آشنایی با کمبود نیاسین

در کشورهایی که دسترسی به غذا و مواد مغذی سخت تر است، کمبود نیاسین شیوع بیشتری دارد و می تواند به نوعی بیماری جدی و تهدید کننده زندگی تبدیل شود. همچنین در صورت ابتلا به برخی از بیماری های خاص، ممکن است بدن انسان دچار کمبود نیاسین شود.

این مقاله علائم کمبود نیاسین و راه های افزایش نیاسین در رژیم غذایی را مورد بحث قرار می دهد.

علائم کمبود نیاسین

در موارد خفیف کمبود نیاسین، علائم آن می تواند به قدری اندک باشد که در ابتدا متوجه آن نشوید. اما اگر این کمبود ادامه پیدا کند، منجر به بروز عارضه ای به نام پلاگر- Pellagra- می شود. بیماری پلاگر چند مشخصه  کلیدی دارد و با عنوان “چهار D” شناخته می شوند که عبارتند از:

• Diarrhea – اسهال
• Dermatitis (skin irritation) – التهاب پوستی
• Dementia – زوال عقل
• Death – مرگ

علائم و نشانه‌های بیماری پلاگر شامل موارد زیر است:

• حالت تهوع، استفراغ
• اسهال، یبوست
• زبان قرمز روشن
• راش هایی شبیه به آفتاب سوختگی که ممکن است در نور خورشید تیره شوند
• تاول، ریزش پوست (لایه برداری، ریزش)
• سردرد
• بی خوابی، خستگی
• افسردگی، توهم، پارانویا
• رفتار خودکشی
• پرخاشگری
• از دست دادن حافظه، بی تفاوتی
• کاهش اشتها

در صورت عدم درمان این بیماری، در عرض چند سال منجر به مرگ می شود.

علل

نیاسین ماده ای مغذی و ضروری است. از این رو، در ایالات متحده، بسیاری از مواد غذایی پرمصرف با ویتامین­های گروه B غنی می شوند. بنابراین کمبود نیاسین می تواند بسیار نادر باشد. البته، میزان نیاز روزانه به نیاسین به سن و جنسیت افراد بستگی دارد.

عوامل خطرساز در کمبود نیاسین

در صورتی که افراد به طور منظم به غذاهای مغذی دسترسی نداشته باشند، دریافت نیاسین به مقدار کافی چالش برانگیز می شود و شرایطی به وجود می آید که به آن پلاگر اولیه می گویند. اما در شرایط حادتر، فرد دچار سوء تغذیه شده و به پلاگر ثانویه مبتلا می شود. برخی از این شرایط حاد عبارتند از:

• ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV)
• اختلال در مصرف الکل
• بی اشتهایی (اختلال خوردن که باعث کاهش وزن غیر طبیعی بدن می شود)
• سیروز (مرحله پایانی بیماری کبدی)
• سندرم کارسینوئید (نوعی نادر از تومور)
• بیماری هارتناپ (ناتوانی در جذب آمینو اسیدها)
• بیماری التهابی روده (IBD)

پس از حدود شش ماه، بدن قادر است مقداری نیاسین را از اسید آمینه‌ای به نام تریپتوفان بسازد. گوشت بوقلمون یکی از بهترین منابع تریپتوفان به حساب می آید. اما، برای تبدیل تریپتوفان به نیاسین، باید مقادیر کافی آهن، ریبوفلاوین (B2) و پیریدوکسین (B6) دریافت کرد و در صورت کمبود این مواد مغذی، بدن دچار کمبود نیاسین می شود.

آزمایش چگونه کمبود نیاسین

ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی و یا پزشک متخصص می توانند با توجه به علائم بدن افراد، کمبودن نیاسین را تشخیص دهند. بعلاوه، با انجام یک آزمایش خون ساده صحت تشخیص آن ها تایید می شود.

همچنین ممکن است پزشک برای تشخیص بهتر، از شما آزمایش ادرار هم بخواهد که شامل یک نمونه ادرار تصادفی و یا یک آزمایش ادرار ۲۴ ساعته است. در نهایت، تجزیه و تحلیل های آزمایشگاهی تعیین می کند که آیا کمبود نیاسین و دیگر ویتامین های گروه B دارید یا خیر.

چگونه نیاسین بیشتری دریافت کنیم

بسیاری از غذاها به طور طبیعی حاوی نیاسین هستند. همچنین می توانید آن را در غذاهای غنی شده مانند نان و غلات پیدا کنید. برخی از منابع خوب نیاسین عبارتند از:

• گوشت و فرآورده های گوشتی، به ویژه جگر گاو
• طیور مانند بوقلمون و مرغ
• سس مارینارا
• ماهی هایی مانند سالمون و تن
• آجیل و حبوبات
• دانه های کامل و سبوس دار، نان غنی شده، برنج، غلات

در صورت عدم دریافت نیاسین به مقدار کافی از طریق رژیم غذایی، می توانید از مکمل های غذایی استفاده کنید. نیاسین در مولتی ویتامین ها، ویتامین های B کمپلکس و ویتامین های B3 وجود دارد. بنابراین، ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی می‌تواند با توجه به نتایج آزمایشات و سلامت کلی فرد خوردن برخی از مکمل ها را توصیه کند.

آیا مصرف بیش از حد نیاسین خطرناک است؟

بهتر است نیاسین بیش از حد مجاز که برای بزرگسالان روزانه ۳۵ میلی گرم است، مصرف نشود. مگر اینکه ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی با توجه به کمبود و نیاز بدن فرد مقدار بیشتری را تجویز کرده باشد.

در صورتی که مقدار زیادی نیاسین وارد بدن شود، واکنشی به نام “نیاسین فلاش” ایجاد می کند. از جمله علائم نیاسین فلاش می توان به قرمزی پوست (صورت، بازوها و قفسه سینه)، سوزن سوزن شدن، سوزش و خارش اشاره کرد. این علائم به طور معمول در عرض نیم ساعت از بین می روند. همچنین گرچه بروز آن ها ی تواند تا حدی ناراحت کننده باشد، اما خطرناک نیست.

در برخی موارد، فلاشینگ (برافروختگی) با علائم دیگری همراه است، از جمله:

• سردرد
• کهیر
• سرگیجه
• تغییر فشار خون

با این حال، در صورتی که بیش از ۱۰۰۰ میلی گرم در روز به صورت طولانی مدت مصرف شود، ممکن است عوارض جانبی جدی در پی داشته باشد. از طرفی، مکمل های غذایی نیز می توانند با سایر داروها تداخل داشته باشند. بنابراین، قبل از افزودن مکمل های نیاسین به برنامه روزانه خود حتما با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی مشورت کنید.

خلاصه مطلب

نیاسین یا ویتامین B3 ماده ای بسیاری ضروری و حیاتی برای زندگی است. این ماده، انرژی لازم برای بدن را فراهم کرده و موجب محافظت از پوست و سیستم عصبی می شود. از طرفی، کمبود نیاسین که به آن بیماری پلاگر نیز می گویند، بسیار خطرناک و تهدید کننده جان افراد است. علائم ابتلا به پلاگر ممکن است در ابتدا خفیف باشد، اما در نهایت به مشکلات گوارشی، پوستی و سیستم عصبی شدید تبدیل می­شود. از این رو، به منظور جلوگیری از این بیماری، بسیاری از غذاها با نیاسین غنی می شوند. همچنین می توانید نیاسین را با مصرف مکمل های غذایی دریافت کنید. با این وجود، توصیه می شود برای اطمینان از دریافت مواد مغذی لازم، حتما با ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی و یا یک متخصص تغذیه مشورت کنید.

با گذشت زمان، علائم کمبود نیاسین شدیدتر و خطرناک‌تر می‌شوند. پس سعی کنید با خوردن غذاهای سرشار از نیاسین از وقوع این اتفاق جلوگیری کنید.

 سخن پایانی

با گذشت زمان، علائم کمبود نیاسین شدیدتر و خطرناک‌تر می‌شوند. پس سعی کنید با خوردن غذاهای سرشار از نیاسین از وقوع این اتفاق جلوگیری کنید. اما در صورتی که اکنون علائم کمبود نیاسین دارید، باید در سریع ترین زمان ممکن به پزشک یا ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی مراجعه کنید. سپس، با انجام یک آزمایش خون ساده یا ادرار مشخص می شود که مشکل شما دقیقا کمبود نیاسین است یا خیر. در صورتی که مسئله کمبود نیاسین بود، می توانید با ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی و مصرف برخی مکمل ها علائم بیماری را بهبود بخشید.

خوردن مکمل و تغییر رژیم غذایی به شما کمک کنند تا به سرعت احساس بهتری داشته باشید.

پرسش های متداول

• آیا نیاسین همان B3 است؟

نیاسین نوعی ویتامین B3 است که به آن اسید نیکوتینیک نیز می گویند.

• آیا نیاسین منجر به آسیب های کبدی می شود؟

این مسئله چندان شایع نیست، اما بله، زمانی که دوزهای بالایی از آن به صورت طولانی مدت مصرف شود، ممکن است اتفاق بیفتد.

• پس از گذشت چه مدت نیاسین اثر می کند؟

نیاسین در بدن تجمع پیدا نمی کند، بنابراین باید به صورت روزانه مصرف شود. اما علائم کمبود نیاسین، مانند زوال عقل، می تواند طی چند ساعت پس از شروع درمان با نیاسین تغییر کند. مشکلات عصبی و پوستی نیز طی دو روز بهبود می یابند.

منبع: verywellhealth.com / ترجمه: فاطمه شهابی