب های گازدار باعث چاقی و اضافه وزن می شود؟ پاسخ روشن است. آب گازدار ساده و بدون افزودنی باعث بروز چاقی و افزایش وزن نمی شود. در واقع چاقی ناشی از نوشیدن آب گازدار به نوع آن بستگی دارد. برخی از آبهای گاز دار از اسیدهای مصنوعی، طعم دهنده ها، سدیم و شیرین کننده ها هستند. مطالعات نشان می دهد که افزودنی های موجود در نوشیدنی های گازدار حاوی کالری پنهان بوده و ممکن است سبب افزایش وزن شود. بنابراین بهتر است پیش از نوشیدن آب گازدار برچسب افزودنی های آن را به دقت مطالعه کنید.

آیا آب های گازدار به اندازه آب های معمولی برای بدن آبرسان هستند؟

آب گازدار ساده در حقیقت همان آب معمولی است که تنها با دی اکسید کربن فشرده حباب دار و گازی شده است. درنتیجه، تا زمانی که آب عاری از هر گونه مواد افزودنی باشد، همانند آب معمولی آبرسان است. طبق تحقیقات انجام شده، آب معدنی با کلسیم و بی کربنات بالاتر نشان داده است که در هنگام ورزش شدید، هیدراتاسیون بهتری انجام می دهد. تنها مسئله ای که وجود دارد این است که نوشیدن آب گازدار نفخ، آروغ و باد کردن معده را افزایش می دهد، از این رو نوشیدن آن در هنگام ورزش کاملا شخصی و سلیقه ای است. با این وجود، بسیاری از افراد به دلیل علاقه خاصی که به بافت گازی شکل آب دارند، بیشتر به نوشیدن این آب روی آورده اند.

طبق گزارش شورای ورزش آمریکا، آب گازدار را می توان به جای آب معمولی و بدون گاز در هر زمان از روز نوشید و منعی ندارد.

اگر نوشیدن آب گازدار اولویت اول شماست، پیشنهاد می شود تا دستگاه تهیه آب گازدار خریداری کنید. گرچه که بطری های آماده در بازار و فروشگاه ها نیز قیمتی ندارند اما باید حواستان کاملا به برچسب روی آن ها باشد که یک وقت نا خواسته مواد افزودنی به همراه آب وارد بدنتان نشود.

بهبود طعم

آیا نوشیدن آب گازدار بدون طعم برای شما هم چالش برانگیز است؟ تنها شما اینطور نیستید بلکه بسیاری از افراد هم ترجیح می دهند آب گازدار آن ها طعم دار باشد. راه های زیادی برای طعم دار کردن آب گازدار وجود دارد و این در حالی است که آن را همچنان سالم نگه داشته اید. شورای ورزش آمریکا موارد زیر را توصیه می کند:

• می توانید با فشردن آب لیمو، پرتقال یا گریپ فروت به نوشیدنی خود، طعم مرکبات را به آن اضافه کنید. به این ترتیب نه تنها آن را سرشار از آنتی اکسیدان ها و قندهای طبیعی کرده اید بلکه انرژی زا نیز شده است.
• طعم آن را نعنایی کنید. چند برگ نعنا را ته لیوان خود فشرده کنید تا عصاره آن خارج شود. سپس آب گازدار ساده را روی آن بریزید. می توانید چند تکه یخ هم داخل آن بیاندازید.
• طعم های میوه ای را امتحان کنید. می توانید برای طعم دار کردن آن از میوه های مورد علاقه خود استفاده کنید از جمله انواع توت ها، مرکبات یا ترکیبی از همه آن ها. به این ترتیب آبی دارید با طعم هایی از میوه های طبیعی که نوشیدن آن را چند برابر لذت بخش می کند. اگر تمایلی ندارید که آب به طور مستقیم با میوه ها ترکیب شود و موقه نوشیدن میوه ها وارد دهانتان شوند می توانید بطری هایی خریداری کنید که محفظه میوه به صورت مشبک از آب جدا است و فقط طعم میوه ها وارد آب می شود.

از حباب ها لذت ببرید

به طور کلی هدف اصلی این است که برای حفظ سلامتی و تناسب اندام، در طور روز به قدر کافی آب نوشیده شود. در نتیجه آبهای گازدار ساده یا آب معدنی تنها گزینه های سالم جایگزین به جای آب معمولی است. اما اگر این آب ها را برای نوشیدن انتخاب کردید، حتما برچسب مواد افزودنی روی بطری را مطالعه کنید تا از ورود مواد ناسالم یا کالری ناخواسته به بدنتان جلوگیری شود. در غیر این صورت، از نوشیدن حباب های درون آب گازدار خود لذت ببرید.

منبع: verywellfit.com / ترجمه: فاطمه شهابی