آلرژی چیست؟ علائم، علل، تشخیص، درمان و پیشگیری

آلرژی زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن شما به موادی به نام آلرژن‌ها واکنش نشان می‌دهد. آلرژن‌های رایجی که می‌توانند باعث واکنش‌های آلرژیک شوند عبارتند از: گرده، شوره حیوانات خانگی و زهر زنبور عسل. افراد به برخی غذاها و داروها نیز حساسیت دارند.

علائم و نشانه‌های آلرژی

علائم آلرژی بسته به نوع آلرژن‌ها متفاوت است.

علل و عوامل خطر آلرژی

کودکان مبتلا به آلرژی غذایی، ۴ برابر بیشتر در معرض سایر بیماری‌های آلرژیک از جمله آسم می‌باشند

گاهی اوقات با بزرگتر شدن کودکان، آلرژی آنها برطرف می‌شود. همچنین غیرمعمول نیست که آلرژی از بین رفته و سال‌ها بعد دوباره عود کند.

ممکن است شما بیش از یک آلرژی داشته باشید. به عنوان مثال کودکان مبتلا به آلرژی غذایی، ۴ برابر بیشتر در معرض سایر بیماری‌های آلرژیک از جمله آسم می‌باشند.

بیش از ۱۰۰ ژن با آلرژی مرتبط هستند اگرچه تنها یک یا دو ژن بر هر فرد خاص تأثیر می‌گذارد. برخی از این ژن‌ها بر پاسخ ایمنی تأثیر می‌گذارند و برخی دیگر عملکرد ریه و راه‌های هوایی را تحت تأثیر قرار می‌دهند.

واکنش‌های آلرژیک

آلرژن‌ها معمولاً مواد بی ضرری هستند که باعث واکنش ایمنی می‌شوند و در افرادی که آلرژی دارند، واکنش ایجاد می‌کنند. واکنش آلرژیک در صورتی رخ می‌دهد که فرد ماده حساسیت زا را استنشاق کند، لمس کند، ببلعد، تزریق نماید یا به نحوی با آن تماس پیدا کند. واکنش‌های آلرژیک می‌توانند خفیف، شدید یا حتی تهدید کننده زندگی باشند.

به طور معمول، سیستم ایمنی از بدن در برابر مواد مضر مانند ویروس‌ها یا باکتری‌ها محافظت می‌کند. کلیفورد باست، MD، استادیار بالینی در دانشگاه نیویورک و نویسنده کتاب راه حل جدید آلرژی توضیح می‌دهد که اگر آلرژی دارید، «بدن شما به آلرژن‌ها به گونه ای واکنش نشان می‌دهد که گویی مهاجم هستند. در واقع بدن‌تان در ایجاد پاسخ ایمنی اغراق می‌کند. این مسئله باعث ترشح هیستامین و سایر چیزهایی می‌شود که علائم آزاردهنده آلرژی را ایجاد می‌کنند.»

هیستامین همچنین به عنوان یک انتقال دهنده عصبی در مغز عمل می‌کند و پیام‌ها را بین سلول‌ها ارسال می‌نماید. هیستامین در بسیاری از عملکردهای مختلف فیزیولوژیکی نقش کلیدی ایفا می‌کند، از جمله به معده شما می‌گوید برای هضم غذا اسید تولید کند یا به تنظیم چرخه خواب و بیداری شما کمک می‌نماید.

هنگامی که سیستم ایمنی بدن شما به یک آلرژن واکنش نشان می‌دهد، یک آنتی بادی به نام ایمونوگلوبولین (IgE) E تولید می‌کند. تولید IgE بخشی از تلاش بدن شما برای از بین بردن آلرژن و محافظت از خود است. رگ‌های خونی شما گشاد می‌شوند و نشت می‌کنند، بنابراین گلبول‌های سفید خون که با عفونت و سایر مواد محافظ مبارزه می‌کنند، رگ‌های خونی را ترک می‌کنند تا به مهاجم حمله نمایند.

در این فرآیند، آنتی بادی‌های IgE به سلول‌های دیگر سیگنال می‌دهند تا مواد شیمیایی خاصی مانند هیستامین در بافت مورد نظر و جریان خون آزاد کنند. هیستامین بیش از حد یا ترشح بیش از حد آن در بدن می‌تواند باعث پاسخ ناخواسته‌ای شود که به تحریک پوست، بینی، گلو و ریه یا علائم شدیدتر آنافیلاکسی منجر می‌گردد.

به این ترتیب یک فرآیند محافظتی معمولی، آبشاری از آنچه ما به عنوان علائم آلرژی می‌شناسیم در پاسخ به آلرژن‌های بی ضرر ایجاد می‌کند.

انواع دیگری از واکنش‌های آلرژیک وجود دارد، مانند واکنش‌های حساسیتی شدید تأخیری که شامل درماتیت تماسی ناشی از پیچک سمی یا آلرژی به نیکل می‌شود. این واکنش‌ها به جای آنتی‌بادی‌ها توسط سلول‌های T در سیستم ایمنی ایجاد می‌شوند.

آلرژی‌های فصلی

برخی از آلرژی‌ها می‌توانند در هر زمانی از سال بروز کنند. از سوی دیگر، آلرژی‌های فصلی در زمان‌هایی از سال رخ می‌دهد که انواع خاصی از آلرژن‌ها در فضای باز غالب هستند.

دکتر باست می گوید: «شما می‌توانید هر دو نوع آلرژی را داشته باشید.»

طبق گزارش کالج آلرژی، آسم و ایمونولوژی آمریکا حدود دو سوم از افراد مبتلا به آلرژی فصلی در واقع آلرژی‌های دائمی یا مقاوم دارند.

آلرژی‌های فصلی اغلب توسط کپک‌ها و گرده‌های درختان، چمن‌ها و علف‌های هرز ایجاد می‌شوند. واکنش آلرژیک در هفته‌ها یا ماه‌هایی که گیاه گرده افشانی می‌کند، رخ می‌دهد.

محرک‌های آلرژی ممکن است بسته به موقعیت جغرافیایی و آب و هوا متفاوت باشد اما تغییر مکان برای جلوگیری از آلرژی‌های فصلی معمولا کمکی نمی‌کند زیرا گرده‌ها و کپک‌ها می‌توانند مسافت زیادی را طی کنند. و افراد مبتلا به آلرژی اغلب نسبت به سایر آلرژن‌ها در مکان‌های مختلف حساسیت نشان می‌دهند.

عوامل محیطی مانند آلودگی و تغییرات آب و هوایی مرتبط با افزایش دما ممکن است در افزایش آلرژی نقش داشته باشند. تغییرات در مدت و شدت فصل گرده و کپک به این معنی است که افراد بیشتری برای مدت طولانی‌تری در معرض آلرژن‌ها قرار می‌گیرند. باست می‌گوید: «این مدت زمان طولانی‌تر، شرایط ایده آلی برای بروز علائم آلرژی در چشم‌ها، بینی و گلو فراهم می‌نماید.»

در یک نظرسنجی در سال ۲۰۱۵ از متخصصان آلرژی، ۶۳ درصد از پاسخ دهندگان احساس کردند که تغییرات آب و هوایی باعث افزایش علائم آلرژیک در بیماران آنها شده است.

آلرژی‌ها چگونه تشخیص داده می‌شوند؟

اولین گام در تشخیص آلرژی، ارزیابی توسط پزشک برای بررسی علائم و سابقه پزشکی شما و رد سایر مشکلات پزشکی بالقوه است. شما می‌توانید با ثبت علائم خود از جمله زمان شروع و عواملی که باعث ایجاد آنها می‌شوند، به پزشک خود کمک کنید تا تشخیص دقیقی انجام دهد.

در صورت مشکوک بودن به آلرژی، پزشک ممکن است آزمایشاتی را تجویز کند که شامل آزمایشات پوست و خون است. پزشک شما همچنین ممکن است تست عملکرد ریه یا عکس برداری با اشعه ایکس از ریه شما انجام دهد.

آیا این آلرژی است یا یک چیز دیگر؟

سرماخوردگی و آنفولانزا مانند آلرژی بر سیستم تنفسی تأثیر می‌گذارند و علائم مشترکی دارند، مانند آبریزش بینی و سرفه.

یک تفاوت بین آنها خارش است که با بسیاری از واکنش‌های آلرژیک همراه است.

باست می‌گوید: «به طور معمول آلرژی باعث ایجاد خارش در چشم، بینی و گلو خواهد شد. اما در سرماخوردگی، احتمال گلودرد و کاهش اشتها بیشتر است و شما فقط حال خوبی ندارید.»

علائم آلرژی تا زمانی که شما در معرض یک آلرژن قرار دارید ادامه می‌یابد، در حالی که دوره سرماخوردگی یا آنفولانزا معمولا ۲ هفته می‌باشد. علائم آنفولانزا شدیدتر از علائم سرماخوردگی بوده که با تب و احتمالاً سردرد، خستگی و درد همراه است.

باست می‌گوید: «اگر سرما خورده‌اید، هیچ درمان مفیدی به جز ۵ تا ۷ روز صبر کردن وجود ندارد.» اما در مورد آلرژی خفیف، «اگر از آنتی هیستامین یا اسپری استروئیدی بینی استفاده کنید، معمولا بسیار موثر هستند».

سرفه و سایر علائم تنفسی کووید۱۹(عفونت ناشی کروناویروس ) نیز ممکن است با آلرژی اشتباه گرفته شود. یک تفاوت قابل توجه این است که تب که اغلب همراه با COVID-19 و آنفولانزا اتفاق می‌افتد، معمولاً نشانه آلرژی نیست. تفاوت دیگر آنکه سرفه‌های آلرژیک معمولاً بر خلاف سرفه‌های خشک  کووید۱۹، ناشی از خلط پشت حلق هستند.

پیش‌آگهی آلرژی

پیش‌آگهی‌های مختلفی برای انواع مختلف آلرژی وجود دارد.

رینیت: به طور معمول رینیت آلرژیک در نوجوانی به اوج خود می‌رسد و به تدریج با افزایش سن بهبود می‌یابد. مطالعه‌ای که در مجموعه مقالات آلرژی آسم منتشر شد، دانشجویان سال اول کالج مبتلا به تب یونجه را دنبال کرد و نشان داد که در پایان پیگیری ۲۳ ساله، ۵۴٫۹ درصد از شرکت کنندگان در مطالعه بهبودی در علائم داشتند که ۴۱٫۶ درصد از آنها بدون علامت بودند. محققان به این نتیجه رسیدند که طی یک دوره زمانی طولانی، علائم تب یونجه در اکثر افراد بهبود می‌یابد.

آسم: به گفته  CDC، ۳۵۲۴ نفر در سال ۲۰۱۹ بر اثر آسم در ایالات متحده جان خود را از دست دادند. بسیاری از مرگ‌های ناشی از آسم قابل اجتناب هستند. بیشتر افراد می‌توانند با آسم زندگی طبیعی و سالمی داشته باشند، به شرط آنکه با پزشک خود در ارتباط باشند تا مطمئن شوند که از محرک‌ها اجتناب می‌کنند و داروهای خود را به درستی مصرف می‌نمایند.

آلرژی‌های غذایی: پیش‌آگهی بستگی به نوع آلرژی غذایی دارد. بیشتر نوزادان و کودکان نسبت به شیر، تخم مرغ، سویا و گندم حساسیت دارند. آلرژی به بادام زمینی، آجیل درختی، ماهی و صدف پایدارتر (مقاوم‌تر) است و در برخی موارد می‌تواند در تمام عمر ادامه داشته باشد.

آلرژی‌های پوستی: بثورات پوستی و درماتیت تماسی که به عنوان واکنش به چیزی که پوست را تحریک می‌کند ظاهر می‌شوند، معمولا در عرض چند هفته از بین می‌روند. در غیر اینصورت، باید با یک پزشک مشورت کنید.

حدود ۵۰ درصد از کودکان مبتلا به اگزما تا زمانی که به بلوغ برسند، از این بیماری رها می‌شوند یا بهبود قابل توجهی خواهند داشت. اکثر بزرگسالان مبتلا به اگزما می‌توانند با مراقبت های پوستی و درمان‌های پزشکی مناسب، این بیماری را مدیریت کنند اما ممکن است در طول زندگی به صورت دوره‌ای دچار عود شوند.

مدت زمان آلرژی

بسیاری از آلرژی‌های غذایی گذرا هستند

جان بوسو، MD، مدیر کلینیک آلرژی گوش و حلق و بینی در فیلادلفیا می‌گوید برخی از آلرژی‌ها چند سال طول می‌کشند و سپس بهبود می‌یابند و برخی دیگر می‌توانند تا آخر عمر ادامه داشته باشند.

او می‌گوید: «برای مثال، درصد مشخصی از افراد مبتلا به آسم و رینیت آلرژیک با گذشت زمان بهتر می‌شوند – اغلب اوقات آنها در بلوغ به ‌ویژه در پسران بهبود می‌یابند.»

در برخی موارد آلرژی‌ها از بین می‌روند، حتی اگر فرد بخش قابل توجهی از زندگی خود را با آنها سپری کرده باشد. او می‌گوید: «ممکن است یک فرد در دهه‌ چهل یا پنجاه زندگی خود متوجه شود که دیگر به چیزهای موجود در محیط واکنش نشان نمی‌دهد.»

عکس این امر نیز می‌تواند اتفاق بیفتد یعنی فردی که سابقه آلرژی نداشته است، می‌تواند در بزرگسالی به آن مبتلا شود. این مسئله می‌تواند با رفتن به یک منطقه جغرافیایی جدید یا به دلایل دیگری که کاملاً مشخص نیستند، ایجاد شود.

بوسو می‌گوید: «بسیاری از آلرژی‌های غذایی گذرا هستند، آنها می‌توانند چند سال طول بکشند و سپس از بین بروند. آلرژی به شیر و تخم‌ مرغ اغلب با بالا رفتن سن رفع می‌شود، اما نه همیشه. آلرژی به آجیل درختی در اکثر مردم دائمی است؛ حدود ۸۰ درصد در دراز مدت به آن مبتلا هستند.»

درمان و گزینه‌های دارویی برای آلرژی

هیچ درمان قطعی برای آلرژی وجود ندارد، اما درمان موثر می‌تواند علائم را کاهش دهد و کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد.

درمان‌های آلرژی بسته به شدت بیماری و نوع آلرژی شما متفاوت است.

گزینه‌های دارویی

اگر آلرژی‌های شما به اندازه‌ای شدید است که کیفیت زندگی‌تان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا مشخص شود به چه چیزی حساسیت دارید و به طیف کاملی از داروهای تجویزی دسترسی پیدا کنید.

اگر آلرژی شما چندان شدید یا آزاردهنده نیست، ممکن است بتوانید یک درمان موثر بدون نسخه (OTC) پیدا کنید. یک داروساز ممکن است بتواند به شما کمک کند تا بهترین گزینه را بر اساس علائم خود انتخاب کنید.

داروهای OTC شامل آنتی هیستامین‌ها و ضد احتقان‌ها و اسپری‌های استروئیدی بینی (که احتقان را از بین می‌برند و قبلاً نسخه‌ای بودند) می‌باشد. کرومولین یک اسپری بینی است که برای کمک به پیشگیری یا درمان علائم آلرژی استفاده می‌شود و همچنین قرصی به نام مونته لوکاست (Singulair) وجود دارد که برای آسم و رینیت آلرژیک به کار می‌رود.

پزشک ممکن است واکسن‌های آلرژی (ایمونوتراپی) را تجویز کند که واکنش سیستم ایمنی بدن شما را به آلرژن‌ها کاهش می دهد. همچنین می‌تواند برای کاهش التهاب و تورم برای شما داروهای استروئیدی تجویز نماید.

همچنین ممکن است به داروهایی برای آسم نیاز داشته باشید. اگر واکنش‌های آلرژیک شدید دارید و در معرض خطر آنافیلاکسی هستید، ممکن است پزشک به شما توصیه کند که یک دوز اپی نفرین (ماده شیمیایی که رگ‌های خونی را باریک کرده و راه‌های هوایی را در ریه‌ها باز می‌کند) همراه خود داشته باشید.

در سال ۲۰۲۰ سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) ، پالفورزیا (عصاره آلرژن بادام زمینی) را تأیید کرد؛ دارویی که به کاهش شدت واکنش‌های آلرژیک به بادام زمینی از جمله آنافیلاکسی در کودکان ۴ تا ۱۷ ساله کمک می‌کند.

درمان‌های جایگزین و مکمل

درمان‌های مکمل مانند طب سوزنی و تکنیک‌های شستشوی بینی نیز ممکن است به کاهش علائم آلرژی کمک کنند.

مطالعه‌ای که در ژوئن ۲۰۱۸ در Acupuncture Medicine منتشر شد، نشان داد بیمارانی که طب سوزنی دریافت می‌کردند، به داروی کمتری نیاز داشتند و علائم کمتری از رینیت آلرژیک فصلی را نسبت به گروه کنترل تجربه کردند.

همچنین شواهدی وجود دارد که از سایر رویکردهای پزشکی مکمل و یکپارچه برای آسم، اگزما و سایر علائم آلرژیک حمایت می‌کند. این روش‌ها شامل تمرینات تنفسی، تغییرات رژیم غذایی و داروهای گیاهی هستند.

اما بوسو در مورد استفاده از درمان‌های جایگزین برای درمان آلرژی هشدار می‌دهد. او می‌گوید: «روش‌های بسیاری وجود دارند که مدعی‌اند آلرژی را درمان می‌کنند زیرا در بازار مکمل‌ها/ محصولات غیردارویی نیازی به اثبات اثربخشی یا بهتر بودن آن نسبت به دارونما نیست، فقط باید بی‌خطر بودن آن ثابت شود.»

بنابراین بهتر است با پزشک خود یا متخصص دیگری که در مورد طب یکپارچه و مکمل آگاهی دارد، مشورت کنید تا مشخص شود آیا هیچ کدام از این درمان‌ها می‌توانند به طور ایمن از اهداف درمانی شما حمایت کنند یا خیر.

پیشگیری از آلرژی

اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای جلوگیری یا محدود کردن واکنش‌های آلرژیک در خانه انجام دهید.

عوارض آلرژی

افراد مبتلا به آلرژی در معرض خطر ابتلا به عوارضی هستند که می‌تواند از خفیف تا بسیار خطرناک متغیر باشد.

آنافیلاکسی

یکی از جدی‌ترین عوارض آلرژیک، آنافیلاکسی است که معمولاً با آلرژی‌های مربوط به غذا، داروهایی مانند پنی سیلین و زهر حشرات اتفاق می‌افتد.

آنافیلاکسی یک اورژانس پزشکی محسوب می‌شود. این وضعیت می‌تواند باعث تشنج، آریتمی (ضربان قلب نامنظم)، شوک یا ناراحتی تنفسی شود. اگر شما یا اطرافیان‌تان به واکنش آنافیلاکتیک دچار شدید، با اورژانس تماس بگیرید.

آسم

آسم یک بیماری مزمن ریوی است که با التهاب راه‌های هوایی و مشکلات تنفسی مشخص می‌گردد. حمله آسم باعث سفتی قفسه سینه، سرفه، خس خس سینه و دوره‌های تنگی نفس شدید می‌شود.

به گفته مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) بیش از ۲۴ میلیون نفر در ایالات متحده آسم دارند. باست می‌گوید آلرژی و آسم در یک طیف هستند و اغلب با هم همپوشانی دارند. ۹۰ درصد از کودکان و ۵۰ درصد از بزرگسالان مبتلا به آسم، مبتلا به آسم آلرژیک هستند.

آسم آلرژیک باعث می‌شود که راه‌های هوایی ملتهب در هنگام استنشاق یک ماده آزار دهنده، تحریک شوند و بیش از حد واکنش نشان دهند که باعث حمله آسم می‌شود. ماهیچه‌های اطراف راه‌های هوایی منقبض شده و باعث تورم راه‌های هوایی و تولید بیش از حد مخاط می‌شوند. باست می‌گوید ریسک ابتلا به آسم در صورت ابتلا به رینیت آلرژیک قابل توجه است.

سایر عوارض آلرژیک

تحقیقات و آمار: چند نفر آلرژی دارند؟

آلرژی ششمین علت اصلی بیماری مزمن در ایالات متحده است. بیش از ۵۰ میلیون آمریکایی هر سال از یک مشکل یا بیماری مرتبط با آلرژی رنج می‌برند.

با توجه به CDC در سال ۲۰۱۸ حداقل ۱۹ میلیون آمریکایی ۱۸ سال به بالا و بیش از ۵ میلیون کودک مبتلا به رینیت آلرژیک (تب یونجه) تشخیص داده شدند. ۲۱ میلیون کودک آمریکایی دیگر نیز به آلرژی‌های تنفسی، غذایی یا پوستی مبتلا شدند.

آلرژی در نژادهای مختلف

بوسو می‌گوید سیاه پوستان آمریکایی و اسپانیایی تبار بیش از اندازه تحت تاثیر آلرژی و آسم قرار می‌گیرند و موارد جدی‌تری در آنها مشاهده می‌شود.

آمریکایی‌های سیاه پوست و اسپانیایی تبار و آلرژی

سیاه پوستان آمریکایی و اسپانیایی تبار پورتوریکویی دارای بالاترین میزان آسم در ایالات متحده هستند و همچنین بیشترین تعداد مراجعه به اورژانس و بستری شدن در بیمارستان به دلیل آسم را دارند. سیاه پوستان آمریکایی و پورتوریکویی سه برابر بیشتر از آمریکایی‌های سفیدپوست به دلیل آسم جان خود را از دست می‌دهند.

اقلیت‌ها کمتر در کارآزمایی‌های بالینی که اثربخشی و ایمنی داروها را آزمایش می‌کنند، گنجانده می‌شوند و این مسئله می‌تواند به نابرابری در درمان منجر شود. به نظر می‌رسد این امر به ویژه در آسم مهم است زیرا شواهدی وجود دارد که در برخی موارد جمعیت‌های سیاه پوست و سفید پوست ممکن است به داروهای خاص واکنش متفاوتی نشان دهند (همانطور که در مطالعه منتشر شده در مجله پزشکی نیوانگلند نشان داده شده است).

آمریکایی‌های اسپانیایی تبار و سیاه پوست نیز ریسک بیشتری برای قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا دارند که به تشدید آلرژی و آسم کمک می‌کند. انجمن ریه آمریکا با استناد به داده‌های سال ۲۰۱۹ آژانس حفاظت از محیط زیست، خاطرنشان می‌کند که جمعیت غیرسفید پوست، به‌ویژه سیاه‌ پوستان آمریکایی با ریسک بالاتر ناشی از آلودگی ذرات مواجه هستند.

شرایط مرتبط و علل آلرژی

اگزما

این بیماری که درماتیت آتوپیک نیز نامیده می‌شود، باعث قرمزی و خارش پوست می‌گردد. اگزما اغلب در کودکان دیده می‌شود اما بزرگسالان نیز ممکن است به اگزما مبتلا شوند. بیش از نیمی از کودکان مبتلا به اگزما تا زمانی که به سن بلوغ برسند، آسم و تب یونجه نیز دارند.

آپنه انسدادی خواب (OSA)

افراد مبتلا به رینیت آلرژیک اغلب ممکن است مشکلات خواب از جمله بی خوابی، بی قراری و آپنه انسدادی خواب داشته باشند. و به نظر می‌رسد ارتباطی بین شدت آلرژی یک فرد و شدت مشکلات خواب او وجود دارد. تحقیقات همچنین نشان می‌دهد که رینیت آلرژیک یک ریسک فاکتور برای OSA در کودکان است.

منبع: everydayhealth.com / ترجمه: طیبه جلایر