گرمازدگی شرایطی است که می تواند جان شما را تهدید کند. معمولاً به دلیل قرار گرفتن در فضای باز در هوای بسیار گرم و مرطوب ایجاد می شود، اما همچنین می تواند در اثر گرمای بیش از حد در فضاهای داخلی نیز ایجاد شود. گرمازدگی جدی ترین نوع آسیب گرمایی است که می تواند رخ دهد. در این حالت دما بدن به 40 درجه سانتیگراد یا بالاتر می رسد.
دو نوع گرمازدگی وجود دارد:
گرمازدگی ناشی از فعالیت: این نوع گرمازدگی اغلب در اثر فعالیت بدنی شدید در هوای گرم و فضای باز رخ می دهد.
گرمازدگی کلاسیک: این نوع گرمازدگی اغلب افراد مسن و افراد مبتلا به بیماری های مزمن مانند دیابت را تحت تاثیر قرار می دهد. گرمازدگی کلاسیک ممکن است به تدریج در طی چند ساعت یا چند روز رخ دهد.
اگر گرمازدگی به موقع درمان نشود، می تواند آسیب جدی به اندام های داخلی بدن از جمله مغز وارد کند. گرمازدگی درمان نشده به دلیل اینکه ممکن است منجر به نارسایی اندام ها و آسیب مغزی شود؛ می تواند در موارد شدید کشنده باشد و منجر به مرگ شود. پس گرمازدگی را جدی بگیرید. برای یادگیری علائم و علل گرمازدگی و همچنین راه های پیشگیری و درمان آن ادامه مطلب را بخوانید.
گرمازدگی معمولاً با قرار گرفتن در محیطی بسیار گرم و مرطوب ایجاد می شود. نوشیدن الکل، ننوشیدن آب کافی، یا پوشیدن لباس های سنگین یا تیره در یک محیط گرم خطر گرمازدگی را افزایش می دهند. برخی بیماری ها مثل دیابت نوع 1 و 2، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای خطر گرمازدگی باشند.
اگرچه سن علت گرمازدگی نیست، اما می تواند یک عامل خطر باشد. تنظیم دمای داخلی بدن برای نوزادان و بزرگسالان بالای 65 سال دشوارتر است. به همین دلیل ممکن است این افراد در این گروه های سنی بیشتر مستعد بروز گرمازدگی باشند.
در افراد مسن تر، گرمازدگی ممکن است در مناطق سرپوشیده که بیش از حد گرم شده اند بیشتر از فضای باز رخ دهد.
علائم گرمازدگی ممکن است به سرعت یا آهسته ظاهر شوند. همانطور که در قسمت قبل بیان کردیم، بزرگسالان بالای 65 سال و به ویژه نوزادان در برابر گرمازدگی آسیب پذیر هستند. افرادی که ورزش می کنند یا مشاغل سخت بدنی دارند که در هوای گرم و مرطوب در فضای باز انجام می شود نیز همینطور هستند. با این حال، هر کسی ممکن است دچار گرمازدگی شود، بنابراین دانستن علائم آن مهم است.
علائم گرمازدگی عبارتند از:
تب شدید (هنگامی که پوست را لمس می کنید گرما حس می شود)
تعریق بیش از حد یا خشکی پوست همراه با عدم تعریق
گرفتگی عضلات
نبض سریع و ضربان قلب
فشار خون پایین
تنفس سریع و پی در پی
از دست دادن تعادل، سرگردانی
رفتار غیر منطقی یا نامنظم
سرگیجه، سردرد
تهوع و استفراغ
کم آبی (خشکی دهان و تشنگی شدید)
ادرار کم یا تیره رنگ
فروپاشی فیزیکی
کما
نوزادان و کودکان کوچک توانایی تنظیم موثر دمای بدن را ندارند. به همین دلیل گرمازدگی می تواند به سرعت در نوزادان و کودکان خردسال به یک اورژانس پزشکی تبدیل شود. علائم در کودکان و نوزادان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
تب 39.4 درجه سانتیگراد یا بالاتر
از دست دادن هوشیاری
پوست گرم، خشک یا عرق کرده
پوست قرمز و برافروخته
نبض سریع یا ضربان قلب
تنفس کم عمق
بی حالی یا سستی
گیجی
اگر در کودک خود علائم گرمازدگی را دید یا مشکوک به گرمازدگی هستید، به ویژه اگر کودک در محیطی با گرمای زیاد بوده است، فوراً به پزشک یا بیمارستان مراجعه کنید.
گرمازدگی یک اورژانس پزشکی است که همیشه نیاز به کمک و درمان فوری دارد. اگر نوزاد یا کودک کوچکی علائم گرمازدگی دارد و در محیطی مانند اتاق گرم و بدون هوا یا ماشین داغ دیده شد، با اورژانس محلی تماس بگیرید یا فوراً آنها را به اورژانس مراکز درمانی ببرید.
اگر شما یا شخص دیگری علائم گرمازدگی را تجربه می کنید، هر کاری که می توانید برای پایین آوردن دمای بدن انجام دهید تا اورژانس برسد. کارهایی که باید انجام دهید عبارتند از:
خارج شدن از محیط گرم به یک اتاق با تهویه مطبوع یا منطقه سایه دار
درآوردن لباس های اضافی
بدن خود را در حمام یخ یا حمام آب سرد غوطه ور کنید
اگر دراز کشیدن در آب سرد امکان پذیر نیست، از کمپرس سرد روی کشاله ران، پشت گردن، پیشانی و زیر بغل استفاده کنید.
اگر هوشیار هستید آب خنک یا سرد بنوشید یا قطعه های یخ را بمکید
حتی اگر بعد از انجام این مراحل احساس بهتری داشته باشید، همچنان باید به دنبال ارزیابی پزشکی و درمان باشید.
گرمازدگی معمولاً از طریق معاینه فیزیکی و ارزیابی علائم تشخیص داده می شود. پس از تشخیص، درمان های پزشکی که برای کاهش دمای مرکزی بدن شما طراحی شده است، شروع می شوند. در مراکز درمانی ممکن است از تکنیک های مختلفی برای کاهش دمای بدن شما استفاده کنند مانند:
غوطه وری در آب سرد
خنک کننده تبخیری که از مه پاش و دمیدن هوا استفاده می کند
پتوهای خنک کننده
بسته های یخ
مایعات داخل وریدی سرد شده
شستشو با آب سرد (کاتترهای حاوی آب سرد داخل رکتوم یا گلو قرار می گیرند)
خنک کردن بدن برای کاهش خطر عوارض ناشی از گرمازدگی مانند آسیب به قلب، مغز یا کلیه ضروری است. اگر هوشیاری خود را از دست داده اید، خنک سازی در طول احیا ادامه خواهد داشت. در طول فرآیند خنک سازی، دمای بدن شما به طور مداوم کنترل می شود. ممکن است داروهایی مانند شل کننده های عضلانی برای متوقف کردن لرز تجویز شود. لرز غیرقابل کنترل ممکن است دمای بدن را افزایش دهد و حدالامکان باید از آن پیشگیری کرد. همچنین ممکن است برای جلوگیری از تشنج نیز دارو تجویز شود.در صورت نیاز، ممکن است مایعات داخل وریدی برای درمان کم آبی دریافت کنید. بعد از اینکه وضعیت شما ثابت شد پزشک ممکن است آزمایش هایی را برای تعیین اینکه آیا عضلات یا اندام های داخلی شما آسیب دیده اند یا خیر توصیه کند. آزمایشات شامل موارد زیر هستند: تصویربرداری مانند اشعه ایکس، نوار قلب، آزمایش خون برای اندازه گیری سطح گاز، سدیم و پتاسیم خون، آزمایش ادرار برای ارزیابی عملکرد کلیه، تست های عملکرد عضلانی، ناپایداری حرارتی یا مشکل در تنظیم دمای بدن که پس از گرمازدگی رایج است. ممکن است یک یا دو روز در بیمارستان تحت نظر باشید، حتی اگر هیچ عارضه ای رخ نداده باشد.
سن، سلامت کلی و شرایط زمینه ای شما بر روند بهبودی تأثیر می گذارد. عوارضی که ممکن است در اثر گرمازدگی تجربه کرده باشید نیز همینطور خواهد بود. انتظار داشته باشید که دمای بدن شما برای چندین هفته بیشتر از حد معمول نوسان کند. استراحت و پرهیز از فعالیت بدنی به بهبودی در این دوران کمک می کند، و همچنین اقدامات پیشگیرانه ای که خطر بروز گرمازدگی دیگر را کاهش می دهد. پزشکان آزمایش هایی را توصیه می کنند که عملکرد کلیه و کبد را در طول و بعد از بهبودی ارزیابی می کند. هر گونه علائم غیرعادی مانند کاهش برون ده ادرار، إحساس گیجی یا مشکل در تنفس را با پزشک در میان بگذارید.
رعایت این نکات ممکن است به کاهش خطر گرمازدگی و سایر بیماری های مرتبط با گرما کمک کند:
با نوشیدن آب زیاد یا نوشیدنی های ورزشی حاوی الکترولیت هیدراته بمانید.
مدت زمانی را که در هوای بسیار گرم در خارج از منزل می گذرانید کاهش دهید.
هنگامی که در هوای گرم بیرون هستید، لباس های سبک و رنگ روشن و گشاد بپوشید.
هنگام هوای گرم در داخل خانه، کولر گازی نصب کنید یا از پنکه استفاده کنید.
از ورزش و سایر انواع فعالیت بدنی سنگین یا شدید در خارج از منزل زمانی که هوا گرم و مرطوب است خودداری کنید.
همچنین باید از گذاشتن کودک، حیوان یا بزرگسال در یک فضای گرم سرپوشیده مانند ماشین یا اتاق بدون پنجره که تهویه مطبوع ندارد، خودداری کنید.
اگر دچار گرمازدگی شده اید، هرچه سریعتر برای درمان اقدام کنید بهبودی شما آسانتر و سریعتر خواهد بود. با این حال، ممکن است تا حدود یک هفته پس از از بین رفتن علائم، حساسیت به گرما را تجربه کنید.
گرمازدگی یک وضعیت اورژانسی و تهدید کننده زندگی است که نیاز به درمان فوری پزشکی دارد. افرادی که دچار گرمازدگی می شوند دمای مرکزی بدنشان به 40 درجه سانتیگراد یا بالاتر می رسد. گرمازدگی معمولاً به دلیل قرار گرفتن در فضای باز در هوای بسیار گرم و مرطوب ایجاد می شود. همچنین می تواند ناشی از گرمای بیش از حد فضاهای داخلی باشد. نوزادان، کودکان، افراد مسن و افراد مبتلا به بیماری های مزمن خاص در معرض خطر بیشتر گرمازدگی هستند. با حفظ رطوبت بدن از طریق نوشیدن آب و مایعات و خنک نگه داشتن خود می توانید از گرمازدگی جلوگیری کنید.
منبع: healthline.com / ترجمه: سحر نوری