دوش آب سرد یا گرم؛ کدام یک بهتر است؟

دوش آب سرد یا گرم؟ انتخاب میان این دو تنها به سلیقه شخصی محدود نمی‌شود، بلکه هرکدام اثرات متفاوتی بر سلامت جسم و ذهن افراد دارد. سایت مانکن به بررسی مزایا و معایب هر دو نوع دوش می‌پردازد تا به شما در اتخاذ تصمیمی آگاهانه کمک کند.

در این مقاله، به تحلیل دقیق فواید و مضرات دوش آب سرد و گرم خواهیم پرداخت تا بتوانید بهترین انتخاب را بر اساس نیازهای خود داشته باشید.

فواید دوش آب سرد

شاید از خود بپرسید دوش آب سرد چه خاصیتی دارد؟ به طور کلی، دوش آب سرد به عنوان یک روش طبیعی برای بهبود سلامت جسمی و روان، تاثیرات مثبت زیادی بر ذهن و بدن دارد. البته بهتر است به تدریج و با احتیاط شروع شود تا بدن به تغییر دما عادت کند. در ادامه، به‌صورت جامع به بررسی این فواید می‌پردازیم.

حمام آب سرد تاثیر زیادی بر افزایش هوشیاری و انرژی صبحگاهی دارد.

1. افزایش هوشیاری و انرژی

حمام آب سرد سیستم عصبی بدن را فعال کرده و سطح هوشیاری را افزایش می‌دهد. انقباض رگ‌های خونی ناشی از تماس با آب سرد، جریان خون را بهبود می‌بخشد و اکسیژن بیشتری را به مغز و سایر بخش‌های بدن می‌رساند. این فرایند نه تنها به تقویت هوشیاری و تمرکز کمک می‌کند، بلکه افزایش انرژی و حس شادابی و تازگی را نیز به همراه دارد.

2. تقویت سیستم ایمنی بدن

تحقیقات نشان داده‌اند که دوش آب سرد موجب تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود. در واقع، آب سرد گلبول‌های سفید خون را که مسئول مقابله با بیماری‌ها و عفونت‌ها هستند، افزایش می‌دهد. این کار کمک می‌کند تا بدن مقاومت بیشتری در برابر بیماری‌ها داشته باشد.

3. افزایش متابولیسم و کمک به کاهش وزن

وقتی بدن با سرما مواجه می‌شود، برای حفظ دمای طبیعی خود مجبور است انرژی بیشتری مصرف کند. این افزایش مصرف انرژی منجر به تسریع متابولیسم و سوزاندن کالری بیشتر می‌شود. از دیگر مزایا دوش آب سرد، فعال‌سازی «چربی قهوه‌ای» در بدن است که وظیفه آن سوزاندن چربی سفید برای تولید انرژی است.

4. بهبود کیفیت خواب

دوش آب سرد می‌تواند به بهبود کیفیت خواب کمک کند. کاهش دمای بدن پس از دوش گرفتن با آب سرد سیگنال‌هایی به مغز ارسال می‌کند که زمان خواب نزدیک است، که این موضوع به آرامش و بهبود خواب کمک می‌کند. با این حال، بهتر است زمان دوش آب سرد کمی با زمان خواب فاصله داشته باشد تا تاثیر منفی نگذارد.

5. کاهش استرس و افسردگی

یکی دیگر از فواید حمام با آب سرد کاهش استرس و اضطراب است. آب سرد با تحریک سیستم عصبی پاراسمپاتیک که وظیفه آرامش و کاهش تنش‌های عصبی را بر عهده دارد، به ایجاد آرامش کمک می‌کند. همچنین، شوک اولیه‌ای که بدن در تماس با آب سرد تجربه می‌کند، باعث ترشح هورمون‌های اندورفین یا همان «هورمون‌های شادی» می‌شود که احساس بهتری را در فرد به‌وجود می‌آورد و در کاهش علائم افسردگی نیز موثر است.

6. بهبود سلامت پوست و مو

حمام آب سرد به بستن منافذ پوست کمک کرده و از خشک شدن و آسیب دیدن آن جلوگیری می‌کند. همچنین، موجب افزایش درخشش و سلامت موها می‌شود، زیرا چربی طبیعی آن‌ها را حفظ کرده و از خشکی و شکستگی جلوگیری می‌کند.

7. کاهش التهاب و بهبود بازیابی عضلات

ورزشکاران برای بهبود عملکرد و بازیابی سریع‌تر، از تکنیک‌های مختلفی مانند دوش آب سرد بعد از ورزش بهره می‌برند. دوش آب سرد برای گرفتگی عضلات، کاهش التهابات و تسریع ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده بسیار موثر است و فرآیند ریکاوری پس از تمرینات شدید را بهبود می‌بخشد. استفاده از این روش‌ها بخشی از روتین ورزشکاران حرفه‌ای است که به دنبال ارتقای عملکرد خود هستند.

علاوه بر این، ابزارها و اپلیکیشن‌هایی مانند «مانکن» نیز نقش مهمی در بهبود عملکرد ورزشکاران دارند. این اپلیکیشن اطلاعات دقیقی در مورد کالری شماری، تغذیه و وضعیت بدنی ارائه می‌دهد و با شخصی‌سازی برنامه‌ها، به ورزشکاران در بهبود سلامت و عملکرد کمک می‌کند.

8. بهبود گردش خون

دوش با آب سرد باعث تنگ شدن رگ‌ها می‌شود، که سپس با انبساط آن‌ها پس از اتمام دوش، خون با سرعت بیشتری در بدن جریان پیدا می‌کند. این بهبود گردش خون باعث تقویت سلامت قلب و عروق می‌شود.

مضرات دوش آب سرد

اگرچه حمام کردن با آب سرد فواید زیادی دارد، به خصوص، دوش آب سرد بعد تمرین برای ورزشکاران. با این حال، این کار برای همه افراد مناسب نیست و باید از آن اجتناب کنند. بنابراین، بهتر است برخی از مضرات دوش آب سرد را که در ادامه ذکر می‌شود، در نظر داشته باشید:

1. مضر برای افراد دارای بیماری‌های خاص

افرادی که دارای برخی از بیماری‌های خاص مانند بیماری‌های قلبی، آسم یا اختلالات عروقی هستند، ممکن است به شدت تحت تاثیر دوش آب سرد قرار گیرند و باید از آن اجتناب کنند.

2. تاثیرات منفی در دوران بارداری

دوش آب سرد در بارداری ممکن است برای مادران مضر باشد، زیرا دمای بدن را به سرعت کاهش داده و احساس ناراحتی و استرس ایجاد کند. این تغییر دما بر جریان خون و سلامت جنین تاثیر نیز می‌گذارد. بهتر است مادران باردار قبل از استفاده از دوش آب سرد با پزشک مشورت کنند و از آب ولرم استفاده کنند.

3. تاثیر منفی بر رطوبت پوست

اگرچه حمام آب سرد موجب بهبود و سلامت پوست و مو می‌شود؛ با این حال، برای افرادی که پوست خشکی دارند توصیه نمی‌شود. زیرا، آب سرد چربی‌های طبیعی پوست را کاهش داده و منجر به خشکی و خارش پوست افراد می‌شود.

4. عامل تشدید سرماخوردگی یا آنفولانزا

در زمان بیماری، بدن ضعیف شده و توانایی حفظ دما را از دست می‌دهد و حتی ممکن است خروج از حمام با بدن سرد علائم بیماری را بدتر کند. بنابراین، بهتر است هنگام سرماخوردگی یا آنفلولانزا از دوش آب گرم یا ولرم استفاده کنید تا به بهبود شرایط بدن کمک کند.

5. مضر برای افراد مبتلا به سینوزیت

آب سرد باعث تنگی عروق و کاهش جریان خون به نواحی ملتهب شده و برای افراد مبتلا به بیماری سینوزیت مشکل‌ساز است. همچنین، دوش آب سرد منجر به تشدید احساس ناراحتی، سردرد و فشار در ناحیه صورت می‌شود.

حمام یخ برای کاهش درد عضلانی

ورزشکاران معمولا پس از تمرینات شدید که ممکن است منجر به پارگی‌های کوچک در عضلات و احساس درد شود، از حمام یخ استفاده می‌کنند. این روش در کاهش درد و ناراحتی ناشی از آسیب‌های جزئی عضلانی موثر است. به همین دلیل، غوطه‌وری در آب یخ یا دوش آب سرد بعد تمرین، به ویژه ۲۴ تا ۷۲ ساعت پس از تمرینات ورزشی، به عنوان یک راهکار موثر توصیه می‌شود.

از جمله فواید حمام یخ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش تجمع مواد زائد مانند اسید لاکتیک
• افزایش سوخت و ساز
• کاهش التهاب و درد در عضلات

*پس از آن، افزایش دما و گرم کردن بدن به بهبود جریان خون و تسریع روند ترمیم بافت‌ها کمک می‌کند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که حمام یخ تاثیر زیادی در کاهش درد عضلانی و تسریع زمان بهبودی دارد.

بعلاوه، حمام یخ در افزایش سوخت و ساز و سوزاندن چربی‌های بدن نیز بسیار موثر است. مطالعات نشان داده‌اند که در دماهای پایین، متابولیسم تا۲۰ درصد افزایش یافته و این امر به سوزاندن ۴۰۰ تا ۵۰۰ کالری در روز منجر می‌شود.

روش صحیح دوش آب سرد

هنگام گرفتن دوش آب سرد نکات مهمی وجود دارد که باید آن‌ها را در نظر داشته باشید، از جمله موارد زیر:

• دمای مناسب برای این کار 10 تا 15 درجه سانتی گراد است . بهتر است از این سردتر نباشد.
• بیش از ۱۰ دقیقه طول نکشد. بهترین زمان ۳ الی ۸ دقیقه است. البته بهتر است ابتدا از بازه‌های زمانی کوتاه شروع کنید و به تدریج زمان را افزایش دهید تا به 10 دقیقه برسید. همچنین، همیشه به بدن خود گوش کنید و در صورت احساس هر نوع ناراحتی یا سرمای غیر قابل تحمل، بلافاصله از آب خارج شوید.
• بهترین زمان برای دوش آب سرد صبح است، زیرا سیستم بدن شما را برای ادامه روز آماده می‌کند.
• اگر نمی‌توانید به راحتی و یکباره زیر دوش آب سرد بروید، ابتدا پاها و دست‌های خود را خیس کنید و به تدریج سایر قسمت‌های بدن را زیر دوش ببرید.

فواید و مضرات دوش آب گرم

سخن پایانی

انتخاب بین دوش آب سرد یا گرم به نیازها و سلیقه‌ی شما بستگی دارد. وضعیت سلامت، شیوه‌ی زندگی و اولویت‌های شخصی می‌تواند در این انتخاب تأثیرگذار باشد. دوش آب سرد انرژی‌زا و نشاط‌آور است، در حالی که دوش آب گرم آرامش‌بخش و تسکین‌دهنده تنش‌هاست. با توجه به این نکات، بهترین گزینه را انتخاب کنید.

منابع: herzindagi.com، healthline.com / ویراستار: فاطمه شهابی