یک سال بعد از ظهور کووید-۱۹-: چه چیزهایی آموخته‌ایم؟
در مطلب زیر می‌خواهیم در اینباره صحبت کنیم که چگونه درک ما از کروناویروس در طی یک سال گذشته افزایش یافته است و همچنین بگوییم که در مبارزه با کووید-۱۹ به کجا رسیده‌ایم.
بیش از یک سال از تشخیص اولین مورد کووید-۱۹ در ایالات متحده می‌گذرد.
و در حالیکه ما مشغول شستن دست‌ها، پوشیدن ماسک و گاهی اوقات تقلا برای تهیه دستمال توالت بوده‌ایم، پزشکان و دانشمندان در تلاش برای شناخت ویروسی بودند که ما را به اینجا رسانده است.
پائولا تراکتمن، دکتری، ویروس شناس و استاد بیوشیمی و زیست شناسی در دانشکده پزشکی کارولینای جنوبی در چارلستون می‌گوید: «ما در سال گذشته، پیشرفت بسیار چشمگیری داشته‌ایم که هم طاقت فرسا است و هم تدریجی.»
او می گوید: «طاقت فرسا به این خاطر که چه کسی می‌دانست ما در تمام ساعات بیداری‌مان در مورد این مسئله فکر می‌کنیم؟ و تدریجی چون گمان نمی‌کنم که ما اطلاعات علمی چندان جدیدی در مورد این ویروس بدست آورده باشیم اما چیزهای بسیار تازه‌ای در مورد این همه‌گیری آموخته‌ایم.»
اینها برخی از مهم‌ترین سوالات در مورد کووید-۱۹ هستند که کارشناسان توانسته‌اند در یک سال گذشته به آنها پاسخ دهند؛ به همراه چند سوال دیگر که هنوز مانند معما هستند.
در مورد منشأ پیدایش کروناویروس چه چیزی آموخته‌ایم؟
یک سال قبل دانشمندان حدس زدند که این کروناویروس جدید – SARS-CoV-2 – احتمالا از خفاش‌ها آغاز شده و سپس حیوان دیگری، آن را به انسان‌ها منتقل کرده است.
براساس یک گزارش تحقیقاتی یک ماهه از سازمان بهداشت جهانی (WHO) در چین، این هنوز قابل قبول‌ترین نظریه است.
برای عامه مردم، این ممکن است شبیه یک داستان علمی – تخیلی بنظر برسد اما ویروس شناسان تعجب نمی‌کنند.
تراکتمن می‌گوید: « SARS-CoV-2در واقع یک نسخه جدید از یک ویروس آشنا است. وقتی به آن نگاه کنید، یک داستان آشنا را روایت می‌کند.»
در واقع ۷ کروناویروس مختلف وجود دارد. ۴ سویه خفیف‌تر سال‌هاست که در انسان‌ها دیده می‌شوند و گمان می‌رود که مسئول حدود ۳۰ درصد سرماخوردگی‌های معمولی باشند.
اما SARS-CoV-2، بسیار شبیه ۲ سویه بالقوه کشنده دیگر است: سارس (سندروم تنفسی حاد شدید) و مِرس (سندروم تنفسی خاورمیانه).
تراکتمن می‌گوید: «مسئله غیرمعمول این است که SARS-CoV-2 قدرت کشندگی بسیار کمتری نسبت به سارس و مرس دارد اما بسیار فراگیر‌تر است. مشخص نیست که کروناویروس تا چه زمانی ادامه داشته باشد و تأثیرات آن نیز بسیار گسترده و ماندگار هستند.»
در مورد «ناقلان بلندمدت» کووید-۱۹ چه چیزی آموخته‌ایم؟
بطور معمول، موارد خفیف کووید-۱۹ حدود ۲ هفته طول می‌کشند؛ در حالیکه بهبودی افراد مبتلا به موارد شدید ممکن است تا ۶ هفته زمان ببرد.
با اینحال حدود ۱۰ درصد از افراد مبتلا به کووید-۱۹ به علائمی دچار می‌شوند که تا ماه‌ها ادامه خواهد داشت.
چیزهای زیادی در مورد این ناقلان بلندمدت وجود دارد که هنوز هم پزشکان را گیج می‌کند. اول اینکه، آنها می‌توانند در هر گروه سنی باشند. برخی از آنها هیچ بیماری زمینه‌ای ندارند و بعضی فقط بصورت خفیف به کووید-۱۹ مبتلا شده‌اند.
سندروم پس از کووید-۱۹ نیز می‌تواند باعث بروز علائم مختلفی شود؛ از خستگی و مه مغزی گرفته تا تهوع، سردرد و از دست دادن حس چشایی و بویایی.
دکتر بردلی سانویل، پزشک ریه و مراقبت‌های ویژه در کلینیک «پس از کووید-۱۹ مرکز پزشکی UC Davis »در ساکرامنتو کالیفرنیا می‌گوید: «تقریبا بنظر می‌رسد که سیستم ایمنی بدن آنها هنوز در حال مبارزه با چیزی است که دیگر آنجا وجود ندارد.»
برخی از ناقلان بلندمدت یک علامت ماندگار داشته، در حالیکه بقیه ۱۵ علامت دارند.
سانویل می‌گوید: «این امر، تجزیه و تحلیل آنکه چه اتفاقی در جریان است و اینکه آیا مشکل یکپارچه‌ای وجود دارد یا خیر را دشوار می‌سازد… ما نمی‌دانیم که آیا افراد با گذشت زمان بهبود می‌یابند یا نه و اگر چنین است، نمی‌دانیم چهارچوب زمانی بهبودی آنها چقدر است. و این، مسئله را پیچیده می‌سازد.»
در طول سال گذشته، کارشناسان پزشکی در درجه اول روی مقابله با ویروس تمرکز کرده‌اند اما سانویل می‌گوید: «امیدواریم افراد کافی واکسینه شوند و شیوع کرونا بقدری کُند گردد که بتوانیم به این گروه از افراد، نگاه بهتری بیندازیم.»
چرا تأثیر این ویروس روی کودکان با بزرگسالان متفاوت است؟
اکنون می‌دانیم که کودکان در مقایسه با بزرگسالان، عفونت به مراتب کمتری را تجربه می‌کنند.
کودکان ۵ تا ۱۷ سال، کمتر از ۱۰ درصد موارد تأیید شده ابتلا به کووید-۱۹ در ایالات متحده را تشکیل می‌دهند؛ در حالیکه این رقم برای کودکان زیر ۴ سال فقط ۲ درصد است.
اما کارشناسان هنوز کاملا مطمئن نیستند که دلیل این امر چیست.
یک نظریه جالب، مربوط به پروتئینی به نام آنزیم ۲ مبدل آنژیوتانسین یا ACE2 است که در سلول‌های بدن انسان یافت می‌شود.
SARS-CoV-2 برای ورود به سلول ها باید خود را به ACE2 متصل کند. کودکان بطور طبیعی ACE2 کمتری نسبت به بزرگسالان دارند؛ یک تفاوت فیزیولوژیکی که ممکن است از ابتلای آنها به عفونت شدید جلوگیری نماید.
جاستین لسلر، دکتری، دانشیار اپیدمیولوژی در دانشکده بهداشت عمومی جان هاپکینز بلومبرگ می‌گوید: «این فرضیه در مورد گیرنده‌های ACE2 هنوز محتمل است اما بنظر من در حال حاضر، پاسخ‌های قطعی برای آن نداریم.»
چه داروهایی به درمان کووید-۱۹ کمک می‌کنند و کدام‌ها بی فایده‌اند؟
تراکتمن می‌گوید: «طی یک سال گذشته، جامعه پزشکی قطعا چیزهای زیادی در مورد نحوه مدیریت بیماران کووید-۱۹ آموخته است.»
«درمان‌هایی که برای کمک به افراد مبتلا به کووید-۱۹ پیدا شده‌اند، از روش‌های ساده تا مداخله‌ای متغیرند و بنابراین در حال حاضر تعداد کمتری از افراد زیر دستگاه تنفس مصنوعی می‌روند و فوت می‌کنند.»
از جمله یافته‌های ارزشمند می‌توان به دگزامتازون – یک استروئید رایج – اشاره کرد. آن می‌تواند به جلوگیری از واکنش بیش‌ازحد خطرناک سیستم ایمنی بدن در برابر کروناویروس جدید کمک کند.
همچنین یک استراتژی ساده به نام «روی شکم خوابیدن» می‌تواند به مبتلایان کمک کند که راحت‌تر نفس بکشند. (وقتی به پشت دراز می‌کشید، قلب و معده به ریه‌های شما فشار وارد می‌کنند و در نتیجه به اکسیژن بیشتری نیاز خواهید داشت).
تراکتمن می‌گوید: «در مورد داروها، کوکتل‌های آنتی‌بادی (ترکیب چند آنتی‌بادی) هنوز در تلاش‌اند تا جایگاه خود را پیدا کنند. منطقی بنظر می‌رسد که اگر برای مقابله با این ویروس به افراد آنتی‌بادی دهیم، باید به آنها کمک کند. چیزی که هنوز نمی‌دانیم، آن است که این آنتی‌بادی را چه زمانی و به چه کسانی بدهیم… بنابراین هنوز بلاتکلیف هستیم.»
سازمان غذا و دارو (FDA) در ماه اکتبر، اولین درمان برای کووید-۱۹ را تأیید کرد؛ یک داروی ضد ویروسی به نام رمدسیویر (وِکلوری).
تحقیقات اولیه نشان داد افرادی که رمدسیویر دریافت کردند، سریع‌تر بهبود یافتند و کمتر احتمال داشت که بشدت بیمار شوند. با اینحال سایر مطالعات نتوانستند آن نتایج را تکرار کنند.
یک آزمایش سازمان بهداشت جهانی (WHO) روی بیش از ۱۱ هزار نفر در ۳۰ کشور جهان دریافت که رمدسیویر به همراه ۳ داروی ضد ویروسی تغییر کاربری داده شده دیگر مانند هیدروکسی کلروکین، تأثیر ناچیزی روی کووید-۱۹ داشت.
اما اگر درمان‌های ضد ویروسی هنوز در دسترس نیستند، ما حداقل در حال حاضر واکسن‌های کووید-۱۹ را داریم – آن هم نه فقط یکی بلکه ۳ واکسن تاکنون در ایالات متحده.
تراکتمن می‌گوید: «واکسن‌ها، پیشرفت‌های فوق العاده‌ای بودند. سریع‌تر از آنچه هر کسی می‌توانست تصور کند و به روشی ایمن و بسیار موثر.»
آیا اطلاعات غلط، مبارزه با کووید-۱۹ را دشوارتر کرده است؟
پاسخ این سوال مثبت است.
مایمونا ماجومدر، دکتری، اپیدمیولوژیست آماری در بیمارستان کودکان بوستون و استاد دانشکده پزشکی هاروارد می‌گوید: «به دلیل اسم بد و ترسناک این بیماری و دسترسی افراد شایعه پرداز به منابع خبری، اطلاعات غلط در طول این پاندمی (همه‌گیری) به مسأله‌ای چالش برانگیز تبدیل شده است.»
براساس تحقیقی از ماجمور و تیم او، بعنوان مثال هنگامیکه دونالد ترامپ – رئیس جمهور سابق آمریکا – گفت که تزریق مواد سفید کننده می‌تواند یک درمان احتمالی برای کووید-۱۹ باشد، در روز بعد جستجوی آنلاین برای نوشیدن و تزریق ضد عفونی کننده‌ها افزایش یافت.
ضمنا جستجوی آنلاین برای مراکز کنترل سم نیز سیر صعودی داشت و آنها یک افزایش شدید در موارد مسمومیت بعلت بلع ضد عفونی کننده‌ها مشاهده کردند.
او می‌گوید: «اطلاعات غلط پزشکی قطعا پدیده جدیدی نیست. با اینحال سخنرانی ترامپ از بسیاری جهات، اطلاعات نادرست پزشکی را بیش از قبل به جریان انداخت.»
در آموزش دادن به مردم برای پوشیدن ماسک چه اشتباهاتی رخ داد؟
از ابتدای همه‌گیری واضح بود که قطرات تنفسی می توانند کروناویروس را منتقل کنند.
علاوه بر این می‌دانیم که سرفه کردن، عطسه زدن، آواز خواندن، حرف زدن و حتی نفس کشیدن می‌تواند این ویروس را به هوا پرت کند.
به همین دلیل، واضح است که ماسک‌ها فایده زیادی دارند. تراکتمن می‌گوید: «داشتن ماسک روی صورت، جلوی قطرات تنفسی بسیار بزرگ را می‌گیرد. آنها در ماسک گیر می‌افتند. قطرات کوچکتر نیز نمی‌توانند بخوبی در پارچه نفوذ کنند.»
با اینحال مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) تا ماه جولای گذشته، پوشیدن ماسک را رسما تأیید نکرده بود.
تراکتمن می‌گوید: «و حتی پس از آن، این سردرگمی وجود داشت که آیا استفاده از ماسک، راهی برای محافظت از خود است یا محافظت از دیگران»
او می‌گوید: «بحث محافظت از خود منجر به این شد که برخی مردم بگویند < من درشت هیکل و قوی هستم و بیمار نخواهم شد.> محافظت از دیگران که اغلب برای افرادی جالب بود که بیشتر جامعه محور بودند، منجر شد که برخی بگویند <من خیلی مراقب بوده‌ام بنابراین بیمار نیستم و نیازی به ماسک ندارم.> »
تراکتمن می‌گوید: «اختیاری کردن استفاده از ماسک و مجاز دانستن بحث در مورد آن، چندان موثر نبود.»
چندین مطالعه، میزان انتقال کووید-۱۹ را در شهرهای مختلف، قبل و بعد از استفاده از ماسک ثبت کرده‌اند.
تراکتمن می‌گوید: «داده‌ها سیاه یا سفید (خوبِ خوب یا بدِ بد) هستند. هنگامیکه جوامع مختلف قوانین استفاده از ماسک را وضع کردند، نرخ انتقال بشدت افت کرد. اینکار واقعا موثر بود.»
چرا نبود یک برنامه ملی، کنترل همه‌گیری را دشوارتر کرد؟
لسلر می‌گوید: «کووید-۱۹، یک بیماری عفونی است بنابراین آنچه برای افراد دیگر در سایر جاها اتفاق می‌افتد، روی ما تأثیر می گذارد.»
او می‌گوید:«اگر منطقه‌ای یک روش برای کنترل در پیش بگیرد و مناطق اطراف آن رویکرد بسیار متفاوتی داشته باشند، این امر بر میزان موفقیت هر دو رویکرد تأثیر می‌گذارد.»
لسلر می‌گوید هماهنگ کردن اقدامات می‌تواند کنترل این ویروس را موثرتر کند و ثبات و شفافیت سلسله مراتبی به افراد در سطوح استانی و محلی کمک می‌کند که تصمیمات آگاهانه‌تری اتخاذ نمایند.
لسلر می‌گوید: «وجود مراکز راهنما برای مشاوره در خصوص کارهای موثر و غیر موثر در درمان کرونا، کمک به آن مکان‌ها و شاید مهم‌تر از همه، مشخص کردن معیارهایی که نشان دهنده موفقیت است یا بدین معناست که باید تغییری در رویکردتان ایجاد کنید – همه اینها برای کمک به کنترل تلاش‌ها بسیار مهم هستند.»
لسلر می‌گوید: «ما هیچ وقت در اینباره صحبت نکردیم که آیا هدف ما در کنترل ویروس، حذف سریع شیوع بود یا فقط کُند کردن روند ابتلا تا بیمارستان‌ها و سیستم‌های بهداشتی تحت فشار قرار نگیرند.»
او می‌گوید: «ما مورد دوم را با موفقیت به انجام رساندیم اما هرگز چنین صحبتی نداشتیم. و این به سردرگمی و سرخوردگی زیادی منجر شد.»
پیش بینی زندگی در یک سال آینده
تراکتمن می‌گوید: «هنگامیکه از طریق واکسیناسیون و سرایت عفونت به ایمنی گله‌ای رسیدیم، ویروس منزوی و گوشه‌گیر می‌شود و بخوبی گسترش نمی‌یابد چون نمی‌تواند افراد کافی برای شیوع پیدا کند. من فکر می‌کنم پس از آن ما فقط تحت شرایط خاص از ماسک استفاده خواهیم کرد.»
این شرایط ممکن است شامل نشستن در یک سالن سینمای شلوغ بمدت ۳ ساعت یا سوار شدن به مترو در ساعات بسیار شلوغ باشد.
و آیا قرار است یک سال دیگر هم کرونا را تحمل کنیم؟ تراکتمن می‌گوید «نمی‌دانم.»
لسلر می‌گوید: «اصل مطلب این است که همه چیز تا حد زیادی به چگونگی تکامل این ویروس و بیشتر از آن، نحوه تصمیم گیری افراد و دولت‌ها برای واکنش نشان دادن نسبت به تغییر شرایط بستگی دارد.»
لسلر می‌گوید کارشناسان در فهمیدن آنکه اوضاع در کوتاه مدت چگونه خواهد بود و همچنین پیش بینی چند سال آینده، بسیار خوب عمل می‌کنند.
او می‌گوید: «اما فقط یک سال آینده؟ نمی‌توان در اینباره نظر قطعی داد.»
منبع: healthline.com / ترجمه: طیبه جلایر
