کبد یکی از اندامهای بزرگ سمت راست شکم است که حدود ۱٫۳۶ کیلوگرم وزن دارد. مهمترین وظیفه این عضو، پالایه کردن خونی است که از دستگاه گوارش وارد آن میشود و قرار است در سراسر بدن جریان یابد. تمام مواد سمی و مضر خون در این عضو جدا میشوند. کبد با تولید صفرا، چربی غذا را تجزیه کرده و آن را تبدیل به انرژی میکند. ذخیره قند بدن نیز به عهده این عضو حیاتی بدن است.
تولید و سنتز عناصر مهم پلاسمای خون و ذخیره برخی از مواد مغذی ازجمله ویتامین ها و آهن نیز به عهده کبد است. سم زدایی، تنظیم هورمون، سنتز پروتئین، هضم غذا و تجزیه سلول های قرمز خون نیز از مهمترین وظایف آن به شمار می آیند.
به گزارش بنیاد کبد کانادا، بیش از ۱۰۰ نوع بیماری کبدی وجود دارد که شایع ترین آن عبارتند از:
– سرطان کبد
– بیماریهای کبد در دوران بارداری
– هموکروماتوز (تجمع آهن در بدن)
– بیماری کبد چرب
– سیروز
– انسداد مجرای صفراوی
– بیماری کیستیک کبد
– سنگ کیسه صفرا
– هپاتیت نوزادان
برخی از بیماریهای این عضو ژنتیکی هستند و برخی دیگر توسط ویروس یا سموم (مانند دارو یا الکل) بوجود می آیند. افرادی که در معرض خون یا ترشحات بیماران امراض ویروسی کبدی قرار دارند و بیماران دیابتی و مبتلا به تری گلیسیرید بالا و افراد چاق، بیشتر در معرض ابتلا به بیماریهای کبد قرار دارند. استفاده از سرنگ مشترک، خالکوبی غیربهداشتی و رابطه جنسی محافظت نشده نیز می تواند منجر به بیماریهای کبد شود.
زرد شدن پوست و چشم، شکم درد مزمن، تورم شکم، خارش مداوم پوست، ادرار تیره، مدفوع کم رنگ یا خونی، خستگی، تهوع، کبود شدن پوست و از دست دادن اشتها، مهمترین علایم بیماریهای کبد هستند.
با توجه به گزارش محققان کلینیک کلیولند آمریکا، وجود چربی در کبد طبیعی است ولی زمانی که این میزان افزایش یابد، عارضه ای به نام کبد چرب به وجود می آید. دو نوع کبد چرب الکلی و غیر الکلی وجود دارد.
کبد چرب الکلی به دلیل مصرف الکل بوجود می آید و چاقی، رژیم غذایی نامناسب، دلایل ژنتیکی و هپاتیت، زمینه را برای کبد چرب غیر الکلی فراهم می کنند. کاهش وزن، زردی و خستگی مزمن، از مهمترین علایم کبد چرب هستند. دیابت، اضافه وزن، کلسترول و تری گلیسیرید بالا، احتمال این عارضه را افزایش می دهند.
زرد شدن پوست و چشم یکی از علائم بیماریهای این عضو حیاتی است.
بزرگ شدن کبد (هپاتومگالی) عارضه ای است که به تنهایی بیماری محسوب نمیشوند ولی می تواند نشانهای از یک بیماری جدی مانند مشکل کبد یا نارسایی قلب باشد. معمولا نشانهای ندارد و توسط سی تی اسکن و ام آر آی تشخیص داده میشود. پزشکان برای حل این مشکل، بیماریهای پس زمینه ای را درمان می کنند.
معمولا در سمت راست بالای شکم و درست زیر دنده ها احساس میشود و می تواند منجر به درد پشت شود. درد کبد معمولا با درد کلیه یا شکم اشتباه گرفته میشود و به محض مشاهده مراجعه به پزشک الزامی است.
نارسایی کبد یک شرایط اضطراری پزشکی است که می تواند با تهوع، کاهش اشتها، خستگی، اسهال، یرقان و خونریزی همراه باشد. کما و سردرگمی ذهنی، از دیگر عوارض آن است. نارسایی کبد معمولا به دنبال بیماریهایی نظیر هپاتیت و سیروز و مصرف بیش از اندازه برخی دارو ها و اعتیاد به الکل بوجود می آید و تنها راه درمان آن، پیوند این عضو است.
– بزرگترین ارگان داخلی بدن است.
– بیش از ۵۰۰ عملکرد حیاتی بدن، ازجمله مبارزه با انواع ویروس و عفونت به عهده این عضو است.
– با تولید پروتئین و هورمون در سراسر بدن، نقش مهمی را در حفظ سطح نرمال قند خون ایفا میکند.
– تنها عضوی است که می تواند خود را بازسازی (ترمیم) کند؛ به همین دلیل است که افراد می توانند بخشی از کبد خود را اهدا کنند.
– حدود ۱۰ درصد از جریان خون را مصرف میکند و در هر دقیقه حدود دو لیتر خون پمپاژ میکند.
انواع سبزیجات، گریپ فروت، گردو، لیمو، آووکادو، چای سبز، سیر، چغندر، سبزیجات با برگ های سبز پررنگ و زردچوبه مهمترین غذاهایی هستند که کبد را سالم نگه می دارند.
استفاده از غذاهای آماده و حاضری، الکل و سیگار، روغن و غذاهای سرخ کرده و عدم تحرک، مهمترین دلایل آسیب به کبد هستند.
منبع: beytoote.com
ویرایش متنی: آی.مانکن