خواص نعنا (نعناع)
نعنا یا نعناع، گیاهی است از رده دولپه‌ای‌های پیوسته گلبرگ که سردسته تیره نعناعیان و از سبزی‌های خوراکی است. این گیاه تمام اسانس‌ها و خواص پونه را دارد؛ ولی برگ‌هایش کرک کم‌تری دارند و بریدگی‌های کنار برگ‌های آن بیش‌تر از پونه و اسانس آن نیز ملایم‌تر است. نعناع گیاهی است علفی و پایا. ساقه‌های آن دو نوع خزنده و زیرزمینی می‌باشند. از میان ریشه‌ها، یک شاخه قائم و برگ‌دار کوچک خارج می‌شود که برگ‌های آن متقابل، بیضوی، نوک‌تیز، دندانه‌دار و کمی پوشیده از کرک بوده و از تمامی قسمت‌های آن بوی معطر و مطبوعی استشمام می‌شود. ساقهٔ این گیاه چهارگوش و به رنگ قرمز مایل به بنفش یا مایل به ارغوانی است. گل‌های آن در ماه‌های مرداد و شهریور ظاهر می‌گردند. رنگ گلی یا ارغوانی مایل به بنفش دارند و به تعداد زیاد در مجاور یکدیگر به نحوی مجتمع می‌رویند.
نعنا گیاهی است با ریشه هوایی و ساقه‌های مستقیم و چهارگوش و برگ‌های آن به طول ۳ تا ۵ سانتی‌متر، متقابل، نیزه‌ای یا دوکی است، حاشیهٔ آن دارای بریدگی‌های عمیقی است، بریدگی‌های کناره آن نوک‌تیز است. کرک برگ‌های نعنا کم است. نعنا سبز معمولاً در سرتاسر جهان کشت می‌شود. این گیاه در نواحی شمال ایران و اطراف تهران به حالت وحشی و پرورشی می‌روید.
نعنای قرمز گونه‌ای از نعنا است که در لبه رودخانه‌ها و در جریان آب‌های ملایم و کم‌عمق می‌روید و چون برگ‌هایش قرمزرنگ‌اند به این نام خوانده می‌شود.
خواص دارویی و کاربرد
برگ نعنا
این گیاه همه آثار نیرو دهنده و بادشکن و خلط‌آور پونه (گیاه) را داراست.
منتول موجود در نعناع به طور اختصاصی تولید ۳ مدیاتور اصلی التهاب توسط منوسیت‌ها را مهار می‌کند. سنتز لکوترین B4، پروستاکلاندین و اینترلوکین ۱ توسط منتول مهار می‌شود؛ بنابراین در درمان بیماری‌های التهابی نظیر آسم برونشیال، کولیت و رینیت آلرژیک بسیار مؤثر است. از انساج نعنا نوعی کافور قابل تبلور نیز به دست می‌آورند که مانند کافور معمولی به کار می‌رود. دم‌کرده برگ نعنا را برای تقویت و رفع نفخ معده و روده مصرف می‌کنند.
برگ‌های خشک و نرم شده نعنا را برای خوشبو کردن ماست و دوغ و سرخ‌شده آن را در روغن که به نام نعنا داغ موسوم است برای خوشبو کردن برخی آش‌ها به کار می‌رود.
– طبع نعنا گرم و خشک است.
– برای سوءهاضمه می‌توان از عرق نعنا یا دم‌کردهٔ نعنا بعد از غذا استفاده کرد.
– یک نوشیدنی خوب، سرد و مفید برای تابستان نعنا است. ۱۰ گرم نعنا را در یک لیتر آب بجوشانید و میل کنید. هرروز استفاده نشود.
– یک گرم نعنا مانند چای دم‌کرده میل شود ولی هرروز استفاده نشود.
– یک شیرپاک‌کن مناسب برای پوست‌های چرب: ۲۰ گرم نعنای تازه، ۲۰ گرم جعفری تازه خردشده را در ۲۰۰ گرم شیر مخلوط نموده ۱۲ ساعت بگذارید بماند. سپس صاف نموده در یخچال نگهداری کنید. این شیرپاک‌کن علاوه به راین که چربی پوست را از بین می‌برد، برای جوش و لک هم مناسب است.
– برای جلوگیری از شپش، موهای خود را با جوشانده نعنا بشویید.
– کسانی که کلسترول دارند بعد از غذا و عصرها از دم‌کردهٔ چای نعنا به مدت دو هفته در ماه بنوشند.
– دم‌کرده نعنا غلظت خون را طبیعی می‌کند.
– جهت درمان درد گوش آب نعنا را با عسل مخلوط کرده، پنبه‌ای را به آن آغشته کرده، در آن بگذارید.
– برای درد قلب و خفقان، نعنا را با پرسیاوشان جوشانده، صبح و عصر میل شود.
– هنگام تهیه ترشی برای این‌که آن ترشی برای اعصاب زیان‌آور نباشد، داخل آن نعنا بریزید.
– برای تقویت اعصاب، نان و پنیر و نعنا بسیار مؤثر است.
– اگر شیر در پستان جمع شده، نعنا را کوبیده با آرد جو مخلوط کنید، به‌صورت ضماد روی آن بگذارید.
– برای بواسیر نعنا را کوبیده و به‌صورت ضماد بگذارید.
– برای ورم بیضه و درد آن مانند شماره ۱۴ عمل کنید.
– جویدن برگ نعنا، در رفع سکسکه موثّر است.
– نعنا برای تسکین درد گوش موثّر است؛ در این صورت باید نعنا را با کمی عسل مخلوط نموده و اطراف گوش و لاله گوش و لاله گوش مالید.
