نمک خوراکی از عناصر ضروری آشپزی محسوب میشود. هنگامیکه بحث استفاده از آن به میان میآید، همه ما ناخودآگاه به نمک طبیعی یا سفره فکر میکنیم. با این حال نمکهای خوراکی بسیار متنوع هستند و هر یک خواص و نحوه مصرف خاص خود را دارند. در این مطلب از سایت مانکن به معرفی انواع نمک خوراکی میپردازیم. همچنین درباره فواید و مضرات انواع نمک خوراکی صحبت خواهیم کرد.
انواع مختلفی از نمکهای خوراکی وجود دارد. اگرچه آنها غالبا دارای غلظت سدیم تقریبا یکسانی هستند؛ اما از نظر بافت، دانه بندی و خواص با هم متفاوتند. در ادامه با فواید و مضرات انواع نمک خوراکی و همچنین رایجترین نمکهای خوراکی موجود در بازار آشنا میشویم.
نمک سفره که با عنوان نمک طبیعی، تصفیه شده یا یددار نیز شناخته میشود، ارزانترین و پرمصرفترین نوع نمک است. این نمک از ذخایر نمک زیرزمینی استخراج شده و به منظور حذف هر نوع ناخالصی، حداکثر فراوری روی آن انجام میشود. این نمک بافت نرم و ریزی دارد و برای جلوگیری از گلوله شدن به آن مواد افزودنی اضافه میشود. نمک سفره به طور گسترده در آشپزی و پخت و پز و همچنین در روشهای طب سنتی مورد استفاده قرار میگیرد.
فواید نمک سفره | مضرات نمک سفره |
مفید برای سلامت تیروئید | فراوری بالا و حاوی مواد افزودنی |
کاملا تصفیه شده و فاقد ناخالصی | زیاده روی در مصرف به دلیل کوچک بودن کریستالهای نمک |
اندازه گیری راحت به دلیل ریز بودن دانهها | ایجاد مشکلات سلامتی در صورت زیاده روی در مصرف |
موثر در حفظ تعادل الکترولیتهای بدن | فراریت بالا در معرض هوا یا نور |
این نوع نمک فرآوری نشده و دانه درشت است
نمک دریا همانطور که از نام آن پیداست، از تبخیر دریاها و دریاچههای آب شور بدست میآید. بنابراین این نوع نمک فرآوری نشده و دانه درشت است و همچنین ناخالصی دارد. نمک دریا را باید درست قبل از سرو غذا روی آن بپاشید. دلیلش آن است که پخت طولانی مدت ممکن است باعث از بین رفتن طعم نمک دریا شود. این نوع نمک، یک جایگزین سالمتر برای نمک سفره است. میتوانید از نمک دریا برای طعم دادن به انواع گوشت و همچنین در پخت و پز و تفت دادن سبزیجات استفاده کنید.
فواید نمک دریا | مضرات نمک دریا |
سرشار از مواد معدنی مانند کلسیم، پتاسیم، آهن و … | ابتلا به مشکلات سلامتی در صورت مصرف بیش از حد |
موثر در درمان خشکی و التهاب پوست | حاوی ید پایین و نامناسب برای مصرف روزانه |
رفع خستگی با حمام آب نمک | احتمال آلوده بودن آن زیاد است. |
رنگ این نمک به طور طبیعی صورتی است و از کوههای هیمالیا در پاکستان به صورت دستی استخراج میشود. نمک صورتی با حداقل فراوری تهیه میشود و حاوی مواد معدنی و کمیاب متعددی است. به همین خاطر خواص نمک صورتی همواره زبانزد بوده است. رنگ صورتی این نمک به علت وجود مواد معدنی پتاسیم، منیزیم، کلسیم و آهن است. نمک صورتی برای پخت و پز معمولی و کباب کردن مورد استفاده قرار میگیرد.
فواید نمک صورتی | مضرات نمک صورتی |
موثر در متعادل کردن PH بدن | محتوای ید پایین و نامناسب برای مصرف روزانه |
بهبود بیماریهای تنفسی | محتوای سدیم بالا و نامناسب برای بیماران قلبی، کبدی و کلیوی |
تنظیم قند خون و کاهش فشار خون | |
موثر در تقویت استخوانها |
نمک کوشر که با عنوان نمک حلال نیز شناخته میشود، خالصترین نوع نمک خوراکی است. این نوع نمک فاقد مواد افزودنی است و کریستالهای درشتتر و طعم شورتری نسبت به نمک سفره دارد. این نمک به دلیل قابلیت فوق العاده در چسبیدن به سطوح مواد غذایی از نمکهای مورد علاقه سرآشپزها است. نمک کوشر از ذخایر نمک زیرزمینی استخراج میشود و بدون ید است. رایجترین کاربردهای این نمک عبارتند از مزه دار کردن گوشت، خشک کردن گوشت، تهیه ترشی، تهیه سوسیس و کالباس و …
فواید نمک کوشر | مضرات نمک کوشر |
طعم فوق العاده خالص | فاقد ید و نامناسب برای تیروئید |
فاقد هرگونه مواد افزودنی | حلالیت پایین |
جلوگیری از رشد بیش از حد باکتریها در محصولات غذایی | ایجاد طعم شوری غیریکنواخت |
یونیزه نمیشود. |
نمک ترشی که با عنوان نمک نگهدارنده یا نمک کنسروی نیز شناخته میشود، عمدتاً در تهیه ترشی و کنسرو به کار میرود. این نمک فاقد مواد افزودنی مانند ید و مواد anti-caking موجود در نمکهای خوراکی است. عدم وجود مواد آنتی کیک در نمک ترشی، اهمیت زیادی در حین تخمیر دارد. دلیش آن است که آنتی کیکها میتوانند روند حفظ باکتریهای سالم را مهار کنند و احتمال رشد باکتریهای خطرناک را افزایش دهند.
فواید نمک ترشی | مضرات نمک ترشی |
جلوگیری از فاسد شدن ماده غذایی | کاربرد محدود (صرفا در محصولات غذایی خاص) |
حلالیت بالا به دلیل دانههای بسیار ریز | فاقد ید و نامناسب برای مصرف روزانه |
فاقد مواد افزودنی |
سنگ نمک برای استفاده در آشپزی روزمره مناسب نیست
سنگ نمک، طبیعیترین نوع نمک بوده و در واقع همان شکل اولیه استخراج شده نمک است. این نمک حاوی ۸۴ عنصر کمیاب مورد نیاز بدن است و پس از فرآوری برای مصرف خوراکی مورد استفاده قرار میگیرد. با این حال به دلیل درشت بودن کریستالهای سنگ نمک، حل شدن آنها مدت زیادی طول میکشد. به همین خاطر سنگ نمک برای استفاده در آشپزی روزمره مناسب نیست.
برای مصرف راحتتر سنگ نمک میتوانید آن را آسیاب یا پودر کنید و روی غذاها بپاشید. همچنین میتوانید از سنگ نمک برای خیساندن برنج قبل از طبخ و درست کردن بستنی خانگی استفاده کنید. ظروف ساخته شده با سنگ نمک نیز برای طبخ انواع غذاها از جمله ماهی کامل، گوشت، کباب و … به کار میروند.
فواید سنگ نمک | مضرات سنگ نمک |
بهبود اشتها و تقویت متابولیسم بدن | محتوای بالای مواد معدنی |
تسکین علائم آسم و اسپاسم عضلانی | عوارض سلامتی جدی در صورت مصرف بیش از حد |
بهبود عملکرد دستگاه گوارش | |
کاهش نیاز به انسولین در بیماران دیابتی |
در این مطلب از سایت مانکن به معرفی رایجترین انواع نمک خوراکی پرداختیم. همانطور که مشاهده کردید فواید و مضرات انواع نمک خوراکی و همچنین نحوه مصرف آنها تا حدودی با هم متفاوت است. مهمترین نکته در استفاده از نمک خوراکی (حتی سالمترین نوع نمک) رعایت اعتدال و کنترل سهم مصرفی روزانه است.
سالمترین نمک برای مصرف خوراکی، نمکی است که حاوی مواد افزودنی نبوده و محتوای مواد معدنی بالایی داشته باشد. سنگ نمک، نمک دریا و نمک صورتی جزء بهترین نمکهای خوراکی در ایران هستند.
تمایل شدید به خوردن نمک، دلایل بسیاری درد؛ از جمله استرس و کمبود مواد معدنی مانند کلسیم، زینک و منیزیم. ابتلا به برخی بیماریها مانند سندروم بارتر و آدیسون نیز تمایل به مصرف نمک را افزایش میدهد.
با توجه به فواید و مضرات انواع نمک خوراکی، رعایت اعتدال در مصرف آنها اهمیت بسیاری دارد. FDA پیشنهاد میکند که بزرگسالان ۱٫۵ گرم نمک در روز مصرف کنند. حداکثر میزان مجاز مصرف نمک برای یک فرد سالم و معمولی ۲٫۵ گرم (نصف قاشق چایخوری) در روز است.
منابع: healthifyme.com ،thechefandthedish.com، gobble.com/ ترجمه: طیبه جلایر