آیا مصرف قرص های ویتامین تاریخ گذشته بی خطر است؟

اگر به تازگی متوجه شده اید قرص ویتامینی که روزانه مصرف می کنید مدت ها از تاریخ انقضای آن گذشته است، خیلی نگران و مضطرب نشوید. هر چقدر که از تاریخ انقضای روی ویتامین ها بگذرد، در واقع از میزان تاثیرگذاری آن کم می کند و خطری برای فرد نخواهد داشت و مادامی که ویتامین های شما دچار کپک زدگی نشده باشد، مصرف آن ها هیچ مشکلی ندارد. البته گرچه ممکن است مصرف آن ها فایده خاصی برای شما نداشته باشد اما حداقل خیالتان راحت است که خطری هم ندارد.

تاریخ انقضای ویتامین ها

سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) معتقد است که نیازی به زدن تاریخ انقضا در مکمل های غذایی، از جمله ویتامین ها و مواد معدنی نیست. با این حال، تولید کنندگان این محصولات ترجیح می دهند چیزی مانند تاریخ انقضا را بر روی محصولات خود چاپ کنند و از عباراتی مانند “منقضی”، “بهترین حالت” یا “استفاده تا” استفاده می کنند.

در هر صورت، اگر تولید کننده تصمیم بر درج تاریخ انقضا بر روی محصول خود داشته باشد، FDA از آنها خواسته است که “از داده های معتبری استفاده کنند که اشتباه یا گمراه نباشد. به عبارت دیگر، تولیدکنندگان باید تحقیقات لازم را در مورد محصول خود داشته باشند و تاریخ درج شده به صورتی باشد که نشان دهد میزان قدرت تاثیر گذاری آن ویتامین یا ماده معدنی تا آن تاریخ همچنان حفظ می شود.

آیا ویتامین های منقضی شده بی خطر هستند؟

می توان گفت که مصرف ویتامین هایی که تاریخ آن ها منقضی شده بی خطر است، اما در عین حال ممکن است به قدر کافی موثر نباشد. در واقع هدف از درج تاریخ انقضا بر روی محصولات این است که نشان دهد تا زمانی که محصول تاریخ دارد و البته در شرایط مناسب نیز نگهداری شده باشد، محتوی ۱۰ درصد از همه مواد افزودنی در مکمل غذایی است که بر روی برچسب آن محصول ذکر شده است.

اگر ویتامین شما کپک زده باشد یا بوی عجب و غریبی بدهد دیگر قابل خوردن نیست و باید به سرعت آن را دور بیاندازید چرا که دچار آلودگی میکروبیولوژیکی شده است.

ویتامین های منقضی شده و بارداری

دوران بارداری زمان بسیار مهمی است و لازم به ذکر است که دراین دوران به هیج وجه نباید ویتامین های منقضی شده مورد استفاده قرار بگیرد. زیرا، ویتامین های دوران بارداری حاوی اسید فولیک هستند که برای کاهش خطر نقص لوله عصبی در جنین در حال رشد بسیار ضروری است.

اگر در دوران بارداری، ویتامین های تاریخ گذشته مصرف شود میزان دوز دریافتی اسید فولیک کاهش می یابد و خطر نقص لوله عصبی در جنین بیشتر می شود.

عوامل مؤثر بر انقضا ویتامین ها

میزان سرعت انقضای ویتامین ها به عوامل مختلفی بستگی دارد. برخی از آنها به تولید محصول و برخی دیگر به عادات شما مربوط می شود:

شکل ویتامین –  ویتامین های چسبناک یا مایع نسبت به سایر انواع قرص، کپسول یا ژل های نرم تمایل بیشتر به زودتر منقضی شدن دارند.

نوع ظرف نگه دارنده – ویتامین هایی که در بسته بندی های مات نگهداری می شوند نسبت به آن هایی که در بسته‌بندی های شفاف هستند، ماندگاری بیشتری خواهند داشت زیرا آن ها به اشعه ماورا بنفش نور خورشید حساس هستند.

درپوش ظرف نگهدارنده – درست مانند نوع ظرف، نوع درپوش هم تاثیر بسزایی در میران ماندگاری ویتامین ها دارد بسته به اینکه ازنوع پیچی باشد یا بالا رونده. اگر در پوش بالا رونده به خوبی روی قوطی بسته نشود باعث می شود ویتامین ها در معرض رطوبت و هوای محیط قرار بگیرند و سریع تر تجزیه شوند.

مکان نگهداری – اگر ویتامین ها را در کابینت مخصوص داروها در محیطی با رطوبت زیاد مانند دستشویی یا حمام نگهداری کنید به سرعت خراب می شوند. همچنین باید از نگهداری آن ها در محیط های پر نور مانند کنار پنجره یا در معرض نور خورشید هم به شدت خودداری کنید. بهترین مکان یک کابینت خنک و تاریک است.

آلودگی – آلودگی نیز یکی دیگر از عوامل موثر بر کاهش عمر مفید و ماندگاری ویتامین ها است.

تفاوت در تک ویتامین های

یکی دیگر از عوامل موثر در ماندگاری ویتامین ها، نوع ویتامینی است که فرد مصرف می کند. برای مثال، برخی پژوهش ها نشان داده اند که تک ویتامین های زیر ممکن است نسبت به سایر ویتامین ها سریعتر تجزیه شوند:

• ویتامین C – این ویتامین بسیار حساس به جذب رطوبت محیط است. در نتیجه، زمانی که ویتامین c رطوبت محیط را جذب کند از قدرت تاثیرگذاری آن کاسته می شود. بنابراین، اگر محصول به درستی بسته بندی نشده باشد یا به طور مرتب در آن در محیط مرطوب باز و بسته شود، به سرعت تجزیه می شوند.
• تیامین – یکی از ویتامین های بی ثبات خانواده B، که به راحتی رطوبت محیط را جذب می کند. بهترین راه نگهداری آن دوری از محیط مرطوب است.
• ویتامین K – هنگامی که با یک مولتی ویتامین که حاوی مواد معدنی است ترکیب شود، تاثیر آن به شدت کاهش می یابد.

میزان ماندگاری مولتی ویتامین ها به آن ویتامینی بستگی دارد که با سرعت بیشتری تجزیه شده و قدرت خود را از دست می دهد.

تاریخ انقضاهای سیاست گذاری شده توسط شرکت ها

از آنجا که درج تاریخ انقضا بر روی ویتامین ها از سوی FDA امری الزامی نیست، در نتیجه شرکت ها بر حسب سیاست های مخصوص به خود تصمیم می گیرند که چگونه ویتامین ها را تاریخ گذاری کنند. برخی از رایج ترین سیاست های مربوط به تولیدکنندگان در ادامه ذکر شده است:

• Centrum: تاریخ انقضای تمامی محصولات Centrum بر اساس انقضای کمترین ماده پایدار در محصول است. از این رو، کلیه مواد تشکیل دهنده در محصول باید به مقدار ذکر شده در برچسب تا آخرین روز از ماه انقضا ماندگاری داشته باشند.
• NOW Foods: تمام مکمل های NOW دارای تاریخ انقضاء چاپ شده بر روی بسته‌بندی ها است. در صورت رعایت شرایط نگهداری محصول، تا پایان تاریخ انقضا چیزی از میزان تاثیر گذاری آن کم نخواهد شد.
• Swanson Vitamins: این محصولات یا دارای بهترین تاریخ مصرف هستند یا تاریخ تولید. اگر تاریخ تولید روی آن ها درج شده باشد به این معناست که تا ۲ الی ۳ سال قابل استفاده است. اما مایعات و پروبیوتیک ها باید ظرف ۱ سال مصرف شوند.
• Nature Made: ویتامین ها و سایر مکمل های غذایی شامل تاریخ انقضا هستند و میزان قدرت ماندگاری و تاثیرگذاری آن ها را تاریخ انقضای درج شده روی بسته بندی تضمین می کند. نحوه تعیین تاریخ بسته به نوع محصول متفاوت است – و البته یک بازه زمانی مشخص برای همه محصولات ویتامینی وجود ندارد.
• Priority One Nutritional Supplements: تاکنون تاریخ انقضایی بر روی این محصولات درج نشده است اما همانطور که این شرکت اظهار داشته است، آنها در تلاشند تا با انجام با آزمایش ثبات، تاریخ انقضایی را برای این محصول تأیید کنند. در حال حاضر و بر اساس داده های تاریخی فعلا دو سال ماندگاری را از زمان خرید توصیه می کنند.

دفع ویتامین های منقضی شده

ابتدا قفسه ویتامین های خود را بررسی کنید و سپس اگر ویتامین تاریخ گذشته پیدا کردید آن را به صورت درست معدوم کنید.

آژانس حفاظت از محیط زیست (EPA) اقدامات زیر را برای دفع ویتامین های منقضی شده یا سایر مکمل ها توصیه می کند:

1. خارج کردن قرص ها از ظرف اولیه.
2. سپس آن ها را در ظرف یا کیسه یک بار مصرف ریخته و همراه آن مقدرای تفاله قهوه یا فضولات گربه یا مواردی از این دست بریزید. دلیل این کار این است زمانی که قرص ها با چنین مواد آلوده و نامطلوبی ترکیب شود کمتر باعث می شود که کودکان کنجکاو یا حیوانات اهلی آن ها را بردارند.
3. در ظرف را به خوبی بسته و در کیسه پلاستیکی را محکم گره بزنید.
4. در نهایت آن را درون سطل زباله بیاندازید.

EPA توصیه نمی کند که ویتامین های منقضی شده را درون چاه توالت بریزید. زیرا مواد آن ممکن است از طریق تصفیه خانه های فاضلاب عبور کرده و در نهایت به دریاچه ها، رودخانه ها یا منابع آب آشامیدنی دیگری ختم شود.

منبع: verywellfit.com / ترجمه: فاطمه شهابی