آشنایی با داروهای ضد افسردگی و عوارض آن‌ها
امروزه، متأسفانه بیماری افسردگی یکی از بیماری‌های رایج در میان اقشار مختلف مردم است. در بیماری افسردگی واکنش‌ها غیر طبیعی هستند. یعنی انسان در برابر ناملایمات و شکست‌ها بیش از حد افسرده می‌شود. و زمان افسردگی نیز طولانی‌تر از دیگران، در همین شرایط است . علل ابتلا به این بیماری، ارث، تغییرات شیمیایی مغز، از دست دادن والدین در کودکی و حوادث ناخوشایند زندگی، بیماری‌های جسمی مختلف و استفاده از بعضی داروهاست. جهت درمان، بهترین راه،استفاده از دارو ضدافسردگی است. در ادامه با مانکن همراه باشید.
داروهای ضد افسردگی چه نوع داروهایی هستند؟
داروهای ضد افسردگی، گروهی از داروها هستند که برای درمان بیماران افسرده مورد استفاده قرار می‌گیرند به طوری که وضعیت روحی بیشتر بیماران افسرده با استفاده از این داروها بسیار بهتر شده است.
عملکرد داروهای ضد افسردگی به چه صورت است؟
این گروه از داروها برخی از مواد شیمیایی را در مغز کاهش می‌دهند. این مواد شیمیایی تحت عنوان نرو ترانسمیتر neuro transmitters خوانده می‌شود. برای عملکرد طبیعی، مغز به این نرو ترانسمیترها نیاز دارد. داروهای ضد افسردگی با قرار دادن این نرو ترانسمیترها (مواد شیمیایی طبیعی) در دسترس مغز، به بیماران افسرده کمک زیادی می‌کنند.
آیا داروهای ضد افسردگی عوارضی جانبی نیز دارند؟
همانند سایر داروها، داروهای ضد افسردگی ممکن است عوارضی جانبی را در فرد مصرف کننده ایجاد کنند. البته کلیه افراد مصرف کننده به این عوارض جانبی مبتلا نمی‌شوند. هر نوع عارضه جانبی که فرد، به آن مبتلا می‌شود بستگی به داروی انتخابی پزشک برای فرد افسرده دارد.
چند نوع داروی ضد افسردگی وجود دارد؟
امروزه انواع مختلفی از داروهای ضد افسردگی ساخته شده است، معمولی‌ترین گروه‌های دارویی عبارت‌اند از:
– داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای
– داروهایی که به طور انتخابی مهار کننده‌های سرتونینی را تحریک می‌کنند یا SSRIS
– مهار کننده‌های مونوآمینواکسید از MAOIS
– سایر گروه‌های دارویی.
داروهای سه حلقه‌ای جهت درمان طولانی مدت افسردگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از داروهای این گروه می‌توان به داروی آمی تریپتیلین Amitriptyline ( با نام تجاری الاویل Elavil)؛ دیسیپرامین Desipramine (با نام تجاری نووپرآمین Novopramine)؛ ایمی پرامین Imipramine (با نام تجاری جانیمین، توفرانیل Janimine / Tofranil) و نورتریپتیلین Nortriptyline (با نام تجاری پاملور،Pamelor) اشاره کرد.
معمول‌ترین عوارض جانبی این گروه دارویی عبارت‌اند از:
خشکی دهان، تاری دید، یبوست، مشکلاتی در ادرار کردن، آب سیاه چشم، اغتشاش فکری و خستگی. این گروه از داروها علاوه بر عوارض قلبی می‌توانند بر رویف فشارخون و تعداد ضربان های قلب اثر بگذارند.
گروه جدیدی از داروهای ضد افسردگی، داروهایی همانند: فلوکستین Fluoxetine ( نام تجاری:Prozac)، پاروکستین Paroxetine (با نام تجاری: Pxil) و سرترالین Sertraline(با نام تجاری:Zolof) هستند.
کلیه این داروها ( منظور گروه جدید داروها) تحت عنوان گروه SSRIS نامیده می‌شوند. عوارض جانبی داروهای این گروه از داروهای سه حلقه‌ای کمتراست. تعدادی از عوارض جانبی که به وسیله داروهای گروه SSRIS ایجاد می‌شوند عبارت‌اند از:
کاهش اشتها، تهوع، عصبانیت ، بی خوابی، سردرد و مشکلاتی در رفتار جنسی. افرادی که داروی فلوکستین (Fluxetine) را مصرف می‌کنند، ممکن است علاوه بر عوارض فوق، احساس ناتوانی و خستگی شدید، به طوری که قدرت برخاستن از جا را نداشته باشند، ذکر کنند.
بیمارانی که داروی پاروکستین (Paroxetine) برایشان تجویز شده ممکن است از عوارضی مثل خشکی دهان و احساس خستگی شکایت داشته باشند و بیماران مصرف کننده سرترالین (Sertraline) نیز علاوه بر عوارض جانبی عمومی وابسته به داروهای گروه SSRIS ممکن است از اسهال شاکی باشند.
از گروه دارویی شماره ۴ و یا گروه سایر داروهای ضد افسردگی، می‌توان به داروهای زیر اشاره کرد:
۱- داروی ونلافاکسین Venlafaxine (با نام تجاری: Effexor) که عوارض جانبی زیر را دربیماران مصرف کننده این دارو ایجاد می‌کند.این عوارض عبارت‌اند از:تهوع ، کاهش اشتها، هیجان و اضطراب، سردرد، بی خوابی و خستگی. سایر عوارض جانبی که به نسبت عوارض فوق کمتر معمول هستند، عبارت‌اند از:
خشکی دهان، یبوست، کاهش وزن، مشکلاتی در رفتار جنسی، افزایش فشارخون، افزایش ضربان قلب و افزایش میزان کلسترول خون.
۲ – داروی نفازودون Nefazodone) به نام تجاری: Serzone ) و عوارض جانبی: سردرد، تاری دید، گیجی، تهوع، یبوست، خشکی دهان و خستگی.
آیا داروهای ضد افسردگی با سایر داروها، تداخل دارویی ایجاد می‌کنند؟
مصرف داروهای ضد افسردگی، توأم با سایر داروها، می‌تواند تداخل دارویی ایجاد کند. بنابراین هنگام مراجعه به روان پزشک حتماً باید او را از داروهای مصرفی خود مطلع سازید. از بین گروه داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای با اکثر داروهای مصرفی تداخل دارویی ایجاد می‌کند.
داروهای ضد افسردگی گروه SSRIS می‌تواند اثر برخی از داروهای مصرفی را شدت بیشتری بخشد. اگر این گروه از داروها همراه با داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای، ضد هیجان و درمان مشکلات بی خوابی مثل دیازپام مصرف شود، اثر داروهای فوق را شدت می‌بخشد.
سایر داروهایی که با داروهای گروه SSRIS تداخل دارویی دارند: داروهای تنظیم کننده ضربان قلب، و دارویهالوپریدول است.
داروی ونلا فاکسین با داروهای فلوکستین، پاروکستین و سرترالین تداخل دارویی دارد. این دارو همچنین با داروی کوئینیدین (Quinidine) دارویی که جهت درمان بی نظمی‌های ضربان قلب تجویز می‌شود، تداخل دارویی ایجاد می‌کند.
ونلافاکسین نیز با داروی تیوریدازین (Thioridazine) تداخل دارویی ایجاد می‌کند. این دارو میزان جذب ونلافاکسین (Venlafaxine) را در بدن افزایش می‌دهد. مصرف داروی نفازودون (Nefazodone) توأم با داروهای تریازولام (Triazolam) و آلپرازولام ( ( Alprazolam میزان جذب هر دو داروی فوق را در بدن افزایش می‌دهد. داروی نفازودون با داروی ترفنادین (Terfenadine ) که هر دوی داروها جهت درمان مشکلات حساسیتی تجویز می‌شوند، تداخل دارویی ایجاد می‌کند؛ مصرف توأم ِ این داروها باعث بی نظمی ضربان های قلب می‌شود.
نکته مهم:
مصرف هر نوع داروی ضد افسردگی همراه با داروهای ضد افسردگی گروه MAOIS ممکن است کشنده باشد. داروهای ضد افسردگی گروه MAOIS شامل داروهای زیر است:
۱- فنلزین (Phenelezine)
۲- ترانیل سیپرومین (Tranyl Cypromine)
بنابراین هرگاه پزشک معالج خواست، داروی ضد افسردگی جدیدی را برای شما تجویز کند، باید قبل از شروع داروی جدید، مصرف داروی ضد افسردگی گروه MAOIS را برای مدتی قطع کنید، زیرا با این کار وقت کافی برای تصفیه کامل خون از داروی فوق وجود دارد.
