چگونه ورزش قادر به کندتر کردن روند پیری بیولوژیکی است؟

همه ما می دانیم که ورزش فواید زیادی برای ما دارد، اما آیا می دانستید که به بدن شما کمک می کند تا 10 سال جوان تر بماند؟ نکته جالب‌تر این است که محققان به تازگی دریافتند ورزش واقعا چطور می تواند این کار را انجام بدهد؟

قبل از هر چیز باید بدانیم «جوان ماندن» چگونه تعریف شود. یک راه این است که روند پیری را از طریق DNA اندازه گیری کنیم … این روش پیری را به معنای واقعی کلمه نشان می دهد. در نوک کروموزوم‌ها تلومرهایی قرار دارند که به عنوان کلاهک‌های محافظ برای ماده ژنتیکی بین آن‌ها عمل می‌کنند.

تلومرها یکی از مهم ترین عوامل پیری هستند.

پژوهش گران دریافتند که تلومرها با افزایش سن کوتاه می شوند. در واقع اینطور مشخص می شود که تلومرها یکی از مهم ترین عوامل پیری هستند.

تلومرهای افراد جوان معمولا بین 8000 تا 10000 نوکلئوتید طول دارند (نوکلئوتیدها بلوک های سازنده کروموزوم ها هستند)، در حالی که این تعداد در افراد مسن ممکن است به کمتر از 5000 نوکلئوتید برسد.

DNA خود را جوان تر کنید

پژوهشی در سال 2008 نشان داد که چگونه ورزش کردن می تواند روند پیری بیولوژیکی را تا 10 سال آهسته تر کند. در این مطالعه، محققان طول تلومرها را با ایجاد عادات ورزشی در مجموعه هایی از دوقلوهای همسان مقایسه کردند.

بیش از 1200 جفت دوقلو (که بیشتر زنان سفیدپوست بودند) در این پروژه تحقیقاتی ثبت نام کردند. سپس، محققان توانستند تاثیر ورزش بر طول تلومرها در گلبول های سفید خون دوقلوها را بررسی کردند.

این مطالعه نشان داد تلومرهای بلندتر ارتباط مثبت و بیشتری با ورزش های تفریحی داشتند. یافته ها پس از تنظیم سن، جنسیت، شاخص توده بدنی، سیگار کشیدن، وضعیت اجتماعی-اقتصادی و فعالیت بدنی افراد در محل کار توسط محققان بدست آمد.

تلومرهای افراد فعال 200 نوکلئوتید طولانی‌تر از افرادی بود که فعالیت کمتری داشتند. در دوقلوهای همسان نیز به همین شکل بود. تلومرهای یکی از دوقلوهایی که فعالیت بدنی بیشتری داشت حدود 88 نوکلئوتید طولانی تر از خواهران یا برادرانشان بود که فعالیت کمتری داشتند (در حالی که به لحاظ ژنتیکی یکسان بودند.)

اینکه چگونه ورزش کردن می تواند DNA شما را «جوان»  نگه دارد، نشان دهنده گامی جدید و بزرگ در درک این مسئله است که چگونه سبک زندگی می تواند در پیری نقش داشته باشد.

چه ورزشی برای DNA مفید است؟

اینطور که به نظر می رسد تعریق بسیار مهم است. در مطالعه انجام شده بر روی دوقلوها، افرادی که دست کم سه ساعت در هفته به شدت ورزش می‌کردند، تلومرهای طولانی‌تری داشتند و 10 سال جوان‌تر بودند (تلومرهای آن ها اندازه‌گیری شده است) نسبت به افرادی که به طور منظم ورزش نمی‌کردند. البته این موضوع پس از در نظر گرفتن عوامل دیگری مانند سیگار کشیدن، سن، وزن و میزان فعالیت در محل کار صدق می کند.

با این حال، در تحقیقات دیگر نکاتی وجود دارد که نشان می دهد فعالیت بسیار شدید ممکن است حداقل در مردان آنقدر مفید نباشد. پژوهشی در سال 2013 تاجران هلسینکی را حدود سه دهه مورد مطالعه و بررسی قرار داد (متاسفانه هیچ زنی در این پژوهش گنجانده نشده است) و نشان داد گروهی که در حد متوسط ورزش می کردند نسبت به هر دو گروه دیگر یعنی افرادی  به شدت ورزش می کردند (از جمله تعدادی که ورزشکار رقابتی بودند) و افرادی که اصلا ورزش نمی کردند، تلومرهای بلندتری داشتند.

از این رو، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است تا نشان دهد چه مقدار و چه نوع تمریناتی منجر به تقویت تلومرهای جوان می شود و اینکه آیا توصیه های متفاوتی برای مردان و زنان دارد یا خیر.

اگر تلومرها کوتاه باشند چه می شود؟

گرچه تحقیقات در مورد طول تلومرها مسئله به نسبت جدیدی است، اما محققان بر این باورند که تلومرهای کوتاه شده می تواند خطر ابتلا به بیماری های مرتبط با افزایش سن مانند فشار خون بالا، مشکلات ذهنی، سرطان و غیره را افزایش دهد.

دلیلش این است که با کوتاه شدن تلومرها، DNA «بافر» کمتری دارد و بدین ترتیب هرگونه آسیبی که دریافت می‌کند بیشتر بر عملکرد سلولی تاثیر می‌گذارد. محققان نیز بر این باورند که ورزش باعث کاهش آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد شده و به بدن این امکان را می دهد که منابع خود را به جای ترمیم آسیب ها، برای حفظ سلامتی خود سرمایه گذاری کند.

سخن پایانی

به طور کلی، ورزش به شما کمک می کند تا زندگی سالم تری داشته باشید. اما این نکته را در نظر داشته باشید که ورزش کردن تنها با هدف افزایش تلومرهای DNA نباشد، بلکه باید احساس خوبی هم به شما بدهد تا از تمام مزایای ورزش بهره مند شوید.

منبع: verywellfit.com / ترجمه: فاطمه شهابی