آشنایی با رژیم یویو | بررسی مزایا و معایب رژیم غذایی یویو

رژیم یویو یک برنامه کاهش وزن است که اکثر افراد، حداقل یکبار آن را امتحان کرده‌اند؛ حتی اگر اسمش را ندانند! رژیم غذایی یویو بر اصل غافلگیری بدن و به منظور کاهش وزن زیاد در کوتاه مدت طراحی شده است. کاهش وزن با رژیم یویو بسیار آسان است؛ اما به همان اندازه موقتی و مضر می‌باشد. در این مطلب از سایت مانکن به شما خواهیم گفت که رژیم لاغری یویو چیست و چه عوارضی دارد.

رژیم یو یو چیست؟

رژیم غذایی یویو (yo-yo)، یک نوع الگوی غذا خوردن است که باعث کم و زیاد شدن مداوم وزن می‌شود. در این رژیم که به رژیم تکراری یا چرخه وزن نیز معروف است، وزن شما مانند یویو دائما بالا و پایین می‌رود. دلیل نامگذاری این الگوی غذایی به رژیم لاغری یویو نیز دقیقا همین مسئله است.

در این رژیم، فرد میزان کالری مصرفی خود را در یک دوره کوتاه به شدت محدود می‌کند. سپس با رسیدن به وزن مورد نظر، رژیم را متوقف می‌نماید. این کار باعث می‌شود که در نهایت وزن از دست رفته (و حتی بیشتر از آن) را اضافه کند. پس از بالا رفتن وزن، فرد مجددا رژیم گرفتن را آغاز می‌کند تا وزنش را پایین بیاورد. این روند دائما تکرار شده و باعث ایجاد یک چرخه معیوب می‌شود.

رژیم تکراری یا رژیم یویو چه بلایی بر سرتان می‌آورد؟

کاهش وزن با رژیم یویو، یکی از بدترین روش‌های پایین آوردن وزن است. شاید کم کردن مقدار زیادی وزن در یک دوره کوتاه، فوق العاده بنظر برسد؛ اما این کاهش وزن پایدار نیست. پایین آمدن وزن در این رژیم با یک الگوی غذا خوردن نادرست و بدون تغییر سبک زندگی فرد اتفاق می‌افتد. به همین خاطر، وزن جدید شما موقتی  و برگشت‌پذیر خواهد بود. همچنین نوسانات وزنی که در رژیم یو یو تجربه می‌کنید، به شدت به بدن‌تان صدمه می‌زند. در ادامه درباره مضرات رژیم غذایی یویو و تأثیرات منفی آن روی بدن صحبت خواهیم کرد.

ابتلا به کبد چرب: با اینکه چاقی یکی از ریسک فاکتورهای ابتلا به کبد چرب است؛ اما تنها عامل تأثیرگذار نیست. تغییر در نحوه متابولیسم قندها و چربی‌ها توسط کبد نیز احتمال ابتلا به کبد چرب را افزایش خواهد داد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که چرخه‌های تکراری کاهش و افزایش وزن با تداخل در عملکرد کبد باعث افزایش ذخیره چربی در آن می‌شود. همانطور که می‌دانید، ذخیره چربی‌های اضافی بدن در کبد به معنای ایجاد کبد چرب است.

از دست دادن عضله و افزایش چربی: محدودیت شدید کالری در رژیم‌‌های غذایی سختگیرانه مانند یویو باعث می‌شود که علاوه بر چربی، مقدار زیادی عضله از دست دهید. با رها کردن رژیم و بالا رفتن وزن، مجددا چربی اضافه می‌کنید؛ نه عضله. این مسئله بدان معناست که درصد چربی بدن‌تان افزایش می‌یابد و دیگر تعادل مناسبی بین چربی و عضله وجود نخواهد داشت. در نتیجه وضعیت تناسب اندام شما نسبت به قبل از رژیم، بدتر خواهد شد.

بهترین راه برای کاهش تحلیل عضلات در فرایند کاهش وزن، دنبال کردن یک برنامه ورزشی استاندارد است. مطمئن نیستید چه تمریناتی مناسب شماست؟ از مانکن کمک بگیرید. 

کاهش متابولیسم: کاهش شدید کالری دریافتی به کُند شدن سوخت و ساز بدن منجر می‌شود. دلیل این مسئله آن است که بدن‌تان وارد فاز قحطی شده و همچنین مقدار زیادی عضله از دست داده است. با وجود آنکه کُند شدن متابولیسم موقتی است؛ اما مدتی طول می‌کشد تا متابولیسم شما مانند قبل شود. با ترک رژیم و بازگشت به روال غذا خوردن معمول، روند افزایش وزن (و در واقع افزایش چربی) آغاز می‌شود. دلیل این امر، کاهش سرعت سوخت و ساز بدن‌تان است.

تا زمانی که متابولیسم‌تان به حالت عادی بازگردد، شما حداقل ۵ کیلوگرم وزن اضافه می‌کنید و شاید وسوسه شوید دوباره رژیم بگیرید. این چرخه معیوب در بسیاری از موارد باعث می‌شود که وزن‌تان بسیار بیشتر از زمانی شود که هیچ رژیمی نداشتید.

افزایش اشتها: لپتین، نام هورمونی است که از سلول‌های چربی ترشح می‌شود و در تنظیم اشتها و کنترل وزن نقش دارد. از دست دادن ذخایر چربی بدن با رژیم یویو باعث کاهش ترشح هورمون لپتین و در نتیجه افزایش اشتها می‌شود. بدین ترتیب شما کنترل بسیار کمتری روی میزان غذا خوردن‌تان خواهید داشت و وزن اضافه می‌کنید.

افزایش ریسک ابتلا به دیابت: بررسی‌ها نشان می‌دهد که بیشتر وزنی که پس از ترک رژیم غذایی یویو اضافه می‌کنید، به صورت چربی شکمی خواهد بود. چربی شکمی خطرناک‌تر از چربی ذخیره شده در سایر نواحی بدن است. با افزایش چربی شکمی، سطح انسولین افزایش می‌یابد و زمینه ابتلا به دیابت نوع ۲ را فراهم می‌کند.

افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی: چرخه‌های تکراری کاهش و افزایش وزن در این رژیم روی مقادیر کلسترول و تری‌گلیسیرید تأثیر منفی می‌گذارد. نوسان دائمی وزن در ابتلا به بیماری عروق کرونر نیز نقش دارد. این مسئله بدان معناست که خطر اضافه کردن وزن به صورت پیوسته، در برخی موارد کمتر از نوسانات دائمی وزن است.

عوارض رژیم یویویی

اگر کاهش وزن سریع را جزء مزایای رژیم یویویی می‌دانید، دست نگه دارید! با وجود آنکه کم کردن وزن از جنبه‌های مختلف برای سلامتی مفید است؛ اما کاهش وزن اصولی و تدریجی اهمیت بسیاری دارد.

نکات کاهش وزن سالم بدون رژیم یویو

جمع بندی

رژیم لاغری یویو، یک برنامه کاهش وزن سریع است که در آن به صورت دوره‌ای غذای مصرفی‌تان را کم و زیاد می‌کنید. کاهش وزن با رژیم یویو دوام چندانی ندارد و این برنامه لاغری در اغلب موارد به سلامتی شما لطمه می‌زند. در این مطلب از سایت مانکن به بررسی مضرات رژیم غذایی یویو پرداختیم. برای اجتناب از عوارض رژیم یویو بر وضعیت سلامت و تناسب‌ اندام‌تان از رژیم‌های غذایی استاندارد استفاده کنید.

سوالات متداول

•  چرا رژیم یویو به افراد توصیه نمی‌شود؟

کاهش وزن با این نوع رژیم از جنبه‌های مختلف بر وضعیت سلامت عمومی شما تأثیر منفی می‌گذارد. مضرات رژیم غذایی یویو آنقدر گسترده هستند که کارشناسان به هیچ وجه آن را توصیه نمی‌کنند.

•  آیا رژیم یویو باعث افزایش وزن شما می‌شود؟

بله. این رژیم باعث افزایش اشتها و میل به مصرف غذاهای ناسالم می‌شود. علاوه بر این با پیروی از این رژیم، متابولیسم شما کُند شده و سوزاندن کالری مازاد برایتان دشوارتر خواهد شد. تمام این موارد به معنای آن است چرخه‌های تکراری این رژیم در دراز مدت، وزن شما را بیشتر از قبل می‌کند.

• رژیم یویو چه تأثیری بر سلامتی دارد؟

این الگوی غذا خوردن باعث افزایش التهاب در بدن، ضعف عمومی و کمبودهای تغذیه‌ای می‌شود. همچنین با پیروی از آن در دراز مدت، درصد چربی بدن (خصوصا در شکم) و ریسک ابتلا به بیماری‌های مزمن افزایش می‌یابد.

•  چگونه رژیم یویووار انجام دهیم؟

رژیم لاغری یویو بدین صورت است که ابتدا شما حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ کالری از میزان مورد نیاز روزانه‌تان کم می‌کنید. سپس هنگامی که به اندازه کافی وزن کم کردید، دوباره همانند قبل کالری مصرف خواهید کرد. به عنوان مثال اگر کالری روزانه شما ۲۰۰۰ است، برای چند هفته حدود ۱۵۰۰ کالری مصرف کنید. آنگاه با رسیدن به وزن مورد نظرتان مجددا ۲۰۰۰ کالری دریافت کنید.

منابع: healthline.com، goodrx.com، bangkokhospital.com/ ترجمه: طیبه جلایر